مقاله فارسی فرق قیمت‌های جهانی با قیمت‌ها در جهان

اشاره :
در محاسبات مربوط به تولید ناخالص ملی، به میزانی كه یارانه به كالاها و خدمات تعلق میگیرد، میزان تولید ناخالص ملی، از مبلغ واقعی كمتر محاسبه می گردد و لذا استفاده از ملاك قیمت جاری اینگونه تولیدات و خدمات در بازار جاری، در ارزیابی و مقایسه توان اقتصادی كشورها موجب اشتباه در ارزیابی ها می گردد.

تولید ناخالص ملی یا GNP عبارت است از كل ارزش بازاری (جاری) كلیه كالاها و خدمات نهایی تولید شده در اقتصاد یك كشور طی دوره زمانی خاص (یك سال مالی). در محاسبه تولید ناخالص ملی، معمولا از روش تولید استفاده می گردد. در این روش، تولید ناخالص ملی از مجموع حاصلضرب تولیدات كالاها و خدمات مختلف در قیمتهای جاری بازار حاصل می گردد.

در این محاسبه كه قیمت جاری كالاها و خدمات تولیدی به قیمت بازار مد نظر قرار میگیرد، فقط كالاها و خدمات نهایی محاسبه می گردد و قیمت كالاهای واسطه ای در نظر گرفته نمی شود. محاسبه كالاهای نهایی بدین منظور است كه كالاهای واسطه ای دو بار محاسبه نگردد. مثلا یك بار گندم و یك بار آرد را در تولیدات محاسبه نكنند. دولتهایی كه از كالاها و خدمات، مالیات اخذ می كنند، عملا مالیات دریافتی كه در قیمت بازار كالا اثر دارد نیز جزو تولید ناخالص ملی محاسبه می گردد و كشورهایی كه یارانه پرداخت می كنند، به دلیل تأثیر در كاهش قیمت بازار آن كالا، تولید ناخالص كمتری را نمایش می دهد و همین امر موجب اشتباه در محاسبه واقعی ارزش تولیدات در كشورهای مختلف میگردد، اشتباهی كه در ارزیابی مقایسه ای توان تولیدی كشورهای مختلف، ایجاد اشكال می كند. به طور مثال، در حالی كه نفت خام تولیدی، در ایران در صورت صدور، به قیمت صادرات آن ارزیابی می شود، لیكن وقتی به عنوان كالای واسطه ای برای تصفیه به پالایشگاه های كشور برده می شود، چون فرآورده ها با یارانه زیادی در كشور عرضه می گردد، علیرغم افزایش واقعی در ارزش آن، كاهش میزان آن در محاسبه تولید ناخالص ملی را موجب می گردد.

به عنوان نمونه، یك میلیون بشكه گازوئیل تولیدی در ایران، فقط به اندازه دو میلیون دلار در تولید ناخالص ملی محاسبه می گردد، حال آنكه این مقدار تولید در كشورهای همجوار ایران، نظیر تركیه و پاكستان ۵۰ میلیون دلار، یعنی ۲۵ برابر ایران محاسبه می شود. این تفاوت به این دلیل است كه در ایران گازوئیل كه ارزش هر بشكه آن حدود ۲۵ دلار است، با تعلق یارانه، بشكه ای ۲ دلار عرضه می گردد، حال آنكه در دو كشور فوق الذكر با اخذ حدود ۲۵ دلار مالیات در هر بشكه، هر بشكه گازوئیل را حدود ۵۰ دلار در بازار عرضه می كنند. این در حالی است كه ارزش واقعی گازوئیل به عنوان حامل انرژی، در همه كشورها یكسان است. چنین اشتباهی در كلیه كالاها و خدمات یارانه ای رخ می دهد و كارشناسان را در ارزیابی توانایی های واقعی كشورهای مختلف گمراه می كند.

ایران سالانه حدود ۱۰ میلیون تن گندم تولید می كند، كه با احتساب هر كیلو ۱۰۰ تومان، ارزش آن حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان است كه معمولا در سایر كشورها نیز كم و بیش همین مقدار ارزش دارد. با تبدیل آن به آرد، ارزش افزوده ایجاد می گردد كه ارزش آن در كشورهای مختلف، بدون احتساب مالیات حدود ۳۰۰ دلار می باشد. چون در ایران با تعلق گرفتن یارانه كلان به آرد، حدودا كیلویی ۱۰ تومان، معادل تنی ۱۳ دلار عرضه می گردد، بنابراین در محاسبه تولید ناخالص ملی اگر تبدیل به نان نشود با فرض تولید ۱۰ میلیون تن آرد، در محاسبه تولید ناخالص ملی، حدود ۱۳۰ میلیون دلار محاسبه می گردد، در حالی كه همین مقدار آرد در سایر كشورها، با احتساب قیمت آرد حداقل ۳ میلیارد دلار محاسبه می شود. اما از آنجا كه نان محصول نهایی تولید شده است، قاعدتا باید قیمت نان ( و نه گندم و آرد) در بازار را در تولید ناخالص ملی محسوب كرد.