پایان نامه بررسی عوامل درونی موثر در شکل گیری عزت نفس از دیدگاه اسلام

پایان نامه بررسی عوامل درونی موثر در شکل گیری عزت نفس از دیدگاه اسلام

فهرست مطالب

فصل اول

«كلیات»

1. بیان مسأله.

2. سؤالات تحقیق

3. پیشینه‌ی تحقیق

4. اهمیّت و ضرورت تحقیق..

5. اهداف تحقیق.

6. روش تحقیق و گردآوری اطّلاعات..

7. محدودیت‌های تحقیق..

فصل دوّم

ماهیّت عزّت نفس و اهمیّت آن

1. ماهیّت عزّت نفس..

1-1. تعریف نفس….

1-1-1. مراتب نفس..

1. نفس مسوّله.

2. نفس امّاره.

3. نفس لوّامه.

4. نفس ملهمه.

5. نفس مطمئنّه.

1-2. تعریف عزّت…

1-2-1. عزّت در قرآن.

1-2-2. عزّت درروایات…

1-3. تعریف عزّت نفس.

2. مؤلّفه‌های عزّت نفس.

2-1. شكست ناپذیری و توان مقاومت در برابر سختی‌ها

2-2. احساس ارزشمندی.

2-3. دوری از ذلّت و خواری.

3. مفاهیم مرتبط با عزّت نفس….

3-1. حرمت نفس…

3-2. كرامت نفس..

3-2-1. مفهوم كرامت نفس..

3-2-2. انواع كرامت نفس…

1. كرامت نفس ذاتی..

2. كرامت نفس اكتسابی..

3-2-3. تفاوت كرامت ذاتی و اكتسابی..

3-3. اعتماد به نفس….

3-3-1. اعتماد به نفس از دیدگاه روان‌شناسان.

3-3-2. اعتماد به نفس از دیدگاه اسلام.

4. اهمیّت و آثار عزّت نفس….

4-1. اهمیّت عزّت نفس….

4-2. آثار عزّت نفس….

4-2-1. دوری از گناه.

4-2-2. بی ارزش شدن خواسته‌های نفسانی..

4-2-3. پست شمردن دنیا

4-2-4. برخورد بزرگوارانه با جاهلان.

5. اقسام عزّت نفس….

5-1. عزّت نفس به اعتبار مطابقت آن با واقع و عدم مطابقت…

5-1-1. عزّت نفس صادق..

5-2. عزّت نفس به اعتبار طبقات آن.

5-2-1. عزّت نفس اجتماعی..

5-2-2. عزّت نفس تحصیلی..

5-2-3. عزّت نفس خانوادگی..

5-2-4. عزّت نفس در زمینه‌ی تصوّر جسمانی..

5-2-5. عزّت نفس شغلی..

5-2-6. عزّت نفس كلّی..

6. مراتب عزّت نفس….

فصل سوّم -عوامل درونی عزّت نفس

1. عوامل درونی ذاتی..

1-1. وراثت…

1-2. فطرت…

2- عوامل درونی اكتسابی..

2-1. ایمان.

2-1-1. آثار ایمان.

2-1-1-1. آثار روان شناختی ایمان.

2-1-1-2. آثار رفتاری ایمان.

2-1-1-3. آثار اخروی ایمان.

2-2. تقوا

2-3. نیّت…

2-4. عبادت…

2-5. دعا

2-6. تفكّر.

2-7. توكّل..

2-8. صبر.

2-9. علم..

2-10. اخلاق..

نتیجه‌گیری و پیشنهاد.

منابع و ماخذ..

—————

چكیده:

عزّت نفس یكی از اصول مهم‌تربیتی اسلام است. تأمین احترام و عزّت نفس از هدف‌های مهم انسان است. فردی كه دارای عزّت نفس، اعتماد به نفس و متّكی به خود است، به ارزش، توانایی، كفایت و موفّقیّت خویش ایمان دارد و قادر است در جهت تحوّلات مثبت فردی و اجتماعی خویش گام بردارد. انسان موجود شریف و بزرگوار است و خداوند متعال او را به گونه‌ای آفریده است كه می‌تواند با اراده و اختیارش به اوج عزّت برسد و از فرشتگان نیز پیشی گیرد.

نفس در لغت به معنای: جان، خون، تن، جسد، شخص انسان و حقیقت هرچیزی آمده است و جمع آن نفوس و انفس می‌باشد. عزّت آن است كه انسان خودش را بشناسد، برای خودش ارزش قائل باشد و در جایگاه خودش قرار گیرد. چنانكه كبر جهل انسان است به خودش به گونه‌ای كه خودش را بالاتر از آنچه است می‌بیند.

عزّت نفس دارای چند مرتبه می باشد : نفس مسوّله، نفس امّاره، نفس لوّامه، نفس ملهمه و نفس مطمئنّه .

برخی از مولّفه های عزّت نفس عبارت اند از : شكست ناپذیری و توان مقاومت در برابر سختی‌ها ، احساس ارزشمندی و دوری از ذلّت و خواری .

حرمت نفس ، کرامت نفس که خود به دو نوع ذاتی و اکتسابی تقسیم بندی می شود و اعتماد به نفس از مهم ترین مقوله های مرتبط با عزّت نفس هستند .

برخی از آثار عزّت نفس عبارت اند از دوری از گناه، بی ارزش شدن خواسته‌های نفسانی، پست شمردن دنیا و برخورد بزرگوارانه با جاهلان .

عوامل درونی موثر بر عزت نفس به دو نوع درونی ذاتی و دورنی اکتسابی تقسیم بندی
می شود . عوامل درونی ذاتی عزّت نفس عبارت اند از وراثت و فطرت . عوامل درونی اکتسابی نیز به این شرح می باشند : ایمان، تقوا ، نیّت، عبادت، ‌دعا،‌ تفکر،‌ توّکل، ‌ علم و حسن اخلاق .

مقدمه:

انسان موجودی است كه بهترین استعداد را برای رسیدن به كمال دارا است و می‌تواند سیر صعودی خویش را از نقطه‌ی صفر آغاز نماید و به سوی بی‌نهایت حركت كند و در میان موجودات تنها او است كه می‌تواند راه كمال و رشد را بپیماید و استعدادهایش را شكوفا سازد.مكتب‌های آسمانی خصوصاً مكتب حیات بخش اسلام، تكریم و تعظیم شخصیت انسانی آدمیان را سرلوحه‌ی برنامه‌های زندگی‌ساز خود قرار داده‌اند. و شخصیت‌های بزرگ دینی و رهبران و پیشوایان مذهبی نیز با برخورداری از بینش واقع بینانه و حركت همسو با چرخش نظام عالم، تلاش‌ها و فعالیت‌های خستگی ناپذیر و بی دریغ خود را با هدف والای ارج نهادن به حیثیت، آزادگی، عزّت نفس و انسانیّت انسان و در مسیر كمال حقیقی و شكوفا ساختن قابلیت‌های آدمی و تربیت صحیح او متمركز كرده‌اند.عزّت نفس، كرامت، شرافت و متانت، گل واژه‌هایی هستند كه به انسان روحیه‌ی صلابت، مقاومت و شكست ناپذیری می‌بخشند و انسان را در مسیر اعتلای و تعالی روح مدد می‌رسانند و او را از حضیض پستی و زبونی به اوج شوكت و سربلندی رهنمون می‌سازند. در پرتو همین مفاهیم عالی، انسان به گونه‌ای تربیت می‌شود كه در برابر حوادث و رخدادهای روزگار تن به ذلّت و خواری نمی‌دهد. عزّت نفس در رشد و تعالی فرد و جامعه بسیار مؤثر است و افرادی كه از عزّت نفس سالم برخوردار نیستند نمی‌توانند به امكانات بالقوه‌ی خود دست یابند.انسان‌های عزّت خواه و كرامت طلب، باید عزّت نفس و سربلندی را از پایگاه اصلی‌اش؛ یعنی خداوند متعال جستجو كنند؛ چنانكه قرآن كریم می‌فرماید: «مَنْ كَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعًا» هركس عزّت می‌خواهد، همه‌ی عزّت از آن خدا است.از این‌‌رو پژوهش‌ی حاضر تحت عنوان «عوامل مؤثر بر شكل‌گیری و تقویت عزّت نفس از دیدگاه اسلام» طی چند فصل به بررسیی ماهیّت و اهمیّت عزّت نفس و عوامل آن از دیدگاه اسلام می‌پردازد.فصل اول این تحقیق را مباحث كلیّات تشكیل می‌دهد. فصل دوّم به بررسی ماهیّت و اهمیّت عزّت نفس پرداخته است، فصل سوّم راجع به عوامل درونی عزّت نفس بحث می‌كند و فصل چهارم عوامل بیرونی عزّت نفس را مورد بررسی قرار داده است. در پایان، نتیجه‌گیری از موضوع به عمل آمده و پیشنهادهایی به پژوهش‌گرانی كه قصد ادامه این تحقیق را دارند، ارائه داده شده است.