بررسی جهات مخففه مجازات در خصوص کودکان بزهکار و آثار آن مطابق با قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و سایر قوانین

قوانین حقوقی و جزایی هر کشور با توجه به شتاب سریع و روزافزون تغییرات و گسترده شدن دامنۀ جرایم باید به روز باشد و تاحد ممکن مجازات و کیفر جرائمی را پیش بینی کند که حتی کمتر امکان وقوع دارند؛ از این میان کودکان و نوجوانان جمعیت مهم و سرنوشت  ساز هر جامعه محسوب می شوند که تصویب یا تغییر هر قانون مصوبی در مورد بزهکاری آن ها مستلزم توجهات و دقت نظر بسیار است.

در مورد بزهکاری و دادرسی و مجازات کودکان بزهکار تا کنون تحقیقات بسیاری انجام شده است اما آنچه در این تحقیقات به دست فراموشی سپرده شده بررسی تغییرات و چگونگی و میزان تغییراتی است که هر ساله در تصویب قوانین حقوقی و جزایی در مورد این گروه اعمال می شود. بنابراین می  توان گفت که تاکنون هیچ پژوهشی به مطالعه و بررسی کیفیات مخففه و چگونگی تغییرات اعمال شده در مورد کودکان بزهکار در قوانین جدید نپرداخته است، و امید است این پژوهش تا حدی این کمبود در گسترۀ تحقیقات موجود را رفع کند. 

کیفیات مخففه قضایی نیز امکانی است که قانون گذار با هدف فردی کردن مجازات در اختیار قاضی دادگاه قرار داده و استفاده از آن را به تشخیص وی واگذار نموده است. قانون‌گذار ایران، اختیار قاضی در اعمال کیفیات مخففه را محدود به مجازات‌های تعزیری نموده است. البته، در قلمرو این مجازات‌ها نیز، با توجه به اهمیت جرم، در برخی موارد به ممنوعیت تخفیف مجازات تأکید کرده است.

بر اساس ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، جهات تخفیف عبارتند از:

گذشت شاکی یا مدعی خصوصی؛ همکاری مؤثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن؛ اوضاع و احوال خاص مؤثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک‌‌‌آمیز بزهدیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم؛ اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار مؤثر وی در حین تحقیق و رسیدگی؛ ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری؛ کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن؛ خفیف بودن زیان وارده به بزهدیده یا نتایج زیان‌بار جرم و مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم. 

قضات همچنین می‌توانند در مرحله اجرای حکم، نسبت به اعمال کیفیات مخففه در برخی جرایم مبادرت نمایند.آثار اعمال کیفیات مخففه در خصوص جرایم ارتکابی توسط اطفال، برقراری نظام تعویق مجازات، تعلیق مجازات، نظام نیمه آزادی و مجازات های جایگزین حبس و آزادی مشروط را شامل می گردد. 

فهرست مطالب
عنوان
چکیده

فصل اول- کلیات تحقیق
مقدمه
الف-بیان مساله.
ب- ادبیات تحقیق
پ- سوالات تحقیق مربوطه
ت- فرضیه های تحقیق تحقیق
ث- اهداف تحقیق
ج-جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق.
د- روش انجام تحقیق

فصل دوم- مفاهیم، مبانی و تاریخچه
مبحث اول-مفهوم بلوغ در شرع و حقوق موضوعه
گفتار اول- مفهوم بلوغ از نظر شرعی
بند اول- معنای لغوی و اصطلاحی بلوغ
الف- معنای لغوی بلوغ
ب- معنای اصطلاحی بلوغ.
بند دوم- سن بلوغ از نظر فقها
گفتار دوم- سن مسئولیت کیفری در حقوق ایران.
مبحث دوم- مبانی مسئولیت کیفری اطفال در مکاتب کیفری
گفتار اول – مکتب کلاسیک
گفتار دوم- مکتب نئو کلاسیک.
گفتار سوم- مکتب تحققی ( اثباتی )
گفتار چهارم – مکتب دفاع اجتماعی.
مبحث سوم- تاریخچه مسئولیت کیفری اطفال در قوانین موضوعه
گفتار اول- قوانین قبل از انقلاب اسلامی.
بند اول- قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴٫۳۹
الف – اطفال صغیر غیر ممیز. ۴۰
ب-اطفال ممیز غیر بالغ۴۰
پ – اشخاص بالغ کمتر از ۱۸ سال۴۱
بند دوم – قانون مربوط به تشکیل دادگاه اطفال بزهکار مصوب ۱۳۳۸ .۴۱٫
بند سوم – قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۵۲ ۴۳
گفتار دوم – قوانین بعد از انقلاب اسلامی مصوب ۱۳۵۷ ۴۴
بند اول – قانون تشکیل دادگاههای عمومی مصوب ۱۳۵۸ .۴۴
بند دوم – قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۶۱ ۴۵
بند سوم – قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب ۱۳۶۱ .۴۵
بند چهارم – قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵٫ ۴۶
بند پنجم – قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۷۸ ۴۶
بند ششم – قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ .۴۷

فصل سوم- تخفیف مجازات اطفال در نظام کیفری ایران
مبحث اول- تخفیف در جرایم قابل گذشت۴۹
گفتار اول- تعریف گذشت                 ۴۹
گفتار دوم- تشخیص جرایم قابل گذشت. ۵۰
الف- قوانین جزایی پیش از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ .
ب- قوانین جزایی پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ .
مبحث دوم- تخفیف در جرایم غیر قابل گذشت.
گفتار اول- تخفیف الزامی یا قانونی( معاذیر قانونی )
گفتار دوم – تخفیف اختیاری یا قضائی (کیفیات مخففه قضائی) .
بند اول- کیفیات مخففه در قوانین پیش از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷
الف- قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴
ب- قانون مجازات عمومی اصلاحی مصوب ۱۳۵۲٫
بند دوم- کیفیات مخففه در قوانین پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷
الف- قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب ۱۳۶۱٫
ب- قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۷۰٫
ج- قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲

فصل چهارم- آثار کیفیات مخففه در اعمال مجازات ها
مبحث اول- تعویق صدور حکم
گفتار اول- ضوابط و معیار های تعویق صدور حکم
گفتار دوم- انواع تعویق صدور حکم
بند اول- تعویق ساده.
بند دوم- تعویق مراقبتی
مبحث دوم- تعلیق اجرای مجازات
گفتار اول- ضوابط و معیار های تعلیق اجرای مجازات.
گفتار دوم- انواع تعلیق اجرای مجازات
بند اول- تعلیق ساده
بند دوم- تعلیق مراقبتی.
مبحث سوم- نظام نیمه آزادی ، آزادی مشروط و مجازاتهای جایگزین حبس.
بند اول- نظام نیمه آزادی.
بند دوم- اعطای آزادی مشروط.

بحث و نتیجه گیری

نتیجه گیری.
منابع
منابع فارسی
منابع غیرفارسی