بررسی فراوانی یافته های آزمایشگاهی مننژیت باكتریال در كودكان بستری شده در بیمارستان كودكان

با توجه به اهمیت فوق العاده مننژیت در طب كودكان و با نظر به این كه بسیاری از تست های تشخیصی در دسترس در مملكت ما فاصله زیادی تا رسیدن به استانداردهای جهانی دارند ما بر‌‌آن شدیم كه ابتدا ارزش تشخیصی هر یك از علایم بالینی مننژیت را ارزیابی كنیم و شایعترین تظاهرات مننژیت را در مملكت خود شناسائی كنیم سپس ارزش تشخیصی تست های آزمایشگاهی را در بیمارانی ك

بررسی فراوانی یافته های آزمایشگاهی مننژیت باكتریال در كودكان بستری شده در بیمارستان كودكان فاطمی- سهامیه قم در سالهای 82-1379چكیدهمقدمه و هدف:

با توجه به اهمیت فوق العاده مننژیت در طب كودكان و با نظر به این كه بسیاری از تست های تشخیصی در دسترس در مملكت ما فاصله زیادی تا رسیدن به استانداردهای جهانی دارند ما بر‌‌آن شدیم كه ابتدا ارزش تشخیصی هر یك از علایم بالینی مننژیت را ارزیابی كنیم و شایعترین تظاهرات مننژیت را در مملكت خود شناسائی كنیم. سپس ارزش تشخیصی تست های آزمایشگاهی را در بیمارانی كه مننژیت آنها به اثبات رسیده است مورد ارزیابی قرار دهیم.

مواد و روش ها:

به این منظور طی یك تحقیق توصیفی پرونده 122 كودك را كه از ابتدا سال 79 تا آخر سال 82 با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان فاطمی- سهامیه قم بستری و درمان شده بودند را بررسی نمودیم.

برای سهولت كار چك لیست تهیه كردیم كه در آن بر متغیرهایی مانند سن، جنس، علامت مراجعه، یافته آزمایشگاهی خون و CSF تایید و تاكید شده بود. یافته‌های آزمایشگاهی مورد نظر شامل: تعداد WBC خون هنگام مراجعه، قند خون، BUN و Cr خون، Na⁺ و K⁺ خون، B/C و در مورد CSF هم شامل: تعداد WBC، میزان پروتئین و گلوكز خون و كشت بود. البته به رنگ آمیزی CSF هم دقتی داشتیم اما جزء اهداف نبود.

فصل اول: معرفی پژوهش

مقدمه:

مننژیت عبارت است از التهاب لپتومننژ ( نرم شامه + عنكبوتیه )

علل ایجاد كننده مننژیت باكتریال:

2ماه اول زندگی: استرپتوكوك گروه B، با سیل های گرم منفی روده ای نظیر E.coli، لیستریا مونوسیتوژن و گاهاً هموفیلوس انفولونزا تیپ b.

2 ماهگی تا 12 سالگی : پنوموكوك. ، مننگوكوك، هموفیلوس انفلونزاتیپ b

( هموفیلوس انفلونزاتیپ b در كودكان زیر 4 سال شایعترین علت ایجاد كننده مننژیت باكتریال بود كه بعد از كاربرد واكسن كاهش قابل توجهی پیدا كرده است ).

در كودكان با نقص ایمنی یا نقص آناتومیكی: سودوموناس، استاف اورئوس، استاف كواگولاز منفی، سالمونلا، لیستریا مونوسیتوژن.

در شكستگی سینوس ها و قاعده جمجمه: پنوموكوك

در آسیب های نافذ جمجمه و اعمال جراحی مغز و اعصاب: استافیلوكوك.

درشنت های بطنی _ صفاقی : استافیلوكوك اورئوس و باكتری های روده ای.

از نظر اپیدمیولوژی: مننژیت باكتریال در فصول زمستان و بهار شایعتر بوده، در پسران بیشتر از دختران است و اكثراً بین دو ماهگی تا دوازده سالگی رخ می دهد.

از نظر راه های انتشار اولین رتبه انتشار هماتوژن است بعد تلقیح مستقیم عفونت به CNS و در نهایت انتقال عفونت از یك كانون عفونی مجاور مانند عفونت های پارامننژیال ( مثل سینوزیت، ماستوئیدیت، آمپیم سابدورال و آبسه اپیدورال ).

یكسری عوامل وجود دارند كه مستعد كننده ایجاد مننژیت باكتریال در فرد می باشند كه شامل: نقایص سیستم ایمنی، انتقال عملكردی طحال، نقایص آناتومیكی در دستگاه عصبی، فیستول در گوش میانی و داخلی، شكستگی جمجمه ای یا سینوس های پارانازال، شنت گذاری مغزی.

علائم بالینی در رده های سنی مختلف می توانند متفاوت باشد:

– در شیر خواران علائم غیر اختصاصی و شامل گریه شدید، تحریك پذیری،
بی اشتهایی، استفراغ، لتارژی و فونتانل پر، میالژی و تب است.

– در كوكان و بالغین علائم شایع عبارتند از: سر درد، فتوفوبی، سفتی گردن، استفراغ، تغییر سطح هوشیاری و تب.

تشخیص بر اساس علایم بالینی، آزمایش خون و بررسی فاكتورهای مختلف و در نهایت LP و بررسی CSF می باشد.

در CSF شمارش و افتراق سلولی، میزان پروتئین، میزان گلوكز بررسی می شود و
رنگ آمیزی گرم، كشت باكتری و در موارد مشكوك به كریپتوكوكوس انجام كشت قارچ و تست های آگلوتیناسیون و لاتكس جهت بررسی آنتی ژن های پلی ساكاریدی باكتریهای كپسولدار انجام می شود.

همزمان با LP آزمایشات CBC Diff، قند خون، BUN، Creatinin، الكترولیت های سرم، كشت خون و SG ادرار انجام می شود.

در مننژیت ثانیه ها و دقیقه ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و بایستی در كمترین زمان ممكن به تشخیص رسید و هر چه زودتر درمان را شروع نمود. در یك بیمار پس از تشخیص بالینی مننژیت و یا شك زیاد به آن و بررسی اجمالی از نظر منشاء احتمالی عفونت ( گوش، سینوس ها، بیماری ادراری، پوست … ) بایستی در صورت عدم وجود علائم و نشانه های عصبی موضعی و ادم پاپی بلافاصله اقدام به گرفتن مایع مغزی نخاعی نمود. اما اگر اختلال عصبی وجود داشته باشد ابتدا بایستی جهت رد ضایعات فضا گیر مغز CT. Scan به عمل آمده و در صورت منفی بودن آنگاه اقدام به LP نمود. با توجه به اهمیت فوق العاده مننژیت در طب كودكان و نقش كلیدی كه تست های تشخیصی در شناسایی این بیماری مهلك دارند و با نظر به این كه بسیاری از تست های تشخیصی در دسترس در مملكت ما فاصله زیادی تا رسیدن به استاندارد های جهانی دارند ( مثلاً در مننژیت های اطفال به ندرت كشت CSF نتیجه قابل قبولی بدست می دهد ) ما بر آن شدیم كه ابتدا ارزش تشخیصی هر یك از علایم بالینی مننژیت را ارزیابی كنیم و شایعترین تظاهرات مننژیت را در مملكت خود شناسائی كنیم. پس ارزش تشخیص تست های تشخیصی آزمایشگاهی را در بیمارانی كه مننژیت آنها به اثبات رسیده است مورد ارزیابی قرار دهیم و بطور خلاصه برای یك طبیب ایرانی روشن نماییم كه تا چه حد می تواند به علائم بیمار اعتماد كند و تا چه حد می تواند به نتایج آزمایشگاهی اعتماد كند.

همچنین در قسمت دیگری از این طرح اجرام شایع در گیر كننده CNS ( بصورت مننژیت ) مشخص خواهند شد كه این مسئله كمك شایانی به نحوه انتخاب درمان تجربی در این بیماران خواهد نمود.

عوارض مننژیت بدو گروه ناپایدار و پایدار تقسیم می شوند:

عوارض ناپایدار شامل: افیوژن ساب دورال، سندرم ترشح نامناسب ADH، تب طول كشیده. عوارض پایدار شامل: اختلالات نورولوژیك، عقب ماندگی ذهنی، تشنج، تأخیر در یادگیری، اختلال دید، اختلال رفتاری.

اهداف پژوهش:

1- تعیین توزیع فراوانی سنی در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

2- تعیین فراوانی جنسی در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

3- تعیین فراوانی علت مراجعه به بیمارستان در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

4- تعیین توزیع فراوانی قندخون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

5- تعیین توزیع فراوانی لكوسیت های خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

6- تعیین توزیع فراوانی BUN و Creatinin خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

7- تعیین توزیع فراوانی Na⁺و K⁺خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

8- تعیین فراوانی Blood Culture مثبت در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

9- تعیین توزیع فراوانی WBC ( لكوسیت ها ) در CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

10- تعیین توزیع فراوانی glc ( گلوكز ) در CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

11- تعیین توزیع فراوانی پروتئین CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

12- تعیین فراوانی CSF Culture مثبت در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79.

سئوالات پژوهش:

1- توزیع فراوانی سنی در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

2- فراوانی جنسی در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

3- فراونی علت مراجعه به بیمارستان در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

4- توزیع فراوانی قند خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

5- توزیع فراوانی لكوسیت های خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

6- توزیع فراوانی BUN و Creatinin خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

7- توزیع فراوانی Na⁺و K⁺ خون در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

8- فراوانی Blood Culture مثبت در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

9- توزیع فراوانی WBC در CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

10- توزیع فراوانی glc در CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

11- توزیع فراوانی پروتئین CSF در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

12- فراوانی CSF Culture مثبت در كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی _ سهامیه قم در سال های 82-79 چگونه است؟

فصل دوم: متدلوژی ( روش شناسی )

نوع پژوهش:

نوع پژوهش، توصیفی مقطعی ( Cross – Sectional ) می باشد.

روش نمونه گیری:

سرشماری، با مراجعه به بایگانی بیمارستان كودكان فاطمی – سهامیه قم پرونده های كودكان بستری با تشخیص مننژیت باكتریال در سال های 82-79 را جدا نموده و اطلاعات لازم را با استفاده از چك لیست جمع آوری می كنیم.

حجم نمونه:

جامعه آماری با جامعه هدف یكی است.

جامعه پژوهش:

كودكان بستری شده با تشخیص مننژیت باكتریال در بیمارستان كودكان فاطمی – سهامیه قم در سال های 82-79.

متغیرها:

سن، جنس، علت مراجعه، قند خون، تعداد لكوسیت های خون، BUN خون، Cr خون، Na⁺خون، K⁺ خون، Blood Culture مثبت، تعداد لكوسیت های CSF، glc در CSF، Pr در CSF، CSF Culture مثبت.

روش جمع آور اطلاعات:

چك لیست

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:

با جمع آوری اطلاعات و دسته بندی و تفكیك آنها و استفاده از بسته نرم افزاری SPSS اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.