تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی

تاثیر گسترش مالی و تجاری بر رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای صادر کننده نفت)

چکیده:

بهبود اقتصادی از اهداف مهم کلان اقتصادی هر کشور است. زیرا برای افزایش سطح رفاه افراد هر کشور باید شاخص­های اقتصادی و اجتماعی بهبود یابند که این مهم جز در سایه رشد اقتصادی کشور میّسر نیست. بر این اساس هدف اصلی از انجام این تحقیق تاثیر  بهبود بخش مالی و آزادسازی تجاری بر رشد اقتصادی در کشورهای صادر کننده نفت  است. در واقع بررسی تاثیر همزمان متغیر توسعه مالی و آزادسازی تجاری بر تولید ناخالص داخلی ضروری می­باشد. این مطالعه با استفاده از مدل پانل دیتا پویا (OGMM   ) صورت گرفته است. نمونه آماری استفاده شده در این پژوهش  طی سالهای۲ ۲۰۱ –۵ ۱۹۹  برای۱۱ کشور عضو اوپک شامل: ایران، عراق، لیبی، الجزایر، آنگولا، عربستان صعودی، امارت متحده عربی، نیجریه، اکوادور، کویت،ونزوئلا می­باشد.

با توجه به اینکه در این تحقیق تأثیر گسترش مالی به وسیله ۳ متغیر عمق مالی، اعطای تسهیلات بانکی به بخش دولتی و اعطای تسهیلات بانکی به بخش خصوصی نشان داده شده است نتایج برآوردی نشان می­دهد که افزایش عمق مالی برابر ۶۷/۰- و اعطای تسهیلات بانکی به بخش دولتی برابر ۹۹/۰- و اعطای تسهیلات بانکی به بخش خصوصی برابر ۲۸/۱ درصد بر رشد اقتصادی تاثیر گذار می­باشد همچنین تأثیر گسترش تجاری در کشورهای عضو اوپک برابر ۱/۰-  بر رشد اقتصادی می­باشد بنابراین فرضیه اول تحقیق مبنی بر  اثر مثبت و معنی­دار گسترش مالی بر رشد اقتصادی  تنها در مورد بخش اعطای تسهیلات بانکی  به بخش خصوصی مورد تایید قرار می­گیرد و در موارد دیگر رد می­شود. همچنین فرضیه دوم تحقیق مبنی تاثیر مثبت و معنی­دار  گسترش تجاری بر رشد اقتصادی نیز رد می­شود.

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات تحقیق ۱

۱-۱ ) بیان مساله تحقیق : ۲

۱-۲ ) اهمیت وضرورت تحقیق: ۴

۱-۳ ) هدفهای تحقیق : ۵

۱-۴ ) سوالات یا فرضیه های تحقیق: ۵

۱-۵ ) چهارچوب نظری تحقیق : ۶

۱-۶) روش تحقیق : ۱۰

۱-۷ )جامعه آماری و حجم آن : ۱۰

۱-۸ )روش گرد آوری اطلاعات : ۱۰

۱-۹ ) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : ۱۰

۱-۱۰ ) متغیرها و واژه های کلیدی : ۱۰

۱-۱۱ ) پیشینه تحقیق ۱۱

۱-۱۲ ) محدودیت و مشکلات تحقیق ۱۳

فصل دوم:  مطالعات نظری ادبیات موضوع ۱۴

مقدمه ۱۵

۲-۱ ) بازار مالی و انواع آن ۱۵

۲-۱-۱)  بازار پول (بانک ) ۱۶

۲-۱-۲)  بازار سرمایه ( بورس) ۱۷

۲-۱-۳ ) ویژگی های یک سیستم مالی کارا ۲۰

۲-۱-۴ ) وظایف سیستم مالی در دستیابی به رشد اقتصادی بالاتر : ۲۰

۲-۲-۱ ) فراهم نمودن شرایط حقوقی جهت جذب سرمایه گذاران خارجی : ۲۴

۲-۲-۲ ) تنوع بخشیدن به ابزارهای مالی : ۲۴

۲-۲-۳ ) بهبود سیستم اطلاعاتی  : 24

۲-۲-۴ ) وجود نهادهای مالی موثر بر کارایی عملکرد : ۲۵

۲-۳ ) مروری بر شاخص های توسعه مالی ۲۵

۲-۳-۱) شاخص جامع گلبرایت و لایت ۲۵

۲-۳-۲ ) شاخص های توسعه مالی در بخش بانکی ۲۶

۲-۳-۳ ) شاخص مالی در بخش غیر بانکی ۲۸

۲-۳-۴ ) شاخص توسعه پولی و کیفیت سیاست گذاری پولی: ۲۹

۲-۳-۵ ) برخی شاخص های توسعه یافتگی بخش مالی و تجاری : ۳۰

۲-۴ )  معیارهای آزادسازی مالی و تجاری ۳۲

۲-۴-۱ )   معیارهای آزادسازی تجاری ۳۲

۲-۴-۲ ) معیارهای  آزادسازی مالی ۳۴

۵-۲ ) رشد اقتصادی ۳۵

۲-۶ ) مروری بر مدل های رشد اقتصادی ۳۵

۲-۶-۱ ) مدل رشد کلاسیک ۳۵

۲-۶-۲ ) مدل رشد هارود و دومار ۳۶

۲-۶-۳ ) مدل رشد نئوکلاسیک ۳۸

۲-۶-۴ ) مدل رشد سولو ۴۰

۲-۶-۵ ) الگوی رشد درون زا ۴۲

۲-۶-۶ ) مدل های نسل اول و دوم ۴۳

۲-۶-۷ ) نقد مدل هارود-دومار و سولو: ۴۴

۲-۷ ) مروری بر نقش نفت در رشد و توسعه اقتصادی ۴۵

۲-۷-۱ ) نقش نفت در توسعه اقتصادی ۴۵

۲-۷-۲ ) اهمیت نفت در کشورهای در حال توسعه: ۴۵

۲-۸ ) نتیجه گیری: ۴۶

فصل سوم: مبانی نظری متدولوژی تحقیق ۴۷

مقدمه ۴۸

۱-۳) پیشینه تحقیق ۴۸

۱-۱-۳) مطالعات خارجی ۴۸

۲-۱-۳) مطالعات داخلی ۵۵

۲-۳) روش جمع آوری اطلاعات و منابع مورد استفاده ۵۹

۳-۳) جامعه آماری و حجم نمونه ۵۹

۳-۴ ) نحوه محاسبه دادههای آماری ۵۹

۳-۴-۱) سرمایه فیزیکی: ۵۹

۳-۵ ) روش برآورد مدل ۶۰

۳-۵-۱ ) داده های تلفیقی پانل پویا ۶۰

۳-۵-۲ )  تخمین زننده های GMM 64

۳-۵-۲-۱ ) روش گشتاورها ۶۴

۳-۵-۲-۲ ) شرایط گشتاوری ۶۵

۳-۶ ) تعریف تخمین زننده GMM: 67

۳-۷ ) مدل داده های ترکیبی پویا: ۶۸

۳-۷) نتیجه گیری ۷۲

فصل چهارم:  برآورد مدل وتحلیل فرضیه ۷۵

مقدمه ۷۶

۴-۱ ) متغیرها ۷۷

۴-۲ ) تصریح مدل و شناسایی الگو ۷۸

۴-۳ ) روندها ۷۸

۴-۳-۱) بررسی روند تغییرات تولید ناخالص داخلی در کشورهای اوپک و ایران ۷۸

۴-۳-۲) بررسی روند عمق مالی ۸۰

۴-۳-۳ )بررسی رد میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی و دولتی ۸۴

۴-۳-۴) بررسی روند گسترش تجاری در کشورهای اوپک و ایران ۸۶

۴– 4 ) نتایج برآورد مدل ۸۹

۴-۴-۱ ) آزمون مانایی متغیرها ۸۹

۴ – 4 – 2 ) آزمون همجمعی ۹۱

آمار توصیفی داده ها ۹۲

۴-۵ ) نتیجه گیری ۹۷

فصل پنجم:  نتیجه گیری وپیشنهادات ۹۹

مقدمه: ۱۰۰

پیشنهادات برای سیاست گذاران: ۱۰۳

پیشنهادات برای محققین بعدی: ۱۰۴

منابع فارسی: ۱۰۶

پیوست ۱۰۸

فهرست جداول

جدول شماره (۲-۱) گروهی از شاخص های مالی ۳۱

جدول شماره (۴-۱) آزمون ریشه واحد Levin,lin& chu t  در سطح ۹۰

جدول شماره (۴-۲) آزمون ریشه واحد Levin,lin& chu t  با یکبارتفاضلگیری ۹۰

جدول شماره(۴-۳) : آزمون همجمعی ۹۲

جدوال شماره(۴-۴) آمار توصیفی ۹۳

جدول شماره( ۴-۵ ): مدل برآوردی کشورهای اوپک ۹۴

فهرست نمودارها

نمودار شماره ( ۴-۱ ):روند  میزان تولید ناخالص  داخلی در کشورهای اوپک و ایران ۸۰

نمودار شماره ( ۴-۲ ):روند تغییرات تولید ناخالص  داخلی در کشورهای اوپک و ایران ۸۰

نمودار شماره (۴-۳ ) : روند عمق مالی در کشورهای اوپک و ایران ۸۳

نمودار شماره (۴-۴) : روند تغییرات عمق مالی در کشورهای اوپک و ایران ۸۳

نمودار شماره (۴-۵):روند میزان اعتبارات اعطایی به بخش دولتی در کشورهای عضو اوپک و ایران ۸۵

نمودار شماره (۴-۶):روند میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی در کشورهای اوپک و ایران ۸۵

نمودار شماره (۴-۷):مقایسه میزان اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی  و دولتی در کشورهای اوپک ۸۶

نمودار شماره (۴-۸): روند تغییرات توسعه تجاری در کشورهای اوپک و ایران ۸۷