سبب شناسی اختلال اضطراب اجتماعی و بررسی مدل های آن

در دو دهه اخیر مطالعات بالینی درخصوص بررسی مکانیزم‌های زیربنایی اضطراب اجتماعی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. در این مسیر و در میان جهت گیری‌های نظری مطرح، رویکردهای شناختی سهم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند.باید گفت به رغم آنکه رویکرد شناختی مسیرها و متغیرهای متعددی را در تببین بروز و تداوم اضطراب اجتماعی حائز اهمیت می‌داند، در اغلب مدل‌ها پردازش سوگیرانه اطلاعات به ویژه سوگیری توجه، سوگیری تفسیر و سوگیری قضاوت به عنوان مؤلفه‌ای اساسی مطرح شده است (بک، امری و گرینبرگ، ۱۹۸۵؛ کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ رپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷). 

۱- مدل بک، امری و گرینبرگ (۱۹۸۵)
این مدل از قدیمی‌ترین و در عین حال جامع‌ترین نظریه‌های شناختی است که در تبیین اختلالات اضطرابی و به خصوص اختلال اضطراب اجتماعی مطرح شده است. بر این مبنا، تجارب منفی دوران کودکی به همراه استعداد و زمینه درونی در جهت پاسخدهی بیمناک، منجر به رشد ساختارهای شناختی یا طرحواره‌های مرتبط با اضطراب می‌شود. این طرحواره‌ها به عنوان مجموعه قوانینی توصیف می‌شوند که نسبت به نشانگان تهدید بسیار حساس هستند و به عکس نشانگان امنیت را نادیده می‌گیرند.

نقش حائز اهمیت طرحواره‌ها از آنجا است که بر روی راه‌هایی که افراد اطلاعات را جهت‌یابی، پردازش و یادآوری می‌کنند، تاثیر می‌گذارد. بدین ترتیب که در موقعیت‌های بالقوه تهدیدآمیز، طرحواره های مرتبط با تهدید فعال می‌شود و افکار خودکار منفی و سوگیری‌های همسان با طرحواره در فرآیند پردازش اطلاعات فراخوانده می‌شود. این سوگیری‌ها در توجه، تفسیر، قضاوت و حافظه منجر به نگه داشتن پاسخ اضطرابی می‌شود (بک، امری و گرینبرگ، ۱۹۸۵؛ به نقل از مک میلان ، ۲۰۰۸).

به طور اخص چرخه این فرآیند در اختلال اضطراب اجتماعی بدین ترتیب است که فردی که طرحواره ناکارآمدی در مورد خود و عملکردش در موقعیت اجتماعی دارد، با حضور در یک موقعیت اجتماعی، موقعیت را به عنوان موقعیت تهدیدکننده ارزیابی نموده و مدام به بازنگری و نظارت بر تغییرات درونی خود در مقایسه با طرحواره‌هایش می‌پردازد. این امر سوگیری‌های همخوان با طرحواره را در فرآیند پردازش اطلاعات موجب می‌شود که با اختلال در پاسخدهی موثر به نشانه‌های اجتماعی همراه است. بر مبنای این دور باطل، تداوم اختلال نیز قابل توجیه است.

فهرست مطالب
اختلال اضطراب اجتماعی    ۱۶
۱- سیر و شیوع اختلال اضطراب اجتماعی    ۱۷
۲- سبب شناسی اختلال اضطراب اجتماعی    ۱۸
۲-۱- عوامل زیستی    ۱۸
۲-۱- ۱- ژنتیک    ۱۸
۲-۱-۲- عصب زیست شناختی    ۱۹
۲-۲- عوامل سرشتی    ۱۹
۲-۲-۱- بازداری رفتاری    ۱۹
۲-۳- عوامل محیطی    ۲۰
۲-۳-۱- فرزندپروری    ۲۰
۲-۳-۲- روابط دوستی با همسالان    ۲۱
۲-۳-۴- سایر وقایع زندگی    ۲۲
۲-۴- رویکرد شناختی    ۲۳
۲-۴-۱- مدل بک، امری و گرینبرگ (۱۹۸۵)    ۲۳
۲-۴-۲- مدل کلارک و ولز (۱۹۹۵)    ۲۴
۲-۴-۳- مدل رپی و هیمبرگ (۱۹۹۵)    ۲۷
۲-۵- مدل هافمن و بارلو (۲۰۰۲)    ۲۹
۲-۶- مدل رپی و اسپنس (۲۰۰۴)    ۳۱

۲-۲- پیشینه عملی    ۴۲
۲-۲-۱- سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی    ۴۲
۲-۲-۲- سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی    ۴۵
۲-۲-۳- برنامه تعدیل سوگیری شناختی    ۴۸
۲-۲-۳-۱- تعدیل سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی    ۴۸
۲-۲-۳-۲- تعدیل سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی    ۵۰
۲-۲-۴- تعامل سوگیری توجه و سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی    ۵۳

فهرست منابع
منابع فارسی
منابع انگلیسی