عوامل موثر بر توزیع درآمد

عوامل موثر بر توزیع درآمد

(3-1) عوامل مؤثر بر توزیع درآمد

الف) عوامل اقتصادی موثر بر توزیع درآمد

1- رشد تولید ناخالص داخلی

2- تركیب و ساختار بازار

3- ساختار تولید

4- میزان بهره وری

5- بدتر شدن رابطه مبادله در بخش كشاورزی

6- درآمدهای شهری و درآمدهای روستایی (درآمد سرانه)

7- تفاوت بین كارگر ماهر و غیر ماهر (سرمایه انسانی)

8- بهره مندی از امكانات و خدمات عمومی مانند برق و آب و مسكن

9- بار تكفل اقتصادی

10- میزان دسترسی به بازار

11- كمیت سرمایه به ازاء هر كارگر

12- توزیع اعتبارات

13- تورم و افزایش سطح عمومی قیمتها

14- مهاجرت

15- كل مالیات دریافتی از هر خانوار

16- هزینه دولتی و پرداخت های انتقالی

17- سهم درآمد شخصی از تولید ناخالص داخلی

18- میل نهایی به مصرف و پس انداز

19- نرخ رسمی ارز

20- میزان اشتغال و بیكاری

ب) عوامل مؤثر بر توزیع درآمد

1- جنس

2- سن

3- رشد جمعیت

4- بهداشت

5- آموزش و پرورش

6- تبعیض های نژادی

7- عوامل حقوقی و اجتماعی

8- مالكیت عوامل تولید

همانطور كه مشاهده می شود عوامل زیادی بر توزیع درآمد مؤثرند كه ما به اختصار به بعضی از آنها اشاره می كنیم.

3-2 رابطه بین تولید ناخالص ملی (رشد اقتصادی) و توزیع درآمد

3-2-1 دو نظریه مهم در مورد رشد اقتصادی و توزیع درآمد

الف) نظریه كوزنتس

سیمون كوزنتس در یكی از مقالات خود به عنوان رشد اقتصادی و نابرابری درآمدی (1955) این فرضیه را مطرح نمود كه در مسیر رشد اقتصادی در كشورهای نابرابری درآمد سخت افزایش یافته و پس از ثابت ماندن از سطح معینی، به تدریج كاهش می یابد. این الگو بعداً به نام منحنی u وارون كوزنتس (kuzent’s u-Inverted curve) معروف شد. كوزنتس توسعه اقتصادی را به عنوان فرآیند گذار از اقتصاد سنتی (یا روستایی) به اقتصاد نوین یا شهری نگاه می كند. (بحث دوگانگی اقتصادی و تقسیم اقتصاد به دو بخش سنتی و نوین، قبل از كوزنتس توسط بوئك (j.H.Bocke 1953) و لوئیس(W.A.Leuis 1954) نیز مطرح شده بود. همچنین بحث جهش اقتصادی پس از كوزنتس توسط هیرسمن (A.R.Hirschman 1958) و روستو (w.w.Rostow 1961) مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

نكته قابل تعمق در فرضیه كوزنتس بیش از آنكه از شواهد تاریخی از عملكرد اقتصادی كشورهای در حال توسعه سرچشمه بگیرد از قدرت تحلیل وی مایه می گیرد.

نابرابری و توزیع درآمد در اوایل مراحل توسعه، رشد اقتصادی را افزایش می دهد. چرا كه با توجه به بالا بودن میل نهایی به مصرف خانوارهای كم درآمد، تلاش در جهت ایجاد برابری توزیع درآمد وتعدیل فقر اقتصادی خانوارها، سبب افزایش مصرف، و درنتیجه كاهش پس انداز می گردد و این امر بر انباشت سرمایه تأثیر منفی خواهد داشت، در حالیكه میل نهائی، انباشته سرمایه را بوجود آورد و به دنبال آن سرمایه گذاری بیشتر، بیكاری و فقر را محدود خواهد كرد. استدلال این بود كه بلافاصله بعد از اینكه اقتصاد مراحل اولیه توسعه را طی نمود مهارت نیروی كار افزایش یافته و سطح دستمزدها بالا می رود. این امر نهایتاً باعث كاهش نابرابری ها خواهد شد.