مبانی نظری توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی اطراف شهرهای بزرگ

هدف از این پایان نامه توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی اطراف شهرهای بزرگ می باشد . در واقع فصل دوم پایان نامه سکونتگاه های غیررسمی موضوع نوشتار حاضر است.بررسی ادبیات تحقیق نشان می دهد که توجه به محدوده های اسکان غیر رسمی به سال ۱۹۷۶ و تأسیس کمیسیون اسکان بشر با هدف پاسخگویی و یافتن راه حل هایی برای معضلات حل نشده توسعه شهری بر می‌گردد. از آن زمان تا کنون این مسئله بارها توسط مجامع بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. 

رویکردهای مختلف ارائه شده در این مبحث هر کدام با تاکید بر جنبه خاصی از شهر، تنها بیان کننده منظری محدود از شهر و شهرنشینی و مشکلات موجود در آن می باشد. به عنوان نمونه دیدگاه لیبرال با قبول و قهری خواندن شرایط موجود این سکونتگاه ها و بر خورد محافظه کارانه و سایر دیدگاه ها با تکیه گاه های مختلف که در بالا به آنها اشاره گردید تنها جنبه های محدودی از این پدیده را می توانند مورد مداقه قرار دهند. اما در این بین، دیدگاه توانمند سازی، با توجه به تجارب موفق آن در بهبود وضعیت سکونتگاه های غیر رسمی و اتفاق نظر جهانی در خصوص آن، از اهمیت به سزایی برخوردار است. با توجه به مطالب فوق، در این پژوهش؛ همان‌گونه که از عنوان آن بر می آید دیدگاه یا به عبارت بهتر "رهیافت توانمند سازی" برای بررسی و حل معضل اسکان های غیر رسمی مورد تاکید قرار گرفته است.

فهرست مطالب
 

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
مقدمه    9
۲-۱- نظریه های پیدایش سکونتگاه‌های غیررسمی    10
۲-۱-۱- دیدگاه لیبرال    12
۲-۱-۲- دیدگاه بنیادگرایی    12
۲-۱-۳- جامعه گرایی    13
۲-۱-۴- دیدگاه بوم شناسی    13
۲-۲- گرایش های شهرنشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی    14
۲-۲-۱- گرایشهای جهانی    14
۲-۲-۲- گرایش های شهرنشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی در ایران    24
۲-۳- ویژگی‌های اسکان‌های غیررسمی    26
۲-۴- علل پیدایش سکونتگاه‌های غیررسمی    28
۲-۴-۱- عوامل ساختاری جامعه:    29
۲-۴-۲- علل سازمانی:    30
۲-۴-۳- فقدان سیستم‎های حمایتی و مشارکتی:    30
۲-۴-۴- فعالیت‎های باندهای (مافیایی) نامشروع زمین    30
۲-۵- رویکردها و رهیافت‌های مداخله در اسکان های غیررسمی    31
۲-۵-۱- رویکردهای مداخله در اسکان‌های غیررسمی در قالب دیدگاه‌های مختلف    32
۲-۵-۲- بررسی تاریخی رویکردهای مداخله در اسکان‌های غیررسمی    46
۲-۵-۲-۱- مقطع اول (دهه ۱۹۶۰)    46
۲-۵-۲-۲- مقطع دوم (دهه ۱۹۷۰)    48
۲-۵-۲-۳- مقطع سوم (دهه ۱۹۸۰)    51
۲-۶- فرآیند توانمندسازی    55
۲-۷- ساختار و ابعاد توانمندسازی    56
۲-۸- اهمیت مشارکت در برنامهریزی شهری در راستای توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی    60
۲-۸-۱- مشارکت توسعه‌ای    61
۲-۸-۲- الگوی مشارکت ساکنین سکونتگاه‌های غیر رسمی    62
۲-۹- نتیجه گیری و ارائه رویکرد نظری تحقیق    65

منابع وماخذ    
 

فهرست نمودار
نمودار شماره ۲-۱ : چارچوب نظری ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی(صرافی، ۱۳۸۱:۴).    11
نمودار شماره ۲-۲: نمای کلی طرح های خانه سازی دولتی، اراضی و خدمات، ارتقاء کیفیت سکونتگاه وطرح توسعه افزایشی به لحاظ نوع کارکرد (مأخذ: زمانی، ۱۳۷۹:۱۱۱).    36
نمودار شماره ۲-۳: هزینه‌های دولتی و میزان سود در هریک از رویکردهای برخورد با سکونتگاه‌های غیررسمی از دهه ۱۹۹۰- ۱۹۵۰    38
نمودار شماره ۲-۴ : ساختار فرایند توانمند سازی    39
نمودار شماره ۲-۵: ابعاد توانمندسازی    40
نمودار شماره ۲-۶: تأثیر تفویض اختیارات بر توانمندسازی    40
نمودار شماره ۲-۷: تأثیر رضایت مبتنی بر عملکرد بر توانمندسازی    41
 نمودار شماره ۲-۸: تأثیر غنی سازی کارکرد اجتماعی بر توانمندسازی    41
نمودار شماره ۲-۹: تأثیر مدیریت مشارکتی بر توانمندسازی    41
نمودار شماره ۲-۱۰:تأثیر تیم سازی (گروه سازی) بر توانمندسازی    41
نمودار شماره ۲-۱۱: تأثیر مشارکت بر توانمندسازی    42
نمودار شماره ۲-۱۲: الگوی کلی راهبرد توانمند سازی    42