مبانی نظری عملکرد شناختی

مبانی نظری عملکرد شناختی

عملکرد شناختی
مقدمه
ابعاد عملکرد شناختی
هوش
حافظه
حافظه¬ی کوتاه مدت یا حافظه¬ی فعال
حافظه¬ی درازمدت
1)¬ حافظه¬ی رویدادی (حافظه¬ی بصری)
2) حافظه¬ی معنایی (حافظه¬ی کلامی)
3)¬ حافظه¬ی روندی
جدول 1-2. الگوی خبرپردازی یادگیری حافظه
نوروآناتومی حافظه
توجه
پایه¬های عصب شناختی توجه
منابع فارسی
منابع لاتین

عملکرد شناختی
مقدمه
شناخت در درجه¬ی اول به چیزهایی مثل حافظه، توانایی یادگیری اطلاعات جدید، گفتار، خواندن و درک مطلب اشاره دارد. در اغلب افراد سالم مغز قادر به یادگیری مهارت¬های جدید در هر یک از حوزه¬های ویژه، در دوران کودکی است در واقع عوامل گوناگون از جمله پیری و بیماری در طول زمان بر عملکردهای شناختی تأثیر می¬گذارد و در نتیجه منجر به از دست دادن حافظه و غیره می¬شود. عملکردهای شناختی اشاره به توانایی فرد در پردازش افکار دارد و مهم¬ترین حوزه-های شناختی در ارزیابی¬های عصب روان¬شناختی شامل هوش، حافظه، توجه، حافظه¬ی کاری، عملکردهای اجرایی، ادراک، زبان و سرعت پردازش اطلاعات می¬باشد (ری ، کسل ، اگوستینا ، 2009 به نقل از بدیع، 1390).
تعریف و ویژگی ها
عملکرد شناختی مجموعه فرایند فکری است که به درک و آگاهی از تفکرات و ایده¬ها می¬انجامد. این مجموعه شامل تمام جنبه¬های ادراک، تفکر، استدلال و به یاد آوردن می¬باشد (جیمز ، 2014).
عملکرد شناختی ضعیف با چگونگی یادگیری رویدادی گران¬بار، ظرفیت حافظه¬ی کوتاه مدت، کاهش سطح هوشیاری و توجه منحره شده ارتباط دارد (مورتن ، هوستراپ ، هرتز و بونده ، 2010).
ریزون (1988) مطرح کرده افرادی که مرتکب نارسایی شناختی می¬شوند، تمرکز حافظه¬ی محدودی دارند. محققان نشان دادند که انواع نارسایی شناختی مانند نارسایی حافظه، حواس¬پرتی و اشتباه کردن، رابطه¬ی مثبت و معنادار با استعداد خستگی شغلی علی¬الخصوص خرده مقیاس¬های پاسخ عاطفی، ادراک زمان و بی¬قراری دارند؛ بنابراین می¬توان گفت که عواطف نامطبوع، احساس بی¬قراری و ملالت با توانایی افراد در تمرکز و انجام دادن تکالیف روزمره تداخل پیدا می¬کند. اختلالات شناختی از جمله مشکلات افراد دچار اختلالات یادگیری توصیف شده است. با توجه به اینکه نارسانویسی بخشی از اختلالات یادگیری را دربر می¬گیرد، احتمالاً با تغییرات قابل ملاحظه در حافظه، هوش، ادراک، فراشناخت، یادآوری، حل مسأله و سایر توانایی¬های شناختی همراه است.

ابعاد عملکرد شناختی
عملکرد شناختی شامل ابعاد مختلفی می¬باشد. این ابعاد هر یک محتوای بسیار بزرگی از مطالب را دربر می¬گیرد. بنابراین شناخت هر یک به نوبه¬ی خود حائز اهمیت بوده و نیازمند مطالعه¬ی دقیق می¬باشد.
هوش و ابعاد آن، حافظه و انواع مختلف آن و توجه و نوروآناتومی مربوط به آن از ابعاد بسیار مهمی هستند که عملکرد شناختی یک فرد را تحت تأثیر قرار می¬دهند. بدون تردید نقش در فرایند انجام وظیفه¬ی هر یک از ابعاد زیر می¬تواند عملکرد شناختی فرد را پایین آورده و موجب کارآیی کم فرد در موقعیت¬های نیازمند عملکرد بالا می¬باشد.

هوش
یکی از بحث برانگیزترین پدیده¬های روانی است که هنوز ماهیت آن تا حدود زیادی ناشناخته است. با وجود کوشش¬های گسترده¬ی روان¬شناسان، هنوز هیچ تعریف دقیق و روشنی که همگان بر آن توافق داشته باشد، ارائه نشده است. آلفرد بینه که نخستین آزمون هوشی را پدید آورد اعتقاد داشت که هوش شامل توانایی¬هایی مانند استدلال، تخیل، بینش، قضاوت و سازگاری است. نظریه¬پردازان دیگر معتقد بودند که هوش فقط شامل سه توانایی شناختی مهم است: تفکر انتزاعی، یادگیری و حل مسأله (بندک ، جائوک ، سامر ، آرنداسی و نیبوئر ، 2014).