مبانی نظری و پیشینه تحقیق شاخص های توسعه پایدار

دانلود مبانی نظری رشته مدیریت

مبانی نظری و پیشینه تحقیق شاخص های توسعه پایدار

شاخص های توسعه پایدار
پایدار بدین معنا نیست که هیچ چیزی تغییر ننماید. همچنین به معنای مدینه فاضله ای که هیچ چیز بدی رخ ندهد نمی باشد.  یک جامعه پایدار در پی بقاء و بهبود مشخصه های اقتصادی، محیطی و اجتماعی یک ناحیه است تا اعضای آن بتوانند سالم، بهره ور و با لذت به ادامه حیات بپردازند. یک جامعه دارای انواع مختلفی از سرمایه است. 

۲-۳-۶-۱- شاخص چیست؟
شاخص یکی از اجزای ضروری برای ارزیابی کلی میزان پیشرفت به سوی توسعه پایدار هستند. تعاریف موجود و اصطلاحات فنی که درباره شاخص ها ارائه شده است هنوز ابهام آمیز است. لازم است یک تعریف شفاف و مورد توافق برای شاخص و نیز مفاهیم مربوط به آن مانند آستانه، نمایه، هدف و استاندارد ارائه گردد. منظور از توافق گفته شده تنها توافق سیاسی نیست بلکه تعاریف، باید از جنبه های منطقی و ارزشی نیز مورد قبول باشند. برخی تعاریف اختصاصی شاخص ها که در مراجع مختلف ارائه شده است به شرح زیر است: یک متغیر فرضی که بیان کننده یک متغیر دیگر است که خود قابل اندازه گیری و تفسیر نیست، یک معیار برای مرور اطلاعات مربوط به یک پدیده خاص یا یک نشان گر مستقل برای سنجش آن پدیده. شاخص چیزی است که شما را یاری می نماید تا دریابید کجا هستید، در امتداد کدام مسیر در حال حرکت هستید و به چه میزان از آنچه می خواهید فاصله دارید. یک شاخص خوب به شما پیش از بد شدن یک مسئله هشدار می دهد و شما را نسبت به حل آن مسئله کمک می کند. شاخصهای جامعه پایدار زمانی که ارتباط میان اقصاد، محیط و جامعه ضعیف هستند بکار می روند. شاخصهای پایداری این واقعیت را منعکس می کنند که سه بخش اساسی در این زمینه با یکدیگر در ارتباط هستند.

۲-۳-۶-۲- شاخص زیست محیطی
با توجه به این‌که روشهای متعارف سنجش اقتصادی و نظام‌های حساب‌های ملی قادر به سنجش پایداری نبوده‌اند، برای این منظور شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) را گروهی از صاحب‌نظران از رشته‌های مختلف در دانشگاه ییل و مجمع جهانی اقتصاد (WEF) توسعه داده‌اند. شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) نخستین بار در سال ۲۰۰۰ پیشنهاد شد، اما به دلیل ضعف و نواقصی که داشت در سال ۲۰۰۲ مورد بازنگری قرار گرفت. شاخص مزبور با تغییراتی اندک در سال ۲۰۰۵ نیز برای ۱۴۶ کشور محاسبه و منتشر شد. شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) توانایی و قابلیت‌های ملت‌ها را برای حمایت از محیط‌زیست در چندین دهه آینده ارزیابی می‌کند. این شاخص از ۷۶ گروه داده آماری که در قالب ۲۱ شاخص پایداری محیط‌زیستی ادغام شده‌اند، استخراج می‌شود. براساس نتایج این گزارش هر چه نمره کشوری از شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) بیشتر باشد، شرایط محیط‌زیستی بهتری را در آینده خواهد داشت.

این شاخص‌ها مقایسه موضوعاتی را که در قالب ۵ گروه (جزء) وسیع زیر جای می‌گیرند ممکن می‌سازد :
۱٫    سیستم‌های محیط‌زیستی؛
۲٫    کاهش فشارهای محیط‌زیستی؛
تی    کاهش آسیب‌پذیری انسان از فشارهای محیط‌زیستی؛
۴٫    ظرفیت اجتماعی و مؤسساتی برای مسئولیت در قبال چالش‌های محیط‌زیستی؛
۵٫    نظارت جهانی. 

موضوعات و شاخص‌های مورد استفاده در شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) با استفاده از بررسی کتاب‌شناسی محیط‌زیستی، ارزیابی داده‌های موجود، تحلیل‌ها و مشاوره با سیاستگزاران، دانشمندان و متخصصین استخراج شده است. در واقع شاخص پایداری محیط‌زیستی نمره‌ای کلی است‌که می‌خواهد برای ایجاد رقابتی سازنده، رتبه و وضعیت محیط‌زیست کشوری را نسبت به دیگر کشورها نشان دهد.[۱۳]

شاخص عملکرد محیط‌زیست(EPI) :
شاخص عملکرد محیط‌زیست (EPI)، به عنوان مکمل شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) را دانشگاه ییل و مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۰۶ منتشر کرده است. این شاخص بر ابعاد پایداری محیط‌زیست تأکید داشته و عملکرد سیاست‌ها و برنامه‌های کشورها را در زمینه کاهش معضلات محیط‌زیستی و حفاظت از محیط‌زیست و مدیریت منابع‌طبیعی مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد. در گزارش شاخص عملکرد محیط‌زیست (EPI) سال ۲۰۰۸ دو هدف کلان شامل ۱- کاهش تنش و فشارهای محیط‌زیستی تهدیدکننده سلامت انسان (هدف سلامت محیط‌زیست) و ۲- حفاظت از زیست‌بوم‌ها و منابع‌طبیعی (هدف پایداری محیط‌زیست) متشکل از ۲۵ شاخص فرعی مطرح شده است ‌که با استفاده از روشهای آماری مناسب، شاخص ترکیبی عملکرد محیط‌زیست (EPI) برای کشورهای مختلف ساخته می‌شود. برای ساختن این شاخص، ابتدا عملکرد کشورها در زمینه شاخص‌های ۲۵ گانه از مراجع معتبر و برآوردهای کارشناسی مشخص شده و با استفاده از تجزیه و تحلیل خوشه‌ای دسته‌بندی می‌شوند و ارزش نهایی هر کدام از شاخص‌های فرعی برآورد می‌شوند و در نهایت با استفاده از تکنیک مناسب شاخص ترکیبی عملکرد محیط‌زیست (EPI) برای کشورهای مختلف جهان تهیه می‌شود. مقدار این شاخص مانند شاخص پایداری محیط‌زیست (ESI) بین صفر تا ۱۰۰ در نوسان بوده و هر چه کشوری ارقام بالاتری از این شاخص را به‌دست آورد دارای بهترین عملکرد محیط‌زیستی و هر چه رقم یاد شده کمتر باشد، مبین عملکرد نامطلوب‌تر در زمینه محیط‌زیست است.[۱۱]

شاخص آسیب‌پذیری محیط‌زیست (EVI):
در سال ۱۹۹۸ کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد (CSD) تلاش‌هایی را برای تدوین شاخص‌های آسیب‌پذیری محیط‌زیست (EVI) با همکاری کمیسیون کاربردی علوم زمین حوزه اقیانوس آرام جنوبی (SOPAC) آغاز کرد. شاخص آسیب‌پذیری محیط‌زیست (EVI)، شاخص عددی بدون بعد است‌که وضعیت آسیب‌پذیری محیط‌زیست کشورها را نشان می‌دهد. هدف اصلی طرح این شاخص، ارائه روشی سریع و استاندارد برای تعیین آسیب‌پذیری کشورها در کلیه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی و شناسایی و اولویت‌بندی مهمترین اقداماتی است که باید در هر یک از این حوزه‌ها برای دستیابی به توسعه پایدار انجام داد. با استناد به این شاخص‌ها اولویت‌های برنامه‌ریزی، سیاستگزاری و اقدامات در حوزه‌های مختلف توسعه پایدار تعیین شده و وضعیت کشور در مقایسه با سایر کشورها در زمینه آسیب‌پذیری محیط‌زیست مشخص می‌شود. شاخص آسیب‌پذیری محیط‌زیست (EVI) در زمره اولین ابزارهای سنجش پایداری است‌که در دهه ۹۰ مطرح شده و به سرعت گسترش پیدا کرده است. این شاخص میزان ریسک‌هایی که محیط‌زیست را تهدید می‌کند، نشان می‌دهد.[۵]

برای ساختن این شاخص ترکیبی از ۵۲ شاخص فرعی استفاده می‌شود که از این تعداد شاخص‌ها، ۳۲ شاخص را شاخص‌های خطر، ۸ شاخص استواری و ۱۲ شاخص نیز با عنوان شاخص‌های خسارت وارده بر محیط‌زیست طبقه‌بندی می‌شوند. از نظر موضوعی نیز شاخص‌ها در قالب پنج گروه متغیرهای آب و هوایی و اقلیمی، زمین‌شناسی، جغرافیایی، منابع و خدمات طبیعی و جمعیت انسانی طبقه‌بندی می‌شوند. برای ساختن شاخص ترکیبی آسیب‌پذیری محیط‌زیست (EVI) هر یک از شاخص‌های فرعی، پس از بهنجار کردن با وزن‌های برابر با یکدیگر جمع شده و میانگین آنها به‌عنوان شاخص ترکیبی محاسبه می‌شود. مقدار مطلق این شاخص بین عدد ۱ (بالاترین پایداری و کمترین آسیب‌پذیری) و عدد ۷ (کمترین پایداری و بیشترین آسیب پذیری) در نوسان است. علاوه بر این برای تبیین بهتر این شاخص ترکیبی، امتیازهایی نیز برای کشورها محاسبه می‌شود، در صورتی‌که عدد محاسبه شده بالاتر از عدد ۳۶۵ باشد، کشور بسیار آسیب‌پذیر و ناپایدار و درصورتی‌که عدد مزبور کمتر از عدد ۲۱۵ باشد، کشور از آسیب‌پذیری کمتر و پایداری بیشتری برخوردار است.[۵]

فهرست مطالب
۲-۳- توسعه پایدار    ۱
۲-۳-۱- موئلفه های توسعه پایدار    ۳
۲-۳-۲- فلسفه توسعه پایدار    ۱۵
۲-۳-۳- تعیین و ترسیم چارچوب توسعه پایدار : محیط ، ابعاد و اهداف    ۲۲
۲-۳-۴- چالش های توسعه پایدار    ۲۴
۲-۳-۵- عاملان توسعه پایدار    ۲۷
۲-۳-۶- شاخص های توسعه پایدار    ۳۲
۲-۳-۶-۱- شاخص چیست؟    ۳۲
۲-۳-۶-۲- شاخص زیست محیطی    ۳۳
۲-۳-۶-۳- شاخص اقتصادی    ۳۶
۲-۳-۶-۴- شاخص اجتماعی    ۴۲
۲-۴- بخش دوم ) پیشینه تحقیق    ۴۷
آفتکشها، محیط زیست و توسعه پایدار    ۴۸
گاهی، نگرش و رفتار زیست محیطی در جهت توسعه پایدار    ۴۹
توسعه پایدار تولید آهن و فولاد در ایران از جنبه زیست محیطی با استفاده از منطق شلال    ۴۹
صنایع معدنی راه دستیابی ایران به توسعه پایدار    ۵۰
۲-۵- آشنایی با صنعت فولاد    ۵۱
منابع:    ۵۷

توضیحات:
فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع :    انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:     WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

بدون هیچ تگ و تبلیغات، قابلیت پرینت دارد

تولید شده انحصاری در:فروشگاه ساز فایلینا