مدل های پنج عاملی شخصیت و عوامل تاثیر در پیدایش آنها

هدف از این پایان نامه مدل های پنج عاملی شخصیت و عوامل تاثیر در پیدایش آنها می باشد.

مدلهای پنج عاملی شخصیت توافقی است میان روانشناسان صفات، که پنج بعد یا عامل اصلی در توصیف همه صفات شخصیت وجود دارد. این پنج بعد گسترده و دو قطبی «پنج عامل بزرگ » خوانده میشوند و این بزرگی نه به دلیل عظمت آنها، بلکه به دلیل گستردگی و انتزاعی بودن آن هاست (پروین و جان، ۲۰۰۲، ترجمه جوادی و کدیور، ۱۳۸۱) این مدل از سوی دو روانشناس ایالات متحده به نام کاستا و مک گری، در اواخر دهه ۸۰ میلادی ارائه شد و در اوایل دهه ۹۰ مورد ارزیابی مجدد قرار گرفت. زیر بنای این نظریه در درجه اول کارهای آیزنک بود. ماتیوز   و دیری  (1998) اشاره دارند که این نظریه از جهاتی دارای پایههای منطق کلامی، و از زوایایی دارای زیربنای آماری است (کریمی، ۱۳۸۲).

 پنج عامل اصلی یا بزرگ عبارتند از:

روان آزرده خویی (N)، برونگرایی (E)، پذیرا بودن به تجربه (Q)، سازگاری (A) و مسئولیت پذیری (C). 

از بین این عوامل، دو عامل برونگرایی و سازگاری به صفات شخصیتی دارای ماهیتی بین فردی است و عامل مسئولیت پذیری، صفات رفتاری هدف گرا و نیز کنترل تکانهها به شکل جامعه پسند را در بر میگیرد. عامل روان آزرده خویی به پایداری هیجانی در برابر گستره ای از هیجانات منفی مانند غم، تحریک پذیری، تنش عصبی و غیره مربوط میشود. در نهایت عامل پذیرا بودن به تجارب به گستردگی، عمق و پیچیدگی وجوه فکری و تجربیات فرد مربوط است (عبدالله زاده، ۱۳۸۲). بسیاری از تحقیقات در زبانهای مختلف و با ابزارها و نمونههای متفاوت، بنیادی بودن این پنج عامل را تایید کردهاند. هر کدام از این عاملها یک بعد هستند نه یک گونه یا نوع (مانند تیپهای شخصیت)، بدین معنا که تفاوت افراد در هر بعد و مولفه، تفاوت کمی و درجاتی است. در این مدل هر عامل از شش مولفه تشکیل شده است که به صفات مختلف تحت پوشش آن عامل اشاره دارند (مک گری و کاستا، ۱۹۹۹).

فهرست مطالب

مقدمه

تعاریف شخصیت

رویکردهای مختلف به مطالعه شخصیت:    14
۲-۱-۱- رویکرد روانکاوی:    14
۲-۲- رویکرد نوروانکاوی:    15
۲-۲-۱- آلفرد آدلر:    15
۲-۲-۲ کارل یونگ:    16
۲-۳- رویکرد انسانگرایی:    17
۲-۳-۱- آبراهام مزلو:    17
۲-۳-۲-کارل راجرز:    18
۲-۴- رویکرد شناختی:    19

۲-۵- نظریه های عاملی شخصیت:    19

۲-۶-دیدگاه صفات:    21
۲-۷- مدلهای مبتنی بر تحلیل عوامل    23
۲-۸- تاریخچه مدلهای مبتنی بر تحلیل عوامل:    24
۲-۸-۱- گوردن آلپورت:    24
۲-۸-۲- آیزنک:    25
۲-۸-۳- ریموند کتل :    25
۲-۸-۴- گیلفورد    26
۲-۹- مدلهای پنج عاملی شخصیت    27
۲-۱۰- الگوی نظری فرضی برای پنج عامل اصلی    28
۲-۱۱- عوامل تاثیر گذار در پیدایش پنج عامل بزرگ    29
۲-۱۲- ابعاد و مولفه های تست شخصیتی پنج عاملی کاستا و مک گری    31
۲-۱۲-۱- روان آزرده خویی (N)    32
۲-۱۲-۲- مولفه های روان آزرده خویی(N)    33
۲-۱۲-۳- مولفه های برونگرایی(E)    35
۲-۱۲-۴- پذیرا بودن (O)    37
۲-۱۲-۵- مولفه های پذیرا بودن (O)    38
۲-۱۲-۶- مولفه های سازگاری(A)    39
۲-۱۲-۷- مسئولیت پذیری(C)    41
۲-۱۲-۸- مولفه های مسئولیت پذیری:    41
۲-۱۳- محدودیتهای و نقاط قوت پنج عامل:    43

یشینه تحقیقاتی 
پیشینه داخلی
پیشینه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی