مدل پذیرش فناوری tam در صنعت بانکداری و اصلاح آن با توجه به شرایط ایران

مدل پذیرش فناوری (TAM) اثرگذارترین و رایج‌ترین تئوری به کار گرفته شده برای شرح پذیرش افراد از سامانه‌های اطلاعاتی می باشد.نیاز به شناسایی عواملی که بر گرایش افراد به استفاده از  سیستم تلفن بانک  تأثیر می‌گذارند لازم است، تا به صنعت تلفن بانک در تدوین راهبردهای بازاریابی برای ارتقا اشکال جدید از سامانه تلفن بانک تلفن بانک برای برآورده کردن نیازهای مشتریان کمک کند(وانگ و همکاران،۲۰۰۳ ؛۵۱۹-۵۱۰).

با توجه به این که نگرش کاربران به سوی پذیرش سامانه‌های اطلاعاتی جدید تأثیر بنیادینی در موفقیت‌آمیز بودن پذیرش سامانه‌های اطلاعاتی دارد (دیویس، ,۱۹۸۹).معرفی، بررسی و اصلاح مدل پذیرش تکنولوژی (tam) با توجه به شرایط ایران، انواع مدل های پذیرش فناوری اطلاعات ، سیر تحول فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری و نهایتا در مورد بانکداری الکترونیک و زیر ساختهای مورد نیاز صحبت میکنیم.

مقدمه
درسال ۱۹۷۰ متخصصان دانشگاهی به منظور اشتراک اطلاعات اینترنت راتوسعه دادند و تا سال ۱۹۹۳عموم مردم، بویژه تجاری که امید به گسترش دامنه تعداد مشتریان‌شان داشتند، از آن استقبال کردند و بدین ترتیب اینترنت در راستای اهداف بازاریابی، مبادلات وجوه، کالا و  سیستم مورد توجه واقع شد. بعدها با توجه به اعتنای کثیری از تجار به مبادلات  فناوری اطلاعات، به انتقال وجوه با استفاده از چنین شیوه‌ای توجه شد. هم سو با این دیدگاه‌ها لازم بودهمزمان با به کارگیری اینترنت در مبادلات  ونقل و انتقال، تلفن بانک هم تغییر یابد.از طرف دیگر، با گسترش روز افزون اینترنت و بکارگیری آن در شیوه‌های مختلف مبادله عواملی از جمله مبالغ هنگفت هزینه‌ای که بانک‌ها باآن مواجه شدند به گرایش اساسی صنعت تلفن بانک به استفاده از اینترنت در عرضه  سیستم و محصولات خود منجر شد. در سال ۱۹۹۴، سعی کردند از اینترنت به عنوان یک نظام تحویل داری پیشنهادی برای محصولات و  سیستم استفاده کنند. به کارگیری اینترنت در عرضه  سیستم و محصولات بانکی برای بانک‌های شعبه‌دار هزینه کمتری داشت. 

به علاوه، تضمین امکان دسترسی به بازارهای جهانی و تامین رفاه بیشتربرای مشتریان در دریافت  سیستم ومحصولات شبکه بانکی، از دلایل اصلی گرایش نظام تلفن بانک به استفاده از شیوه  فناوری اطلاعات شد. دامنه این گرایش روزبه روز بیشترشد تا جایی که طبق آمار و اطلاعات موجود، تعداد بانک‌هایی که سیستم  فناوری اطلاعات ارایه می‌کردند در سال ۲۰۰۰به رقمی حدود۱۵۰۰شعبه رسید، درحالیکه این رقم در آغاز،یعنی ژانویه ۱۹۹۵، در حدود ۲۴ شعبه بانکی بود. این رشد چشمگیر به اهمیت به کارگیری اینترنت در شیوه‌های تلفن بانک جلوه خاصی بخشید. به طوری که امروزه هر کشوری بخش وسیعی از سیاست‌های زیر ساختی خود را برخودکار کردن، فناوری اطلاعات کردن یا دریک کلمه خدمات اینترنتی جدید متمرکز ساخته است. که  تلفن بانک  نیز از آن جمله می‌باشد.

بانکSFNB از بانک‌های بزرگ امریکا-اولین بانک  فناوری اطلاعات  واقعی بود که در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۵ به منظور انجام دادن امور تجاری افتتاح شد. این بانک در واقع هموار کننده مسیر توسعه تلفن بانک بوده است. عقیده برآن بود که تلفن بانک رقابت بزرگی را در روابط بانکی ایجاد کرده است و همچنین فرصت بزرگی برای محکم کردن روابط بانک‌ها با مشتریان فراهم آورده است که تنها دید سودآوری را مد نظر قرار نداده است.این دیدگاه‌ها آینده توسعه بانک داری  را تضمین می‌کرد. در واقع اینترنت برای بانک‌ها راهی به سوی فرصت‌های جدید بود تا میدان دید و مشتری مداری‌شان را توسعه دهند و از این طریق دامنه انتخاب را برای مشتریان خود برای استفاده از نظام بانکی افزایش دهند (عباسی نژاد، ۱۳۸۵، ۳۶-۳۷).بنابراین نیاز به شناسایی عواملی که بر گرایش افراد به استفاده از  سیستم تلفن بانک  تأثیر می‌گذارند لازم است، تا به صنعت تلفن بانک در تدوین راهبردهای بازاریابی برای ارتقا اشکال جدید از سامانه تلفن بانک  تلفن بانک برای برآورده کردن نیازهای مشتریان کمک کند(وانگ و همکاران،۲۰۰۳ ؛۵۱۹-۵۱۰).

با توجه به این که نگرش کاربران به سوی پذیرش سامانه‌های اطلاعاتی جدید تأثیر بنیادینی در موفقیت‌آمیز بودن پذیرش سامانه‌های اطلاعاتی دارد (دیویس، ,۱۹۸۹).تاکنون تحقیقات زیادی در زمینه سامانه‌های اطلاعاتی انجام شده است. این تحقیقات از انواع گوناگونی از چارچوب‌های تئوریکی استفاده نموده‌اند. از میان کلیه تئوری‌های ارائه شده، مدل پذیرش فناوری(TAM) اثرگذارترین و رایج‌ترین تئوری به کار گرفته شده برای شرح پذیرش افراد از سامانه‌های اطلاعاتی بوده است. بطوری که طی ۱۸سال گذشته جامعه سامانه‌های اطلاعاتی مدل پذیرش فناوری را به عنوان یک تئوری قوی در زمینه سامانه‌های اطلاعاتی مورد توجه قرار داده‌اند (لیل و همکاران  ،۲۰۰۴،ص۷۵۷).مدل پذیرش فناوری در سال ۱۹۸۹ توسط فرد دیویس برای بررسی رفتار استفاده از کامپیوترارایه شد. مبنای تئوریکی این مدل از تئوری عمل عقلائی فیش بین و آجزن اقتباس شده است. هر دو تئوری فرض می‌کنند زمانی که فردی قصد انجام کاری را دارد، به صورت آزادانه و بدون محدودیت می‌تواند به قصد خود عمل نماید.ابتدا به شرح تئوری عمل منطقی که مدل پذیرش فناوری از آن اقتباس شده است می‌پردازیم.

فهرست مطالب
۲-۱- مقدمه۱۲
۲-۱-۲-تئوری عمل منطقی۱۳
۲-۱-۳-تئوری رفتار برنامه ریزی شده۱۵
۲-۱-۴-مدل  پذیرش تکنولوژی۱۶
۲-۱-۵-توسعه تحقیقات TAMدر طول زمان۱۹
۲-۱-۵-۱- دوره معرفی مدل۱۹
۲-۱-۵-۲- دوره اعتبارسنجی مدل ۲۰
۲-۱-۵-۳- دوره توسعه مدل۲۱
۲-۱-۵-۴- دوره تکامل مدل۲۲
۲-۱-۶- پیشنهاد افزودن متغیرهایی برای شرایط ایران۲۴
۲-۱-۶-۱- عواطف و احساسات۲۴
۲-۱-۶-۲- هنجارهای اجتماعی۲۴
۲-۱-۶-۳- بروندادهای اجتماعی۲۵
۲-۱-۷- مدل اصلاح شده برای شرایط ایران۲۵
۲-۲-مشتری‌گرایی۲۶
۲-۳-فرایند پذیرش۲۷
۲-۴-تئوری انتشار نوآوری۲۸
۲-۴-۱-فاکتورهای مؤثر در انتشار و گسترش نوآوری‌ها و محصولات جدید۲۹
۲-۵- سیر تحول فناوری اطلاعات در صنعت بانکداری۳۰
۲-۵-۱- دوره اول: اتوماسیون پشت باجه ۳۱
۲-۵-۲- دوره دوم: اتوماسیون جلوی باجه۳۱
۲-۵-۳- دوره سوم: متصل کردن مشتریان به حساب‌هایشان۳۲
۲-۵-۴- دوره چهارم: یکپارچه‌سازی سامانه‌ها و مرتبط کردن مشتریان با کل عملیات بانکی۳۲
۲-۶-تعریف و مفهوم بانکداری الکترونیک۳۳
۲-۶-۱-دستورالعمل FDIC34
۲-۷- مزایای بانکداری۳۵
۲-۸- زیر ساخت‌های‌ بانکداری ۳۷
۲-۸-۱- زیرساخت‌های ارتباطی و مخابراتی مناسب۳۷
۲-۸-۲-امنیت تبادل اطلاعات۳۷
۲-۸-۳-زیرساخت‌ها حقوقی و قانونی مناسب(مقررات)۳۸
۲-۸-۴-آمادگی فرهنگی جامعه و بنگاه‌های اقتصادی۳۸
۲-۹-انواع کانال‌های ارائه خدمات الکترونیکی۳۹
۲-۹-۱- بانکداری خانگی۴۰
۲-۹-۲- صفحات وب۴۰
۲-۹-۳-بانکداری تلفنی۴۰
۲-۹-۴- خدمات بانکی مبنی بر تلویزیون۴۱
۲-۹-۵- بانکداری از طریق تلفن همراه۴۱
۲-۹-۶-دستگاه‌های خودپرداز اتوماتیک۴۲
۲-۱۰-پیشینه تحقیق۴۲
۲-۱۰-۱سوابق داخل کشور۴۲
۲-۱۰-۲-سوابق تحقیقاتی خارج از کشور۴۷
۲-۱۰-۳- نتایج آماری به دست آمده از سایر مطالعات ۵۱
۲-۱۲- تعاریف اصطلاحات بکار رفته در تحقیق۵۲
منابع