نقش فناوری اطلاعات در تجارت الکترونیک

نقش فناوری اطلاعات در تجارت الکترونیک

چکیده

تجارت الکترونیکی به‌عنوان برآیند دو انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات و جهانی‌شدن و به‌عنوان یکی از مظاهر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد و بازرگانی مطرح بوده و مزایای فراوان آن شامل حذف‌ محدودیت‌های زمانی و مکانی در تجارت،کاهش هزینه‌های مبادلاتی،دسترسی تولیدکنندگان و فروشندگان به‌ مشتریان زیاد،دسترسی مصرف‌کنندگان کالا و خدمات در سطح وسیع موجب توجه به این‌ پدیده شده است.برای بکارگیری تجارت الکترونیکی به‌عنوان فناوری نوین تجاری،زیرساخت فنی و ارتباطی‌ و مخابراتی،فرهنگی حقوقی و قانونی و مدیریتی باید مهیا شده و درحال‌حاضر کشور ایران با توجه به‌ شاخص‌های مختلف و عدم توسعه زیرساخت‌های فنی و ارتباطی و مخابراطی در سطح کشور و وجود شکاف‌ دیجیتالی،عدم آگاهی مردم نسبت به‌مزایای فراوان تجارت اکترونیکی،فقدان قوانین و و مقررات مورد نیاز و یا اشکال در قوانین و مقررات موجود در بکارگیری این فناوری با مشکلات عدیده‌ای مواجه است.تصویب برنامه‌ جامع توسعه تجارت الکترونیک در مردادماه سال 1384 توسط دولت این نوید را می‌دهد که چنانچه وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرایی ذیربط وظایف خود را به‌موقع انجام دهند حداقل در پایان سال 1385 زیرساخت‌های لازم‌ برای بکارگیری تجارت الکترونیکی مهیا خواهد شد.ولی به‌هرحال بخش خصوصی(شرکتها و بنگاههای تجارت الکترونیک ‌ و مردم)با آگاهی از مزایای این پدیده باید تقاضای لازم را در این زمینه مطرح کرده و خود نیز با کسب آمادگی و مهیا نمودن امکانات مورد نیاز سعی در استفاده از این فناوری نوین داشته باشند،چرا که عدم استفاه از این‌ فناوری‌ها آنها را در عرصه رقابت بین المللی با شکست مواجه خواهد کرد.

کلیدواژه ها : تجارت الکترونیک ،فناوری اطلاعات و ارتباطات ،زیرساختهای ارتباطی ،رشد و توسعه

فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….. 2

1-1-فناوری اطلاعات و ارتباطات چیست……………………………………………………………… 3

1-2-تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات…………………………………………………………… 4

1-3-کاربرد فناوری اطلاعات………………………………………………………………………………. 6

1-3-1-دولت های الکترونیک………………………………………………………………………………. 6

1-3-1-1-مزایای دولت الکترونیکی……………………………………………………………………… 7

1-3-1-2-زمینه کاربرد دولت الکترونیک……………………………………………………………… 7

1-3-1-3-شهرهای الترونیکی…………………………………………………………………………….. 8

1-3-1-3-1-مزایای شهرهای الکترونیکی…………………………………………………………….. 8

1-3-1-3-2-تحقیق های شهرهای الکترونیکی در ایران…………………………………………. 8

1-3-2-آموزش الکترونیکی…………………………………………………………………………………. 9

1-3-2-1-یادگیری شخصی……………………………………………………………………………….. 9

1-3-2-2-یادگیری جمعی…………………………………………………………………………………… 9

1-3-2-3-کلاسهای مجازی……………………………………………………………………………… 10

1-3-2-4-مزایای آموزش الکترونیک…………………………………………………………………. 10

فصل دوم : تجارت الکترونیک

2-1-تجارت الکترونیک چیست…………………………………………………………………………… 12

2-2-تعریف تجارت الکترونیک…………………………………………………………………………… 12

2-2-1-تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه Clarck……………………………………………. 13

2-2-2- تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه اتحادیه اروپا……………………………………. 13

2-2-3- تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه ارتباطات………………………………………….. 13

2-2-4- تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه فناوری اطلاعات……………………………….. 13

2-2-5- تعریف تجارت الکترونیک از دیدگاه تجاری…………………………………………….. 13

2-2-6-تعریف علمی تجارت الکترونیک………………………………………………………………. 14

2-3-اجزاء اصلی تجارت الکترونیک……………………………………………………………………. 14

2-4-تاریخچه پیدایش تجارت الکترونیک……………………………………………………………… 14

2-5-تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات………………………………………………………….. 14

2-6-سطوح تجارت الکترونیک…………………………………………………………………………… 15

2-7-تاثیرگذاری تجارت الکترونیک در تمام سطوح مختلف تجارت…………………………. 16

2-8-تجارت الکترونیک در برابر تجارت سنتی…………………………………………………….. 16

2-9-انواع سایت ها و خدمات الکترنیکی……………………………………………………………… 17

2-9-1-مدل storefront………………………………………………………………………………….. 17

2-9-2-مدل e-marketplace…………………………………………………………………………… 17

2-10-روشهای انتقال و پرداخت پول در تجارت الکترونیک………………………………….. 18

2-10-1-مدل پول……………………………………………………………………………………………. 18

2-10-2-مدل پول چک……………………………………………………………………………………… 18

2-10-3-مدل اعتباری………………………………………………………………………………………. 18

2-10-4-مدل نقطه به نقطه……………………………………………………………………………….. 18

2-11-معرفی انواع کارتهای خرید و اعتباری………………………………………………………. 19

2-11-1-کارت حافظه………………………………………………………………………………………. 19

2-11-2-کات هوشمند……………………………………………………………………………………… 19

2-11-3-کارت مغناطیسی…………………………………………………………………………………. 19

2-11-4-کارت پلاستیکی………………………………………………………………………………….. 19

2-11-6-کات موجودی حساب………………………………………………………………………….. 20

فصل سوم : راهکارهای تجارت الکترونیک

3-1-راهکارهای تجارت الکترونیک…………………………………………………………………….. 22

3-1-1-میزبانی سایت تجاری توسط خود شرکت……………………………………………….. 22

3-1-2-میزبانی سایت تجاری توسط خدمات اینترنتی…………………………………………… 22

3-2-اینترنت و قوانین آن………………………………………………………………………………….. 22

3-2-1-نشر الکترونیکی و حقوق مالکیت معنوی………………………………………………….. 22

3-2-2-قانون کپی رایت……………………………………………………………………………………. 22

3-4-تشکل های سازماندهی تجارت الکترونیک……………………………………………………. 23

3-4-1-IITF………………………………………………………………………………………………….. 23

3-4-2-Trademark………………………………………………………………………………………. 23

3-4-3-PTO………………………………………………………………………………………………….. 23

3-4-4-Patents……………………………………………………………………………………………… 23

3-4-5-EULA………………………………………………………………………………………………. 24

3-4-6-WIPO……………………………………………………………………………………………….. 24

3-5-حریم شخصی و محرمانگی اطلاعات کاربران………………………………………………. 24

3-6-تفاوت مبادله الکترونیکی داده ها با تجارت الکترونیک……………………………………. 24

3-7-بسترهای لازم برای تجارت الکترونیک………………………………………………………… 25

3-8-مدل های تجارت الکترونیکی………………………………………………………………………. 25

3-8-1-B2B………………………………………………………………………………………………….. 26

3-8-2-تجارت فروشنده و مصرف کننده……………………………………………………………. 26

3-8-3-تجارت مصرف کننده با مصرف کننده…………………………………………………….. 27

3-8-4-تجارت مصرف کننده با فروشنده…………………………………………………………… 27

3-8-5-تجارت نقطه به نقطه……………………………………………………………………………… 28

3-8-6-تجارت فروشنده با اداره……………………………………………………………………….. 28

3-8-7-تجارت مصرف کننده با اداره………………………………………………………………… 29

فصل چهارم : فناور اطلاعات و تجارت الکترونیک در ایران

4-1-وضعیت فناوری اطلاعات در ایران…………………………………………………………….. 31

4-2-چالش های فناوری اظطلاعات در ایران………………………………………………………. 32

4-2-1-رویکرد برنامه ریزان و دولتمردان…………………………………………………………. 32

4-2-2-ناهماهنگی بین سرمایه گذاری های فناوری اطلاعات در سازمان……………….. 32

4-2-3-استراتژی فناوری اطلاعات……………………………………………………………………. 33

4-2-4-نظام کنترل و بازرسی و نقش استانداردها………………………………………………. 33

4-2-5-ایجاد کسب و کار جدید…………………………………………………………………………. 34

4-2-6-تغییر ساختار صنایع…………………………………………………………………………….. 34

4-2-7-روشهای پرداهت الکترونیک…………………………………………………………………… 34

4-2-8-مسائل فرهنگی……………………………………………………………………………………… 35

4-2-9-حقوق مصرف کنندگان………………………………………………………………………….. 35

4-3-تجارت الکترونیک در ایران………………………………………………………………………… 36

4-3-1-توسعه تجارت الکترونیک در ایران…………………………………………………………. 36

4-3-2-منابع تجارت الکترونیک در ایران……………………………………………………………. 37

4-3-3-تاثیر تجارت الکترونیک بر رقابتمندی اقتصاد ایران…………………………………… 38

فصل پنجم : تاثیرات فناوری اطلاعات بر زندگی امروز

5-1-تاثیر فناوری اطلاعات……………………………………………………………………………….. 40

5-1-1-اثر متداول اینترنت و فناوری اطلاعات…………………………………………………….. 41

5-1-2-استفاده از ایترنت در شیوه های جدید کار………………………………………………. 41

5-1-3-استفاده از اینترنت برای توسعه قابلیت کارکنان……………………………………….. 42

5-2-اثر فناوری اطلاعات بر سازمان تجاری………………………………………………………. 42

5-3-تغییر در سبک رهبری………………………………………………………………………………. 44

5-4-تغییر نقش کارکنان…………………………………………………………………………………… 45

فصل ششم : نقش فناوری اطلاعات در رشد تجارت الکترونیک

6-1-فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک………………………………………………………….. 48

6-2-مطالعه گیانگ و همکاران در بانک جهانی…………………………………………………….. 48

6-3-تاثیرات فناری اطلاعات وارتباطات بر تجارت الکترونیک ……………………………….. 50

6-4-شواهد موجود در سطح بین الملل………………………………………………………………. 51

6-4-1-مراجع رشد تجارت الکترونیک و کمک فناوری اطلاعات…………………………….. 52

6-4-2-عوامل تعیین کننده در کمک فناوری اطلاعات…………………………………………… 54

6-4-3-تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد تجارت الکترونیک…………………….. 54

6-5-توزیع منافع……………………………………………………………………………………………… 56

6-5-1-تولید کنندگان فناوری اطلاعات در مقابل مصرف کنندگان آن……………………. 56

6-5-2-نوآوران فناوری اطلاعات در مقابل اقتباس کنندگان آن…………………………….. 56

6-6-نیروی انسانی ماعر در مقابل نیروی غیرماهر……………………………………………… 57

6-7-عوامل تاثیرگذار در نقش فناوریدر رشد تجارت الکترونیک……………………………. 57

6-7-1-هزینه های فناوری اطلاعات و ارتباطات………………………………………………….. 57

6-7-2-سرمایه گذاری و هزینه های عملیاتی بالا………………………………………………… 58

6-7-3-کمبود سرمایه انسانی…………………………………………………………………………… 58

6-8-علل سرمایه گذاری بر روی فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک…………………. 59

6-8-1-بازار روز الکتریکی………………………………………………………………………………. 59

6-8-2-مدیرت دانش……………………………………………………………………………………….. 60

6-8-3-داده کاوی…………………………………………………………………………………………… 60

6-8-4-آموزش فناوری محور………………………………………………………………………….. 61

6-8-5-تحول در نظامهای تعمیرات و نگهداری…………………………………………………… 61

6-9-تحقیقات پیشرفته و کاربردهای آینده………………………………………………………….. 61

6-9-1-آثار تجارت الکترونیک ،حقوقی و اجتماعی فن آوری…………………………………. 62

6-9-2-اینترنت نسل دوم………………………………………………………………………………….. 62

6-9-3-نرم افزارهای خودکار…………………………………………………………………………… 63

6-9-4-مدریت اطلاعات……………………………………………………………………………………. 63

6-9-5-مدیریت اطلاعات چند زبانه و ………………………………………………………. 63

فصل هفتم : نقش ICT در توسعه اقتصادی تجارت الکترونیک

7-1-تاثیرات ICT بر تجارت کالا و خدمات………………………………………………………… 66

7-2-نقش دولت ها در یایجاد محیطی توانمند………………………………………………………. 67

7-4-بررسی نتایج استفاده از فناوری و ارتباطات در چند کشور نمونه………………….. 68

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………….. 70

فصل اول ( مقدمه )

مقدمه

امروزه صاحب نظران بر این باورند که پیشرفت در فناوری اطلاعات موجب ایجاد تغییرات بسیاری و به طور کلی در رفتار خرید شده است. اگرچه این تاثیرات در مورد همه خریداران و مصرف کنندگان صدق می کند اما تاثیر پیشرفت های فناوری اطلاعات بر روی رفتار خرید افراد با تاثیر آن برروی رفتار خرید شرکتهای تجاری متفاوت بوده است. با ظهور تغییرات فناوری در تجارت الکترونیک در دهه اخیر نقش فناوری اطلاعات برای همگان از جمله مدیران شرکتهای تجاری مشخص شده است اگرچه دانش مدیران ممکن است به اندازه دانشگاهیان و محققانی که در این زمینه کار تحقیقاتی انجام داده اند نباشد. موانع تجارت ، مشکلات ارتباطات ، شتیبانی و ترابری از جمله موانعی هستند که بر سر راه جهانی شدن خریدهای کسب و کار وجود دارند. با این توضیحات ، این نوشتار بر ان است تا به منظور درک بهتر مفهوم خرید جهانی در کسب و کار به نقش و جایگاه فناوری اطلاعات بپردازد. در حال حاضر شرکتهایی که از فناوری اطلاعات در فرآیندهای کسب و کار خود بهره می برند به صورت یک طیف گسترده می باشند که در یک سوی آن شرکتهایی همانند Dell هستند که از وب و مدیریت زنجیره تامین به طور کامل بهره می برند و در سوی دیگر این طیف یک شرکت کوچک کامپیوتری در استرالیا است که کار مونتاژ قطعات را با استفاده از ماشین آلات ساده و ارزان قیمت انجام می دهد. بعضی از شرکتها از ایمیل و کامپیوتر و شبکه اینترنت استفاده می کنند در حالی که بعضی دیگر تلفنی یا به صور ت حضوری با تامین کنندگان خود در ارتباط هستند این مقاله ضمن بررسی این طیف گسترده از فناوری های مختلف در فرایندهای کسب و کار به اثرات مقوله اطلاعات یر روی جهانی شدن رفتار خرید می پردازد. به این منظور می بایست نقش فناوری اطلاعات در جهانی شدن خرید کسب و کار از طریق بررسی سه موضوع زیر انجام گیرد : الف) رفتار خرید کسب و کار ، روند فناوری و جریان جهانی شدن ب) بررسی متغیرهای تاثیرگذار ج) بررسی موضوعاتی شامل رفتار مصرف کننده ، اقتصاد ، رفتار سازمان ، انطباق تکنولوژی کسب و کار بین الملل و…