گزارش کارآموزی مهندسی شیمی در واحد پلی اتیلن ترفتالات(PET) پتروشیمی شهید تندگویان

گزارش کارآموزی مهندسی شیمی در واحد پلی اتیلن ترفتالات(PET) پتروشیمی شهید تندگویان در ۱۴۸ صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

تقدیر و تشکر

آنچه در این اثر گرد آوردی شده حاصل دو ماه کار آموزی اینجانب در فاز یک مجتمع پتروشیمی شهید تندگویان و در واحد تولید پلی اتیلن ترفتالات PET می باشد که علاوه بر توضیح کلی واحدهای مختلف این مجتمع به توضیح کامل تر واحد PET و POLY A که محل کار آموزی من بوده می پردازد در خاتمه جای آن دارد از کسانی که به طریقی در گرد آوری این گزارش یاری رسانده اند تشکر و قدردانی نمایم .
از استاد ارجمندم جناب آقای مهندس عزیزی (استاد محترم کارآموزی) به خاطر راهنمائیهای ارزشمندشان تشکر می نمایم .
از جناب آقایان مهندس رضایی آلمانه (ریاست محترم واحد PET-1 )  مهندس کیهان قنواتی (سرپرست محترم کارآموزی) همچنین ریاست محترم آموزش مجتمع جناب آقای مهندس نوروزی که در طول مدت کارآموزی کمال همکاری را با من داشته اند صمیمانه تشکر می نمایم .
 
مقدمه :

پلی اتیلن ترفتالات (PET) پلاستیک گرما نرمی است که از پلیمر شدن تراکمی اتیلن گلایکول (EG) و اسید ترفتالیک خالص (PTA) بدست می آید .
این پلیمر در گریدهای الیاف برای تولید نخ و بافت و انواع پارچه در صنایع نساجی ، فیلم برای استفاده در عکس های رادیولوژی و بطری برای ساخت انواع بطری های نوشیدنی ، نوشابه ها و بسته بندی مواد غذایی به کار می رود . مصرف PET به دلیل سبکی بسته بندی مواد غذایی به کار می رود . مصرف PET به دلیل سبکی وزن و خواص ویژه روز به روز در حال افزایش است .

اشاره :

بدون تردید همه ما برای یک بار هم که شده نوشابه و نوشیدنی های گاز کربنیک دار را در ظرف پلاستیکی مخصوص دیده ایم . این پلاستیکها که تحول عظیمی را در نگهداری مواد غذائی (مایعات) ایجاد کرده اند ، گونه ای پلیمر تحت عنوان پلی اتیلن ترفتالات (PET) است . این پلیمر از گسترده مواد پلی استر است که با مصرف سالانه ۳۲ میلیون  تن در حال حاضر معادل ۱۸ درصد از کل مصرف جهانی پلیمرهای اساسی را به خود اختصاص داده است . این پلیمر ، سالها است که در تولید الیاف مصنوعی برای مصارف نساجی مورد استفاده قرار می گیرد . با این همه در سالهای اخیر ، مصرف آن به عنوان یک پلاستیک رو به رشد بوده است . استحکام بالای این پلیمر باعث شده که فشار بیش از ۱۰۰ پوند بر اینچ مربع (PSI) را تحمل کرده و نیز در مقابل عبور گازها از خود مقاومت خوبی نشان دهد . به همین دلیل ، PET برای نگهداری انواع نوشیدنیهای گاز کربنیک دار  مورد استفاده قرار می گیرد . PET در صنایع بسته بندی ، خصوصا در بسته بندی مواد غذایی که می تواند گرم شود نیز کاربرد دارد . از دیگر موارد استفاده این پلیمر ، ساخت فیلم PET می باشد که در فیلم های عکاسی و نوارهای ضبط مغناطیسی از آن استفاده فراوان می شود . (این پلیمر با سایر پلیمرها کامپاندهایی ایجاد می کند که دارای کاربردهای متنوع و فراوان دیگری می باشند. )
پلیمر PET در دو گرید الیاف و گرید بطری در فاز ۱ و ۲ شرکت پتروشیمی شهید تندگویان تولید می شود . خوراک اصلی واحدهای تولید PET  ماده ای تحت عنوان اسید ترفتالیک خالص (PTA) بوده که در خود شرکت  تولید می گردد .
از آنجا که تولیدات این شرکت می تواند علاوه بر رونق صنایع داخلی و اقتصاد ملی و ممانعت از واردات محصولات و کالاهای مرتبط با ارزش افزوده بالا ، مانع از خروج میزان قابل توجهی ارز از کشور شود ، پس از ارایه ی گزارشهای مقدماتی قنی ، اقتصادی ، اجرای مراحل بعدی طرح به تصویب هئیت مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی رسید . پس از انجام مطالعات مقدماتی ، فنی و مهندسی و بررسیهای لازم اقتصادی ، قراردادهای خرید دانش فنی و مهندسی پایه و تفضیلی و خرید تجهیزات طرح منعقد گردید . شرکت پتروشیمی شهید تندگویان در تاریخ ۶/۲/۱۳۷۷ تاسیس و عهده دار اجرای طرح های تولید اسید ترفتالیک خالص (PTA) و پلی اتیلن ترفتالیک (PET) در محدوده منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) گردید .
خوراک مورد نیاز واحد PET توسط کارخانه PTA در دو مرحله ابتدا به صورت ترفتالیک اسید خام (CTA) و سپس به صورت ترفتالیک اسید خالص (PTA) پودری تولید می شود . بخش تولید PET شامل ۴ واحد (poly A , B , C , D) در فاز یک و ۳ واحد (poly F , G , H ) و ۲ واحد تولید الیاف در فاز ۲ می باشد .

انگیزه های ملی احداث طرح
شرکت ملی صنایع پتروشیمی با توجه به میزان عرضه و تقاضای پلیمر پلی استر در داخل و نیز خارج کشور و در راستای عمل به بخشی از تعهدات خود در برنامه پنج ساله دوم دولت جمهوری اسلامی ایران اقدام به اجرای این طرح با اهداف چند گانه ذیل کرده است :
•    تامین مواد اولیه واحدهای پایین دستی در صنایع نساجی و بسته بندی کشور و صرفه جویی ارزی
•    دستیابی به بازارهای جهانی و ایجاد درآمد ارزی
•    حرکت در جهت خود اتکایی و انتقال فناوری پیشرفته
•    انتقال دانش و تربیت نیروی انسانی متخصص
•    ایجاد اشتغال در صنایع پایین دستی
•    کمک به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور .

موقعیت جغرافیایی طرح
طرح تولید PTA/PET اول و دوم در سایت چهار منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره) قرار دارد . این مجتمع در زمینی به مساحت ۳۴ هکتار دردو فاز احداث شده است .
انگیزه های احداث پتروشیمی شهید تندگویان جهت تولید محصولات اسید ترفتالیک خالص و پلی ترفتالیک در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی :
•    سهولت دسترسی به خوراک و مواد اولیه
•    در دسترس بودن سرویس های جانبی (Utilities) از طریق شرکت پتروشیمی فجر
•    در دسترس بودن مواد اولیه به عنوان خوراک مورد نیاز شرکت
•    سهولت استفاده از امکانات جاده ای و شبکه راه آهن جهت ارتباطات داخلی
•    استفاده از حمل و نقل دریایی جهت صادرات محصول و یا ورود خوراک مورد نیاز و کالاهای مصرفی شرکت
•    کمک به توسعه و عمران منطقه

مشخصات کلی طرح :
•    نام طرح : طرح تولید اسید ترفتالیک خالص و پلی اتیلن ترفتالات PTA / PET 1,2
•    مجری طرح : شرکت سهامی پتروشیمی شهید تندگویان (STPC)
•    محل احداث : منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی (ره)
•    هزینه کل احداث : ۷۷۴ میلیون دلار و ۲۰۸۵ میلیارد ریال
•    نوع مالکیت : صد در صد شرکت ملی صنایع پتروشیمی
•    مساحت : ۳۴ هکتار
•    میزان فروش سالیانه محصول در ظرفیت طراحی : ۸۰۰ میلیون دلار