پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن فرم کوتاه با نمره گذاری، روایی و پایایی

پرسشنامۀ هیجان خواهی زاکرمن ۱۴ سوالی سال ۱۹۷۸

ماروین زاکرمن در سال ۱۹۷۸ مقیاس هیجان خواهی را تدوین کرد. در نهایت یک نمرۀ کل و چهار نمره برای زیر مقیاس هیجان و ماجراجویی، تجربه جویی، بازداری زدایی، ملال پذیری بدست می آید(صفاری، ۱۳۸۵).  

پرسشنامۀ مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامۀ هیجان خواهی فرم کوتاه زاکرمن(۱۹۷۹) بود که شامل سلسله سؤالاتی است که برای ارزیابی تمایل فرد به فعالیت های مخاطره انگیز به کار می رود. این آزمون ۱۴ سؤال است که دارای دو گزینۀ الف و ب است که برای پاسخ های الف نمره۱+ وبرای پاسخ های ب نمرۀ ۱- در نظر گرفته شده است. پایایی این پرسشنامه برای استفاده در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. ضرایب پایایی این پرسشنامه را قربانی (۱۳۷۰) با روش های اسپیرمن براون و آلفای کرونباخ به ترتیب %۷۰،  ۷۵% و %۸۰ محاسبه کرد که نشان از پایایی رضایت بخش این پرسشنامه است.

 چگونگی پیدایش و تحول مقیاس هیجان خواهی زاکرمن

این مقیاس طی شش شکل مختلف به تحول خود ادامه داده است. این تحول اشکال برای تبیین و کشف عامل های فرعی هیجان، صورت گرفته است. پس از اجرای شکل اول مقیاس و تحلیل نتایج حاصل از آن، زمینه برای بازسازی شکل یکم و فراهم آمدن شکل دوم مقیاس ایجاد شد. تحلیل عاملی نتایج شکل جدید، منجر به کشف چهار عامل فرعی هیجان خواهی شد. وی در سال ۱۹۸۳ ، شکل جدیدتری از مقیاس هیجان خواهی ارائه می دهد که از مقیاس های مجزا برای «هیجان خواهی و ماجراجویی» و «گریز از بازداری» استفاده می کند تا بتواند مواد هر یک را افزایش دهد.اهکوبو(۱۹۷۴) شکل دوم مقیاس هیجان خواهی را به زبان ژاپنی اجرا نمود و مؤلفه های اصلی ۳۴ ماده تست را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. با توجه به مشکلات ترجمه مفاهیم مواد تست، وی میان نمونه های ژاپنی و آمریکایی ضریب همبستگی ۷۱% و ۶۳% را برای دخترها و پسرها اعلام کرد. الگوی بار عاملی در مرتبه پایین تر دارای ضریب همبستگی %۴۴ و %۳۶ برای دخترها و پسرها بوده است. در میان الگوهای ضریب همبستگی دو  رشته ای مجموع مواد تست، هیچ همبستگی معناداری وجود نداشت و به احتمال زیاد این امر به مشکلات ترجمه و تفاوت های بین فرهنگی مربوط می شود. 

زاکرمن و همکاران( ۱۹۶۸ ) اطلاعات لازم را از تحلیلی پیرامون نمونه های دانشگاه بروکلین بر اساس ۵۰ ماده تست از شکل یکم مقیاس به دست آوردند و عوامل مذکور را با روش واریماکس چرخش دادند. اولین عامل چرخش مذکور در هر دو جنس مشابهت داشت و در برگیرندۀ فعالیت های مخاطره آمیز و ماجراجویانه است. عامل دوم به عنوان یک عامل هیجان خواهی اجتماعی تلقی می گردد که در تحلیل عاملی بعدی به عنوان عامل«ملال پذیری» شناخته شد. همچنین به نظر می رسد که عامل سوم با عامل«تجربه طلبی» و عامل چهارم به عنوان یک عامل ضد اجتماعی در جنس مرد با عامل«گریز از بازداری» رابطه داشته باشد. نتایج حاصل از تحلیل شکل سوم، نشان می دهد که عامل «هیجان خواهی و ماجراجویی» برای هر دو جنس وجود دارد. عامل «تجربه طلبی» تصویر کلی تری را نسبت به هیجان-خواهی نشان می دهد.

عامل «گریز از بازداری» توصیف کنندۀ یک الگوی سنتی از ناهماهنگی است که از طریق تمدد در برابر الگوهای ثابت، متجلی می شود. عامل«ملال پذیری» در مردان توسط موادی از مقیاس مشخص می شود که بیانگر تنفر از تجارب تکراری است. زاکرمن ضریب اعتبار عوامل مذکور را از طریق ضریب همبستگی بارهای عاملی به دست آمده از مواد مقیاس محاسبه کرد و به ترتیب زیر اعلام نمود: عامل«هیجان-خواهی و ماجراجویی»75 %، عامل«تجربه طلبی» 83 %، عامل«گریز از بازداری» 81 % وعامل«ملال پذیری» 38 % که به استثناء عامل«ملال پذیری» عوامل دیگر، ساختار مشابهی در میان دو جنس نشان می دهد. مقیاس کلی۴۰ ماده ای جدید در شکل پنجم، اعتبار درونی مناسبی را حدود%۸۳ تا %۸۶ نشان می-دهد، به نظر می رسد که هیجان خواهی یکی از صفات شخصیت است که شدیداً تحت تأثیر سن قرار دارد(زاکرمن  وهمکاران، ۱۹۸۳).