ادبیات کودک و نحوه شکل گیری آن در کشورهای اسلامی و عربی

موضوع پایان نامه ادبیات کودک

این پایان نامه در مورد ادبیات کودک و با عنوان ادبیات کودک و نحوه شکل گیری آن در کشورهای اسلامی و عربی می باشد که به بررسی تاریخی ادبیات کودک در سه کشور مصر ، سوریه و عراق می پردازد.با توجه به اهمیت دوران کودکی و ضرورت بهاء دادن به کودکان ما که سکانداران آینده جامعه اند جهت آشنایی با ادبیات کودک این کشورها و معرفی فعالان در این زمینه و آثار و منابعی در دسترس محققان و پژوهشگران و دانشجویان وجود داشته باشد .

ادبیات کودک در این سه کشور در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به تأثیر از کشورهای اروپایی شکل گرفت ، در ابتدا فقط در مدارس و در قالب کتب درسی به دانش آموزان عرضه می شد سپس در شکل ها و تنوع بیشتری و کامل تری به صورت مستقل و در قالب مجله ، روزنامه ، و شعر و موسیقی و داستان رونق گرفت و سپس با امتزاج وسعت زبان عربی و ذوق و خلاقیت ادیبان آن کشورها رونق بیشتری گرفت . 

ضروری است که به کودکان اهمیت بیشتری داده شود و فضاهای مناسب را جهت تربیت آنان فراهم کرد و بدین منظور ابتدا باید امنیت کافی و ثبات و استقرار لازم در جامعه و محیط پیرامون کودک را فراهم کرد و سپس تک تک نیازهای آنان را پاسخ گفت . و محیط های مناسب اعم از مهد کودک و مدرسه و دیگر نیازهای تعلیم و تربیت آنان را تأمین کرد .در این راستا تألیفات خاص کودک اعم از مجله ها و روزنامه ها و کتب داستان و دیگر تألیفات کودکانه جزیی از برنامه کاری مؤسسات مرتبط با تربیت کودکان گردید .

فهرست مطالب
چکیده ‌
الف)مقدمه       .1
ب)تعریف و بیان سوال های اصلی تحقیق        .1
پ)اهداف تحقیق         .3
ت)روش تحقیق          4
ث)ضرورت انجام تحقیق     .4
ج)سابقه و پیشینه تحقیق      .5

۱٫ نگاهی به ادبیات کودکان    9
۱-۱ .  کودک و دوران کودکی    10
۱-۱-۱ . اهمّیّت و جایگاه دوره ی کودکی    11
۱-۱-۲ . دیدگاه اسلام به کودک    12
۱-۲ . تعریف ادبیات کودک    15
۱-۳ . اصطلاح ادبیات کودک    16

۱-۴٫ دیدگاه های متفاوت درباره ادبیات کودک    23

۱-۵ . اهمیت و اهداف ادبیات کودک    29
۱-۵-۱ . اهداف ادبیات کودک    30
۱-۵-۱-۱ .  اهداف تربیتی    30
۱-۵-۱-۲٫  اهداف زبانی    31
۱-۵-۱-۳ . اهداف تعلیمی ، آموزشی و شناختی    33
۱-۵-۱-۴٫ اهداف تفریحی    34
۱-۵-۱-۵٫ اهداف زیبایی شناختی و ذوقی    35

۱- ۶ . تأثیرادبیات کودک در رشد شخصیت کودک    36

۱-۷ . وظایف ادبیات کودک    39
۱-۷-۱٫ وظیفه اجتماعی    39
۱-۷-۲٫ وظیفه تاریخی و فرهنگی    40
۱-۸ . انواع ادبیات کودک    41
۱-۸-۱ . قصه    42
۱-۸-۱-۱٫ قصه های خیالی    44
۱-۸-۱-۲٫ قصه های جن و پری و جادوگران    46
۱-۸-۱-۳٫ قصه های حیوانات    47
۱-۸-۱-۴٫ قصه های واقع گرایانه    50
۱-۸-۱-۵٫ قصه های تاریخی    51
۱-۸-۱-۶٫ قصه های دینی    52
۱-۸-۱-۷٫ قصه های ادبی    53
۱-۸-۱-۸٫ قصه های فکاهی    54
۱-۸-۱-۹٫ قصه های علمی    54
۱-۸-۲ . شعر کودک    56
۱-۸-۲-۱٫ خیال در شعر کودک    56
۱-۸-۲-۲ . وزن در شعر کودک    57
۱-۸-۲-۳ . انواع شعر کودک    59
۱-۸-۲-۳-۱ . لالایی ها    59
۱-۸-۲-۳-۲٫ متل ها     59
۱-۸-۲-۳-۳ . شعرهای غنایی    60
۱-۸-۲-۳-۴ . قصه های منظوم    60

۱-۹٫ پیدایش و سیر تاریخی ادبیات کودک    60

۱-۹-۱ . تاریخچه ادبیات کودک در جهان    64
۱-۹-۲٫ ادبیات کودک در سرزمین های عربی    70

۲ . سرآغاز و شکل گیری ادبیات کودک در  مصر    74

۲-۱٫ بنیان گذاران ادبیات کودک در مصر    76
۲-۱-۱ . رفاعه رافع طهطاوی پیشتاز ادبیات کودک در جهان عرب    76
۲-۱-۱-۱ . طهطاوی از دیدگاه أدبا    77
۲-۱-۱-۱-۱ . عبدالغنی حسن و نقد کتاب المرشد الأمین    77
۲-۱-۱-۱-۲ . علی مبارک آگاه به فضل و مرتبه علمی طهطاوی    79
۲-۱-۱-۱-۳ . روضه المدارس ؛ جرقه آغازین ادبیات کودک    80
۲-۱-۲ . محمد عثمان جلال سردمدار ادبیات افسانه ای    83
۲-۱-۲-۱ . نمونه ای از آثار منظوم محمد عثمان جلال    85
۲-۱-۲-۱-۲ . هدف عثمان جلال از ترجمه آثار لافونتین    90
۲-۱-۲-۱-۲ . دیوان الیواقظ اثری خاص برای کودکان    92
۲-۱-۳ . جایگاه عبدالله فریج در شکل گیری شعر کودک    93
۲-۱-۴ . مصطفی کامل  داعیه گسترش ادبیات تعلیمی    95
۲-۱-۵ . احمد شوقی بنیانگذار قصه منظوم کودکانه    96
۲-۱-۵-۱ . اعمال و آثار احمد شوقی در حیطه ادبیات کودک    99
۲-۱-۵-۱ . طرح یک پرسش    101
۲-۱-۵-۳ . احمد شوقی از دیدگاه محمد غنیمی هلال    104
۲-۱-۶ . فعالیت های دیگر در زمینه ادبیات کودک    105
۲-۱-۷ . علی فکری و اعتقاد به نقش تکالیف درسی در تکامل شخصیت کودک    107
۲-۱-۸ . ابراهیم عرب ؛ ارائه مضامین عالی با مفاهیم ساده    108
۲-۱-۸-۱ . تبعیت ابراهیم عرب از روش ادیبان پیشین    109
۲-۱-۸-۲ . دیوان آداب العرب ؛ اثری تربیتی و تهذیبی    111
۲-۱-۹ . محمد هراوی شاعری معتقد به ادبیات کودک    113
۲-۱-۹-۱ . محمد هراوی از دیدگاه اهل قلم    113
۲-۱-۹-۲ . آثار هراوی در زمینه ی ادبیات کودک    114
۲-۹-۲-۱ . دیوان سمیر الأطفال قدیمی ترین اثر مستقل و خاص کودکان    115
۲-۱-۹-۳ . اسباب و رموز موفقیت هراوی    116
۲-۱-۹-۴ . نمونه ای از اشعار هراوی    117
۲-۱-۱۰ . کامل الکیلانی عامل تغییر در نگرش جامعه نسبت به ادبیات کودک    118
۲-۱-۱۰-۱٫ فعالیت های ادبی کامل کیلانی    121
۲-۱-۱۰-۲ . منابع و عوامل فرهنگی در قصه های کامل کیلانی    122
۲-۱-۱۰-۳ . نقش و اهمیت داستان در آموزش کودکان    123
۲-۱-۱۰-۴ . انگیزه های فعالیت کامل کیلانی در ادبیات کودک    125
۲-۱-۱۰-۵٫ نمونه ای از اشعار کامل کیلانی    128
۲-۱-۱۱ .  نتیجه فصل    129

۳٫ سیر تاریخی ادبیات کودک در سوریه    132

۳-۱ . ترانه های عامیانه اولین سرچشمه ادبیات کودک در سوریه    133
۳-۲ . توجه به یادگیری کودک در عصر عباسی  کشور سوریه    135
۳-۳ . الف باء اولین اثر خاص کودکان  سوریه    136
۳-۴٫ شعر تعلیمی در کشور سوریه    137
۳-۵ . ترجمه در کشور سوریه    138
۳-۵-۱٫ پیشینه تألیف کتب درسی    139
۳-۶ . پیشتازی شعر بر قصه در ادبیات کودک  سوریه    142
۳-۷ . احیای قصه در ادبیات کودک  سوریه    146
۳-۷-۱٫ نمونه هایی از داستان های اولیه    147
۳-۷-۱-۱ . نقد و بررسی داستان    148
۳-۷-۲ . پیشگامان احیای قصه در ادبیات کودک سوریه    150
۳-۷-۲-۱٫ سلیمان عیسی و آثار او در زمینه ادبیات کودک    150
۳-۷-۲-۱-۱ . نمونه از اشعار و قصاید سلیمان عیسی    152
۳-۷-۲-۱-۲ . دنیای کودکان  در آثار سلیمان عیسی    155
۳-۷-۲-۲ . زکریا تامر ؛ نویسنده ای با ایده هایی نو و اهداف متعالی    156
۳- ۷-۲-۲-۱ . نمونه ای از قصه های تعلیمی زکریا تامر    158
۳-۷-۲-۳ . رزق الله حسون  و ترجمه حکایت های کیدلوف روسی    161
۳-۷-۲-۴ . لینا کیلانی و آثار ارزشمند او برای کودکان    162
۳-۷-۲-۵ . جرجیس شلحت مترجم حکایت های اسقف فنلون    163
۳-۸ . تحول در نویسندگی ادبیات عرب سوریه    167
۳-۹ . نقش مراکز انتشاراتی اثر گذار در توسعه ادبیات کودک    171

۴٫ سیر تاریخی ادبیات کودک در عراق    175

۴-۱ . بیانگذاران ادبیات کودک در عراق    178
۴-۱-۱ . نمونه ی شعر از احمد حقی حلی    181
۴- ۲ . شعر کودکان  در کشور عراق    181
۴-۳٫ داستان های کودکانه در کشور عراق    184
۴-۳-۱ . نمونه ای از داستان ذکری لعیبی    186
۴-۴ . نمایش کودکانه  در کشور عراق    189
۴-۵ . مطبوعات کودکان  در کشور عراق    190
۴-۵-۱ . نمونه شعر از یاسین نبیل    194
۴-۶٫ لغت نامه ها و دایره المعارف خاص کودکان    197
۴-۷ . نقش مراکز انتشاراتی در توسعه ادبیات کودک    197
۴-۸ . ترانه های کودکانه    198
۴-۹ . ادبیات کودک در عراق ، تجربه ای بدون مطالعه دقیق و برنامه ریزی صحیح    200
۴-۹-۱ . تدریس کتب مدارس    202
۴-۹-۲ . از بین بردن درک و خیال کودک عراقی    203
۴-۱۰ . نتیجه فصل    205
نتیجه گیری    209
الف . منابع فارسی    213
ب . منابع عربی    213