ارائه روشهای توسعه گردشگری روستایی و جذب گردشگر

گردشگری روستایی جزئی از صنعت گردشگری است که می‌تواند نقش عظیمی در توسعه و عمران نواحی روستایی ایفا نماید. بنابراین ضروری می نماید با شناسایی و بررسی حساب شده توانایی ها و پتانسیل‌های گردشگری در نواحی روستایی منطقه مورد مطالعه و ارائه راهکارهایی مناسب جهت توسعه این صنعت عظیم، گامی موثر در راه توسعه گردشگری روستایی و کمک به رشد و ترقی اقتصاد روستا برداشته شود.

بخش مرکزی شهرستان نیر به دلیل ویژگی‌های زمین ساختی، یکی از کانون های مهم آب معدنی و آبگرم کشور است و در گوشه و کنار این منطقه آب‌های گرم معدنی متعددی را در خود جای داده است. از طرف دیگر، جاذبه های مصنوع همچون دریاچه پشت سد یامچی به غنای پتانسیل‌های توریستی و تفرجی این شهرستان افزوده است. این منابع هر چند آن طور که شایسته است مورد برنامه ریزی و بهره برداری قرار نمی‌گیرند و از فقر امکانات و تسهیلات خدماتی و رفاهی در عذاب هستند، با این حال منابعی همچون آب‌های گرم معدنی منطقه، سال‌ها است که مورد استفاده اهالی روستاهای پیرامون و در چند سال اخیر گردشگران عبوری قرار می‌گیرند.

در کنار کانون‌های آبگرم و معدنی و منابع گردشگری تاریخی و فرهنگی، بخش مرکزی شهرستان نیر دارای پتانسیل‌های ویژه تفرجی است که برخی از آن‌ها در صورت بالفعل شدن توانمندی‌های تفرجی خود، می‌توانند به فضای مطلوبی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و تفرج گردشگران تبدیل شوند. بنابراین ضرورت آن وجود دارد که از مناطق نمونه گردشگری محدوده بخش مرکزی شهرستان نیر مطالعه و بررسی به عمل آید. 
در این راستا توسعه صنعت گردشگری در نواحی روستایی مورد مطالعه به عنوان یک استراتژی جدید توسط جوامع محلی، عوامل سیاسی و برنامه‌ریزان که به عنوان عوامل مهم اصلاح مناطق روستایی به شمار می‌آیند، می‌تواند نقش عمده ای در توسعه این نواحی داشته باشد.

فهرست مطالب
۱-    فصل اول: کلیات تحقیق    2
۱-۱-    بیان مسئله    2
۱-۲-    سؤال های پژوهش    3
۱-۳-    فرضیه های تحقیق    3
۱-۴-    ضرورت و اهمیت تحقیق    4
۱-۵-    اهداف تحقیق    5
۱-۶-    محدوده مورد مطالعه    5
۱-۷-    موانع و محدودیت    6
۱-۸-    بهره وران تحقیق    6
۱-۹-    روش تحقیق    6
۱-۱۰-    فرایند تحقیق    7
۱-۱۱-    مسائل، مشکلات و محدودیت‌های تحقیق    9

۲-    فصل دوم: پیشینه و مبانی نظری تحقیق    11
۲-۱-    گردشگری روستایی    11
۲-۲-    تعریف گردشگری روستایی    12
۲-۲-۱-    گردشگری عشایری (یک الگوی فضایی)    13
۲-۳-    قلمرو گردشگری روستایی    14
۲-۴-    انواع گردشگری روستایی    16
۲-۴-۱-    گردشگری طبیعی/ روستایی    16
۲-۴-۲-    گردشگری فرهنگی/ روستایی    16
۲-۴-۳-    اکوتوریسم    16
۲-۴-۳-۱-    اکوتوریسم به عنوان یک مفهوم    17
۲-۴-۴-    گردشگری دهکده‌ای    18
۲-۴-۵-    گردشگری کشاورزی    18
۲-۴-۶-    گردشگری مزرعه    19
۲-۴-۷-    گردشگری سبز    19
۲-۵-    اثرات توسعه گردشگری روستایی    20
۲-۶-    گردشگری روستایی: مفاهیم و ارزیابی    23
۲-۷-    گردشگری روستایی، راهبرد توسعه‌ی روستایی    30
۲-۸-    پیشینه تاریخی گردشگری روستایی    31
۲-۹-    گردشگری روستایی در تجارب جهانی    34
۲-۹-۱-۱-    گردشگری روستایی در ایالات متحده آمریکا (ایالت یوتا)    35
۲-۹-۱-۲-    گردشگری روستایی در روستای «برونته» انگلستان    36
۲-۹-۱-۳-    طرح «تارکا» در انگلستان    37
۲-۹-۱-۴-    گردشگری روستایی در اسپانیا    39
۲-۹-۱-۵-    گردشگری روستای در استرالیا و نیوزلند    40
۲-۱۰-    مطالعات انجام شده پیرامون موضوع تحقیق    43

۳-    فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق و معرفی محدوده مورد مطالعه    50
۳-۱-    روش شناسی تحقیق    50
۳-۱-۱-    مدل تحلیل SWOT    50
۳-۱-۲-    آزمون آماری اسپیرمن    51
۳-۱-۳-    آزمون T-Test    51
۳-۲-    آشنایی مقدماتی با شهرستان نیر    52
۳-۳-    ویژگی‌های جمعیتی    53
۳-۳-۱-    جمعیت    53
۳-۴-    وجه تسمیه نیر    54
۳-۴-۱-    فرهنگ، زبان و دین    55
۳-۴-۲-    اوضاع اقتصادی شهرستان نیر    55
۳-۴-۲-۱-    زراعت و دامداری    55
۳-۴-۲-۲-    شیلات        56
۳-۴-۲-۳-    صنعت و معدن        56
۳-۴-۲-۴-    خدمات و گردشگری    57
۳-۵-    صنعت گردشگری در محدوده مطالعاتی    58
۳-۶-    جاذبه‌های طبیعی گردشگری شهرستان نیر    60
۳-۷-    جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان نیر    65
۳-۷-۱-    تپه‌های قره شیران    67
۳-۷-۲-    سنگ‌نبشته‌های اورارتویی    67
۳-۷-۳-    رباط سنگی شاه عباسی    67
۳-۷-۴-    سنگ افراشته‌های تاریخی میمند    68
۳-۷-۵-    قبرستان اسلامی قره‌شیران    68
۳-۷-۶-    قلعه بوینی یوغون    68
۳-۷-۷-    فرهاد کُهُلی یا غار فرهاد    69
۳-۷-۸-    قیرمیزی کورپی یا پل قرمز    69
۳-۸-    بررسی ایام مناسب و آسایش گردشگری    71

۴-    فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها و یافته های تحقیق    75
۴-۱-    توصیف کل جمعیت پژوهش    75
۴-۲-    طبقه بندی داده ها بر حسب مؤلفه ها    77
۴-۳-    سنجش روایی و پایایی داده های به دست آمده به تفکیک گروه های پژوهش    80
۴-۳-۱-    سنجش روایی    80
۴-۳-۲-    آزمون پایایی    80
۴-۴-    آمار استنباطی و تحلیل استعداد گردشگری روستایی شهرستان نیر    83
۴-۴-۱-    سنجش دیدگاه مسئولان نسبت به توان‌های گردشگری شهرستان نیر    83
۴-۴-۲-    سنجش دیدگاه مردم محلی نسبت به توان‌های گردشگری شهرستان نیر    83
۴-۴-۳-    سنجش دیدگاه گردشگران نسبت به جاذبه ها و عوامل توسعه گردشگری روستایی    84
۴-۴-۴-    سنجش میزان جاذبه های گردشگری شهرستان نیر از دیدگاه کل جامعه نمونه    85
۴-۵-    تحلیل تکنیک چهارگانه مدل SWOT    85
۴-۵-۱-    عوامل دخیل در توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر    86
۴-۵-۲-    عوامل تأثیر گذار بیرونی در توسعه گردشگری روستایی    88

۵-    فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات    94
۵-۱-    بحث و نتیجه گیری    94
۵-۲-    آزمون فرضیه های تحقیق    96
۵-۳-    تنگناهای توسعه توریسم در شهرستان نیر و تأثیر آن در توسعه توریسم روستایی    100
۵-۴-    پیشنهادات پژوهش    101

۶-    منابع:    102
۷-    پیوستها و ضمائم    105

فهرست جداول
جدول (‏2 1(گستره فعالیت‌های تفریحی جهانگردی در حومه شهر    15
جدول (‏2 2) اهداف گردشگری سبز    20
جدول (‏2 3) پیامدهای اقتصادی گردشگری بر روی سکونتگاه های روستایی    22
جدول (‏2 4) پیامدهای اجتماعی- فرهنگی گردشگری بر روی سکونتگاه‌های روستایی    22
جدول (‏2 5) پیامدهای منفی توسعه گردشگری برای محیط    22
جدول (‏2 6) مثال‌هایی از معیارهای متفاوت ملی برای تعریف مناطق روستایی    26
جدول (‏2 7) گستره فعالیت‌های تفریحی در توریسم روستایی    27
جدول (‏2 8) ملاحظات توریسم روستایی    27
جدول (‏3 1) جمعیت ساکن در نقاط شهری و روستایی شهرستان نیر در سال ۱۳۸۵    53
جدول (‏3 2) سهم اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی به تفکیک نقاط شهری و روستایی در سال ۱۳۸۷‏    57
جدول (‏3 3) تقسیم بندی جاذبه‌های گردشگری شهرستان نیر    63
جدول (‏3 4) وضعیت مراکز مهم گردشگری و جاذبه‌های تاریخی شهرستان نیر ‏    70
جدول (‏4 1) مؤلفه توانهای طبیعی و سؤال های مورد نظر آن    77
جدول (‏4 2) مؤلفه وضعیت مدیریت عوامل مؤثر در گردشگری و سؤال های مورد نظر آن    78
جدول (‏4 3) مؤلفه توانهای فرهنگی و سؤال های مورد نظر آن    78
جدول (‏4 4) مؤلفه وضعیت زیرساخت شهرستان نیر و سؤالهای مورد نظر آن    78
جدول (‏4 5) مؤلفه عوامل کلی در توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر و سؤالهای مورد نظر آن    79
جدول (‏4 6) گروههای مورد مطالعه برای سنجش استعداد گردشگری شهرستان نیر برای توسعه گردشگری روستایی    79
جدول (‏4 7) آزمون آلفای کرونباخ برای گویه های نظرات مسئولین نسبت به مؤلفه های استعداد گردشگری روستایی    81
جدول (‏4 8) آزمون آلفای کرونباخ برای گویه های نظرات مردم نسبت به مؤلفه های استعداد گردشگری روستایی    82
جدول (‏4 9) آزمون آلفای کرونباخ برای گویه های نظرات گردشگران نسبت به مؤلفه های استعداد گردشگری روستایی    82
جدول (‏4 10) آزمون T تک نمونه‌ای در بررسی مؤلفه های پژوهش از دیدگاه مسئولان    83
جدول (‏4 11) آزمون T تک نمونه‌ای در بررسی آیتم‌های پژوهش از دیدگاه مردم    84
جدول (‏4 12) آزمون T تک نمونه‌ای در بررسی مؤلفه های پژوهش از دیدگاه گردشگران    84
جدول (‏4 13) میزان T به دست آمده برای اندازه گیری گروههای مورد مطالعه در خصوص جاذبه های گردشگری    85
‏جدول (‏4 14) ماتریس نقاط قوت و ضعف توسعه گردشگری روستایی شهرستان نیر    86
جدول (‏4 15) ماتریس عوامل تأثیرگذار بیرونی موثر بر توسعه گردشگری روستایی    88
جدول (‏5 1) نتیجه آزمون اسپیرمن برای سنجش رابطه بین عملکرد استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی    97
جدول (‏5 2) نتیجه آزمون اسپیرمن از دیدگاه مردم در بیان ارتباط استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی    98
جدول (‏5 3) نتیجه آزمون اسپیرمن برای استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی از دید مسئولان    98
جدول (‏5 4) نتیجه آزمون اسپیرمن برای استعداد گردشگری و توسعه گردشگری روستایی از دید گردشگران    99
 

فهرست اشکال

شکل (‏2 1) مدل مفهومی از گردشگری عشایری    14
شکل (‏2 2( جایگاه اکوتوریسم در فرآیند توسعه پایدار گردشگری    18
شکل (‏2 3) سلسله مراتب آگری توریسم (گردشگری کشاورزی)‏(منبع: ۱۹۹۹ clark)    25
شکل (‏3 1) موقعیت شهرستان نیر روی نقشه ایران و استان اردبیل (مأخذ: نگارنده، ۱۳۹۲)    52
شکل (‏3 2) تقسیمبندی جاذبه ها    59
شکل (‏4 1) فضای گردشگری بولاخلار در نزدیکی شهر نیر    90
شکل (‏4 2) پل تاریخی شهر نیر از دیگر جاذبه های گردشگری این شهرستان    90
شکل (‏4 3) جاذبه های تاریخی و طبیعی روستای نمونه گردشگری شهرستان نیر (کورعباسلو و قلعه بوینی یوغن)    91
شکل (‏4 4) غارهای موجود در سطح شهرستان نیر    91
شکل (‏4 5) خروج آب فواره‌های معدنی از دل کوه    92
شکل (‏4 6) وجود رودخانه های خروشان و پرآب با طبیعت بکر آن    92

فهرست نمودار
نمودار (‏1 1) نمودار فرایند پژوهش حاضر    8
نمودار (‏4 1) نمودار گروههای مورد مطالعه شده    75
نمودار (‏4 2) نمودار گروههای سنی افراد مورد مطالعه شده    76
نمودار (‏4 3) گروههای جنسی نمونه مورد مطالعه شده    76
نمودار (‏4 4) وضعیت تحصیلات گروههای مورد مطالعه شده    77