اصول دادرسی اطفال در مراحل مقدماتی

اصول دادرسی در مراحل مقدماتی
در آیین دادرسی اطفال که ناظر به تشریفات خاص مراحل کشف، تعقیب، تحقیق ، دادرسی و اجرای حکم است. مفهوم تحقیقات مقدماتی به عنوان مرحله آغازین مداخله  قضایی باید در ارتباط با اهداف و ویژگی های خاص این نظام در نظر گرفته شود. ماده ۱۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ در مقام تعریف تحقیقات مقدماتی مقرر می دارد:

«تحقیقات مقدماتی مجموعه اقداماتی است که برای کشف جرم و حفظ آثار و ادله وقوع آن و در تعقیب متهم از بدو پیگرد قانونی تا تسلیم به مرجع قضایی صورت می گیرد …» حال پس از بیان مقدمه فوق، در این نوشتار  اهم اصول و قواعد ناظر به کشف، تعقیب جرم و تحقیقات مقدماتی را در دو مبحث مطرح می نماییم.

مبحث اول: اصول ناظربه کشف و تعقیب جرم
ضابطین قضایی در امور نوجوانان باید وظیفه اولیه خویش را در پیشگیری از ارتکاب جرم متمرکز نمایند و از برخورد های تند و خشن و یا ارسال کودکان در هرمورد به دادسرا و دادگاه حتی الامکان خودداری نمایند. این نوع جهت گیری در سیاست اتخاذی نسبت به نوجوانان در حقیقت نوعی قضازدایی محسوب می گردد .

در مرحله انجام تحقیقات مقدماتی نیز که پلیس با متهم یا مظنون برخورد نزدیک دارند نه تنها از رفتار های تند و مغایر با اصول انسانی از قبیل شکنجه و اخذ اقرار همراه با اذیت و آزار باید پرهیز نمایند بلکه نوع برخورد ها باید با آثار آموزشی و اصلاحی بر روی متهمین همراه باشد.

 از این رو، به دلیل کاهش آثار سوء رفتار ضابطین قضایی در مرحله کشف و تعقیب و مراحل تحقیق بر روی بزهکاران نوجوان، نظام های حقوقی به موازات آموزش نیروهای ضابط، به راه حل دیگری نیز متوسل شده اند، از جمله این راه حل ها یکی، حذف یا کاهش اختیارات فوق العاده نیروهای ضابط است و دیگر اینکه، اقدام نیروهای ضابط تحت کنترل و نظارت مستقیم دادگاه اطفال انجام پذیرد.

قانون گذار ایران در بسیاری موارد، اختیارات ضابطین را به دادگاه و شخص قاضی رسیدگی کننده واگذار نموده است تا حتی الامکان، روش های قانونمندتر و صحیح تری را در  برخورد با بزهکاران نوجوان به کار  گیرد. در همین راستا، ماده ۲۲۱ ق.آ.د.ک مقرر می دارد:درجرائم اطفال، رسیدگی مقدماتی اعم از تعقیب و تحقیق با رعایت مفاد تبصره ماده ۴۳ (جرائم مشهود) توسط دادرس و یا به درخواست او توسط قاضی تحقیق انجام می گیرد. دادگاه ها کلیه وظایفی را که برابر قانون بر عهده ضابطین می باشد رأساً به عمل خواهد آورد. 

فهرست مطالب
اصول دادرسی در مراحل مقدماتی  ۴۸
مبحث اول : اصول ناظر به کشف و تعقیب جرم  ۴۸
گفتار اول : حفظ حریم خصوصی اطفال و رعایت قواعد تفتیش و بازرسی  ۵۰
گفتار دوم : دستگیری بر طبق ضوابط قانونی  ۵۱
گفتار سوم : اعلام حق سکوت  ۵۲
گفتار چهارم  : معاضدت حقوقی و پزشکی  ۵۲
گفتار پنجم اعمال تدابیر جایگزین تعقیب  ۵۵
مبحث دوم : اصول ناظر به تحقیقات مقدماتی  ۵۷
گفتار اول : منع دخالت ضابطین دادگستری  ۵۸
گفتار دوم : تفهیم سریع اتهام به طفل یا والدین یا سرپرست قانونی  ۶۰
گفتار سوم : محدودیت تحت نظر قرار دادن طفل  ۶۱
گفتار چهارم : منع شکنجه  ۶۲
گفتار پنجم : اصول احضار، جلب و باز جوئی  ۶۲
گفتار ششم : اخذ آخرین دفاع  ۶۴
گفتار هفتم : اقدامات تامینی جایگزین بازداشت موقت  ۶۶
بند اول: سپردن طفل به والدین و سرپرست یا مؤسسات  ۶۷
بند دوم : کنترل قضائی  ۶۸
بند سوم : آزادی تحت مراقبت  ۶۹

منابع و مآخذ