بررسی تطبیقی نکاح و طلاق در فقه امامیه و حنفیه

موضوع نکاح و طلاق یکی از مباحث احوال شخصیه است که نیازمند تفحص و بررسی تطبیقی است. در این پژوهش سعی بر ارائه گزارشی مفصل، همراه با استناد به منابع اصلی، در خصوص مواضع اشتراکی و اختلافی بین فقه حنفی و امامیه است. در این پژوهش سعی بر بررسی این مطالب در جهت یافت نقاط مشترک و نیز تبیین مواضع اختلاف، برای تبین هدف والاتر که همانا تقریب بین مذاهب اسلامی است، می‌باشد.

خانواده یک نظام اجتماعی است که رسما در همه جوامع پذیرفته شده و توسعه یافته است. ازدواج پیامدهای حقوقی و واجباتی در پی دارد که احترام متقابل زوجین، درک تکالیف متقابل ایشان، اعتقاد به زندگی مشترک و پایبندی به وظایف زناشویی و … از جمله این پیامدها است. در صورتی که زوجین درک صحیح و کاملی از زندگی مشترک نداشته باشند، پای تفرقه و جدایی به میان می‌آید.

باتوجه به اشتراکات دینی و مذهبی که در خصوص احوال شخصیه و نیز مراودات و روابط اجتماعی بین حنفیان کشور و اکثریت امامیه وجود دارد و نیز وجود اختلافات مذهبی و تفاوت‌های نسبی در احوال شخصیه بین فقه و حقوق امامیه و حنفیه(که قانون آن را به رسمیت شناخته است) اهمیت موضوع مشخص است. زیرا در مقام ابتلا و عمل به مفاد مواد راجع به احوال شخصیه، زمانی امکان تصمیم‌گیری وجود دارد که بررسی تطبیقی و مقارنه فقهی بین مذاهب صورت گیرد. موارد مشترک دو قانون و افتراقات آن معین و احصا شود. 
 

فهرست مطالب

مقدمه    ۶
ا: بیان مساله    ۶
ب: اهداف پژوهش    ۷
ج: سوالات پژوهش    ۷
د: فرضیه‌های پژوهش    ۷
ه: پیشینه پژوهش    ۸
و: جنبه نوآوری پژوهش    ۸
ز: روش گردآوری مطالب    ۹

فصل اول: اشتراکات مبحث نکاح    ۱۰

مبحث اول: ایجاب و قبول    ۱۱
گفتار اول: اصل ایجاب و قبول    ۱۱
گفتار دوم: الفاظ ایجاب و قبول    ۱۳
گفتار سوم: تقدم قبول بر ایجاب    ۱۵
مبحث دوم: تنجز عقد    ۱۵
مبحث سوم: شروط متعاقدین عقد نکاح    ۱۹
مبحث چهارم: شروط زوجه بر زوج و شروط زوج بر زوجه    ۲۱
مبحث پنجم: دعوی ازدواج    ۲۲
مبحث ششم: محرمات نکاح    ۲۳
گفتار اول: ازدواج با محارم    ۲۳
ا: محارم نسبی    ۲۳
ب: محارم سببی(مصاهری)    ۲۵
ج: محارم رضائی    ۲۶
گفتار دوم: دیگر اسباب حرمت نکاح    ۲۸
ا: وطی به شبهه    ۲۸
ب: جمع بین محارم    ۲۹
ج: نکاح با فرزند حاصل از زنا    ۳۱
د: تعدد زوجات    ۳۱
ه: حرمت نکاح با اهل کتاب    ۳۳
و: حرمت نکاح در زمان عده    ۳۶
مبحث هفتم: ولایت در نکاح    ۳۷
مبحث هشتم: مهر    ۴۴
گفتار اول: شرایط مهریه    ۴۵
ا: مالیت داشتن    ۴۵
ب: معلوم بودن    ۴۶
ج: دیگر شرایط    ۴۸
گفتار دوم: موارد ثبوت مهرالمثل    ۴۹
گفتار سوم: شرط تعجیل و یا تاجیل مهر    ۵۲
گفتار چهارم: حق حبس در مهر    ۵۳
گفتار پنجم: طلاق قبل از دخول    ۵۵
خلاصه فصل اول    ۵۷

فصل دوم: اختلافات مبحث نکاح    ۵۹

مبحث اول: ایجاب و قبول    ۶۰
گفتار اول: لغت شناسی ایجاب و قبول    ۶۰
ا: الفاظ ایجاب و قبول    ۶۰
ب: ماضی بودن    ۶۱
ج: به لفظ عربی بودن    ۶۲
گفتار دوم: فوریت در قبول    ۶۲
گفتار سوم: کتابت ایجاب و  قبول    ۶۴
مبحث دوم: شهود عقد    ۶۴
گفتار اول: ضرورت حضور شاهد    ۶۴
ب) تعدد    ۶۶
ج) شرط سماع    ۶۶
د) شرط عدالت    ۶۷
مبحث سوم: شروط عاقدین    ۶۷
گفتار اول: اکراه در عقد    ۶۷
گفتار دوم: وقوع عقد به نحو هزل    ۶۹
گفتار سوم ازدواج سفیه    ۷۰
گفتار چهارم: بلوغ    ۷۱
ا: علائم بلوغ    ۷۱
ب: سن بلوغ    ۷۱
مبحث چهارم: شروط طلاق در عقد نکاح    ۷۲
مبحث پنجم: ادعای زوجیت    ۷۳
مبحث ششم: محرمات نکاح    ۷۳
گفتار اول: نکاح دختر زوجه    ۷۳
گفتار دوم: جمع بین محارم    ۷۴
گفتار سوم: نشر حرمت به وسیله زنا    ۷۸
گفتار چهارم: عدد زوجات    ۷۹
گفتار پنجم: حرمت لعان    ۸۰
گفتار ششم: تعداد طلاق    ۸۱
گفتار هفتم: حرمت رضاعی    ۸۴
ا: لبن حاصل ناشی از وطی شرعی یا غیر شرعی؟    ۸۴
ج: میزان لبن    ۸۵
گفتار هشتم: نکاح در عده    ۸۶
گفتار نهم: نکاح در زمان احرام    ۸۷
مبحث هفتم: ولایت در نکاح    ۸۸
گفتار اول: ولایت بر بالغه رشیده    ۸۸
گفتار دوم: ولایت بر صغیر و مجنون و سفیه    ۸۹
گفتار سوم: تزویج بدون مهر صغیر    ۸۹
مبحث هشتم: کفائت    ۸۹
مبحث نهم: عیوب    ۹۰
اـ۱: مصداق وقوع عنن    ۹۱
اـ ۲: نیاز به صیغه طلاق    ۹۱
ا ـ۳: مهریه در زمان طلاق به دلیل عنن    ۹۱
مبحث دهم: خیار شرط در نکاح    ۹۲
مبحث یازدهم: مهر    ۹۳
گفتار اول: میزان مهر    ۹۴
گفتار دوم: ازدواج بدون مهر    ۹۵
گفتار سوم: تعجیل یا تاجیل    ۹۶
گفتار چهارم: شرط مقداری از مهر برای پدر زوجه    ۹۶
گفتار پنجم: پدر و مهریه فرزند صغیر    ۹۷
خلاصه فصل    ۹۸

فصل سوم: اشتراکات مبحث طلاق    ۹۹

مقدمه    ۱۰۰
مبحث اول: شروط طلاق    ۱۰۰
گفتار اول:شرایط مطلق    ۱۰۰
گفتار دوم: طلاق ولی    ۱۰۲
گفتار سوم: طلاق سفیه    ۱۰۳
گفتار چهارم: شرایط مطلقه    ۱۰۴
گفتار پنجم: حضور شاهد    ۱۰۵
مبحث دوم:انواع طلاق    ۱۰۶
گفتار اول: طلاق رجعی    ۱۰۷
گفتار دوم: طلاق بائن    ۱۰۸
ب: انواع طلاق بائن    ۱۰۹
ج: طلاق خلع    ۱۰۹
ج ـ۱: میزان مهر    ۱۱۱
ج ـ۲: عوض خلع    ۱۱۱
ج ـ۳ : شرایط زوجه مخالعه    ۱۱۲
ج ـ۴: شروط زوجه مخالع    ۱۱۳
ج ـ۵: نحوه رجوع    ۱۱۴
مبحث سوم: اشتباه در عدد طلاق    ۱۱۵
مبحث چهارم: عده    ۱۱۵
گفتار اول: وجوب عده    ۱۱۶
گفتار دوم: مدت عده    ۱۱۶

فصل چهارم: افتراقات مبحث طلاق    ۱۱۹

مقدمه    ۱۱۹
مبحث اول: شرایط طالق    ۱۲۰
گفتار اول: اختیار    ۱۲۰
گفتار دوم: قصد    ۱۲۱
گفتار سوم: طلاق بالغ مجنون    ۱۲۱
مبحث دوم: شرایط مطلقه    ۱۲۲
مبحث سوم: صیغه طلاق    ۱۲۳
مبحث چهارم: انواع طلاق    ۱۲۴
گفتار اول: طلاق یائسه    ۱۲۴
گفتار دوم: طلاق خلع    ۱۲۴
ا: طرف کراهت؟    ۱۲۴
ب: عوض خلع    ۱۲۶
ب ـ۱: از جانب اجنبی    ۱۲۶
ب ـ۲: ما لا یملک    ۱۲۶
ج: صیغه خلع    ۱۲۷
مبحث پنجم: عده    ۱۲۸
گفتار اول: عده خلو    ۱۲۸
گفتار دوم: عده سقط جنین    ۱۲۹
گفتار سوم: عده مدخوله قبل تسع(۹سالگی)    ۱۲۹
گفتارچهارم: عده زن حائض مضطربه    ۱۲۹
خلاصه فصل    ۱۳۰
نتایج پژوهش و پیشنهادات:    ۱۳۱

فهرست منابع و ماخذ    ۱۳۴