بررسی مصرف مواد در ایران و عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد

مصرف مواد در ایران
در ایران رتبه‌ی نخست مصرف مواد از آن ایپوئیدهاست که شایع ترین ماده‌ی مورد مصرف آنها نیز تریاک است که شایعترین نوع مصرف نیز کشیدن و سپس خوردن است. بنا به گزارش ستاد مبارزه با مواد اپیوئیدی کشور مصرف کنندگان مواد اپیوئیدی تا انتهای سال ۱۳۸۳ حدود ۵/۴ میلیون نفر بوده‌اند. جابه‌جایی مصرف به سمت کراک به دنبال افزایش قیمت مواد اپیوییدی در ۱۰ سال گذشته اتفاق افتاده است اما بررسی ها نشان داده است کراک ایرانی اغلب متشکل از بلور هرویین و پودر کدیین است و در خانواده‌ی اپیوئیدها قرار می‌گیرد.اما به هر حال رشد مصرف مواد محرک و بخصوص آمفتامین‌ها در کشور در سالیان اخیر زیاد بوده است. مطالعات نشان می‌دهد مصرف کانابیس در یک دهه‌ی اخیر افزایش داشته است ودر سال ۱۳۸۳ پس از تریاک و هرویین قرار داشته است که در سال ۱۳۸۶ بیش از دو برابر رشد کرده است. سن شروع مصرف حشیش نیز در ایران کاهش داشته و در میان فرزندان معتادان بیشتر از هر ماده‌ای مصرف می‌گردد (یوسفی، ۱۳۸۲).

عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد
علل فردی
عوامل ژنتیک، تجارب رشدی و بخصوص چند سال اول زندگی و چند سال اول مدرسه و نوجوانی، خصوصیات شخصیتی، میزان دریافت حمایت از اطرافیان، اختلال‌های روانی همراه، نداشتن مهارت‌های زندگی، شکست‌ها و منابع استرس آور، تأثیر مواد خوشایند بر فرد، وضعیت اقتصادی مالی فرد، باورها و ارزشهای فرد، وجود شرایط پرخطر مثل نداشتن پدر یا مادر، ناراحتی‌ها و دردهای جسمی مثل انزال زودرس یا کمر درد دسترسی آسان فرد به مواد مشخص شده است مصرف کنندگان مواد مخدر عملکرد نامطلوب در روابط جنسی دارند به طوری که اکثریت آنان از توافق پایین در روابط جنسی خود گزارش داده اند (داوسون، ۲۰۰۴؛ نقل از شهابی، ۱۳۸۵).

مصرف مواد به عنوان یک رفتار خشن نسبت به خود نیز در نظر گرفته شده است.(عشایری، ۱۳۸۲؛ نقل از صفاری، ۱۳۸۳) به این نکته اشاره می‌کند که تعارضات مختلف موجب به هم خوردن تعادل در قضاوت افراد می‌شوند و آن زمان است که تصمیم‌گیری برای انسان کار سختی می‌شود در چنین شرایطی افراد با شخصیت‌های متفاوت عکس العمل‌های متفاوتی را نشان می‌دهند.
بعضی از افراد برون‌گرا هستند و این عکس‌العمل‌ها را نسبت به بیرون نشان می‌دهند اما شخصیت‌هایی هستند که جرأت ورزی ندارند و این خشونت  به درون بر می‌گردد و برای مثال فرد، بیماری روان تنی و استرس پیدا می‌کند و در واقع بدن به استقبال روان رنجور می‌رود که خود نوعی خشونت بدن است که انواع بیماری‌ها را به دنبال دارد. اعتیاد نیز علاوه بر اینکه به بیرون آسیب می‌رساند نوعی خودزنی و خشونت علیه خودهم هست(صادقی، ۱۳۸۰).

.
.
.

فهرست مطالب
۱-۶-۶سومصرف مواد    1
۲-۱اعتیاد    2
۲-۱-۱تاریخچه مواد    3
۲-۱-۲طبقه بندی مواد    5
۲-۱-۳ وابستگی    8
۲-۱- ۳-۱ ملاک های تشخیصی DSM_IV_TRبرای وابستگی به مواد    9
۲-۱-۴ سوء مصرف مواد    10
۲-۱-۴-۱ملاک های تشخیصی برای سوء مصرف مواد به شرح زیر می باشد:    11
۲-۱-۵ قطع مصرف یا ترک مواد    12
۲-۱-۵-۱ ملاک های DSM_IV_TRبرای ترک مواد:    13
۲-۱-۶همه گیر شناسی    14
۲-۲مصرف مواد در ایران    15
۲-۳ عوامل تاثیر گذار بر مصرف مواد    15
۲-۳-۱علل فردی    15
۲-۳-۲ عوامل محیطی و اجتماعی    17
۲-۳-۳ مشکلات هیجانی    20
۲-۳-۴عوامل ژنتیکی و زیستی    23
۲-۳-۵ سیستم پاداشمغزی    24
۲-۴ تاثیر تعاملی مولفه های متعدد با اعتیاد    26
شکل۲-۱ تعامل عومل موثر در شکل گیری وابستگی به مواد    27
(برگرفته از روانشناسی وابستگی به مواد ،دکترنعیمه بزمی ،۱۳۹۱)    27
۲-۵مبنای نظری وابستگی به مواد    28
۲-۵-۱نظریات روان پویشی    28
۲-۵-۲نظریات روان تحلیلی    28
۲-۵-۳ روانشناختی خود    29
۲-۵-۴ نظریات رفتاری – شناختی    30
۲-۵-۴-۱نظریات شناختی    31
۲-۵-۵ نظریه های یادگیری    32
۲-۵-۵-۱ نظریه یادگیری اجتماعی – شناختی    32
۲-۵-۵-۲نظریه یادگیری اجتماعی    33
۲-۵-۶دیدگاه های مبتنی بر ویژگی های درون فردی    33
۲ -۵-۶-۱مدل بوم شناسی اجتماعی    33
۲-۵-۶-۲الگوی تحقیر خود    34
۲-۵-۶-۳یادگیری اجتماعی چند مرحله ای    34
۲-۵-۷نظریه تعامل خانواده    35
۲-۵-۸نظریه های یکپارچه نگر    35
۲-۵-۸-۱نظریه رفتار مشکل    35
۲-۵-۸-۲نظریه گروه همسالان:    36
۲-۵-۸-۳ الگوی آسیب پذیری    36
۲-۵-۸-۴نظریه تفسیر انتخاب عقلایی    37
۲-۵-۹نظریه های زیستی – روانی    37
۲-۵-۹-۱ نظریه  وابستگی جسمانی اعتیاد    37
۲-۵-۹-۲ نظریه مشوق مثبت اعتیاد    38
۲-۵-۱۰نظریه های اجتماعی – فرهنگی    38
۲-۵-۱۰-۱نظریه بی هنجاری    39
۲-۵-۱۰-۲نظریه انزوا طلبی مرتون    39
۲-۵-۱۰-۳نظریه برچسب زنی    39
۲-۵-۱۱نظریات فیزیولوژیک    40
۲-۵-۱۲نظریه ی سیستم انگیزشی    40
۲-۶ اهداف درمان وابستگی به مواد    42
۲-۶-۱رویکردها ی درمانی وابستگی به مواد    43
۲-۶-۲ درمان اعتیاد    43
۲-۶-۲-۱درمان دارویی    44
۲-۶-۲-۲درمان های غیر دارویی    46
۲-۱۰-۷پیشینه پژوهش    51
۲-۱۰-۷-۱پیشینه داخلی پژوهش    51
۲-۱۰-۷-۲پیشینه خارجی پژوهش    57
۲-۱۰-۸جمع بندی نتایج پیشینه های پژوهش    61
منابع:    63
منابع فارسی    63
منابع انگلیسی    68