بررسی و تشریح الگوهای رایج هوش معنوی

این پایان نامه در مورد هوش معنوی و با عنوان بررسی و تشریح الگوهای رایج هوش معنوی می باشد. والش و وگان ( ۲۰۰۲ ) هوش معنوی را  در برگیرنده مجموعهای از قابلیتهاست، و توانائیهایی مانند خودآگاهی بیشتر، آگاهی از ماهیت چند بعدی حقیقت، دارا بودن تقوا، شناخت تقدس در فعالیتهای روزانه می باشد (Amram,2005: 14) برای عملیاتی ساختن نقش هوش معنوی در سازمان، ابتدا لازم است الگوها و مؤ لّفه های رایج هوش معنوی بررسی و شناسایی شود و در ادامه، ضرورت تدوین الگوی برخاسته از آموزه های دین مبین اسلام تشریح گردد.

۱. الگوی ایمونز
ایمونز هوش معنوی را شامل پنج مؤلّفه می داند:
۱٫ ظرفیت برای تعالی؛
۲٫ توانایی تجربۀ حالت های هشیاری عمیق؛
۳٫ توانایی خدایی کردن و تقدس بخشیدن به امور روزانه؛
۴٫ توانایی سود بردن از منابع معنوی برای حل مسائل؛
۵٫ ظرفیت پرهیزگاری(سهرابی،۱۳۸۵).

او (۲۰۰۰) عنوان می کند توانایی برای تجربه حالت های هشیاری عمیق و غیر معمول از ویژگی های مهم معنویت است. تعالی و کمال به معنای حرکت به سوی اوج، مرزهای فراتر از جهان فیزیکی و آگاهی عمیق از خودمان است.همچنین عرفان آگاهی از واقعیت نمایی است، یک حس یگانگی و وحدت که مرز تمام اشیاء و پدیده ها ناپدید می شود و یک کلیت واحد به وجود می آید. اگر کمال گرایی را به عنوان مؤلفه اصلی هوش معنوی در نظر بگیریم در قرآن کریم چنین آمده است «ای انسان، تو در حرکت به سوی پروردگارت هستی و او را ملاقات خواهی کرد (سوره انشقاق، آیه ۶).مؤلفه دیگر هوش معنوی تقدس بخشیدن به امور روزانه است، یعنی تمام اموری که فرد انجام می دهد علاوه بر یک هدف اختصاصی یک هدف کلی و مقدس هم دارد، هنگامیکه یک عمل با هدفی مقدس صورت می پذیرد کیفیت متفاوتی دارد، مثلاً ماهونی و دیگران (۱۹۹۹) دریافتند هنگامی که همسران به روابط خود جنبه مقدس می دهند رضایت زناشویی بالاتر و تعارضات کمتری دارند و بهتر می توانند مشکلات خود را حل و فصل کنند. در دیدگاه اسلام تأکید فراوانی در این خصوص شده است که در هنگام شروع کار و انجام امور روزانه با نام خدا و برای رضای او انجام شود.

چهارمین مؤلفه هوش معنوی به رابطه دین و معنویت با مهارت های حل مسأله اشاره دارد، بسیاری از افراد در معنا بخشیدن به پدیده های مختلف زندگی که ممکن است برای آنان سخت و دشوار باشد از باورهای دینی سود می برند و این مسأله می تواند تا حد زیادی به سازگاری آنان کمک کند، برای مثال پارگامنت (۱۹۹۷) عنوان می کند که دین می تواند در کاهش اثرات منفی استرس های زندگی در افراد مؤثر باشد. پنجمین مؤلفه هوش معنوی صفات پرهیزگارانه است. ایمونز (۲۰۰۰) عنوان می کند رفتارهایی مانند بخشش، شکرگذاری، ایثار و فداکاری، عشق مقدس از جمله صفات پرهیزگارانه است که از مؤلفه های هوش معنوی به شمار می روند، از نظر بائو میستر واگزلین (۱۹۹۹) خود کنترلی هسته اصلی رسیدن به صفت تقوا و پرهیزگاری است.

فهرست مطالب
۲-۲)هوش معنوی    2
۲-۲-۱) هوش    2
۲-۲-۲)معنویت    3
وگان بعضی از خصوصیات معنویت را چنین عنوان کرده است:    5
از سوی دیگر، معنویت دارای سه بعد است:    5
۲-۲-۳)هوش معنوی    6
فریدمن و مک دونالد  پس از مرور معانی مختلف معنویت، مؤلفه های مهم آن را چنین عنوان می نمایند:    11
بروس لیچفیلد   مشخصات هوش معنوی را چنین مطرح می کند:    12
جدول ۱ : تعاریف هوش معنوی به همراه نام و سال ارائه (محقق)    12
۲-۲-۴)جایگاه هوش معنوی در سازمان    14
۲-۲-۵)مقایسه رفتار افراد دارای هوش معنوی قوی و افراد دارای هوش معنوی ضعیف    17
جدول ۲٫مقایسه رفتار افراد دارای هوش معنوی قوی و افراد دارای هوش معنوی ضعیف    17
۲-۲-۶)بررسی الگوهای رایج هوش معنوی    19
۱. الگوی ایمونز    19
۲. الگوی امرام و درایر    21
۳. الگوی سیسک و تورنس    21
۴. الگوی زوهار( ۲۰۰۴)    22
۲-۲-۷)ابعاد هوش معنوی بر اساس دیدگاه زوهر و مارشال    25
۲-۲-۸)مولفه های ۱۲ گانه هوش معنوی :    25
۲-۲-۹)برخی از مؤلّفه های هوش معنوی در آموزه های دینی    28
۲-۲-۱۰)رشد هوش معنوی    30
۲-۲-۱۱)هوش معنوی و سلامت روانی    33
۲-۲-۱۲)مقایسه هوش معنوی با هوشهای دیگر    33
شکل شماره ۱ـ رابطه هوشها (ویگلزورث، ۲۰۰۴)    34
جدول شماره ۳ـ مقایسه هوش معنوی و هوش متعارف (مک هاوک، ۲۰۰۲).    35
۲-۲-۱۳)اجزاء هوش معنوی:    36
۲-۲-۱۴)مدل های هوش معنوی    37
۲-۲-۱۴-۱) مدل وگان:    37
۲-۲-۱۴-۲)مدل بروس لیچفیلد    38
۲-۲-۱۴-۳)مدل ایمونز    38

پیشینه تحقیق در مورد هوش معنوی
۲-۳-۱) تحقیقات انجام شده هوش معنوی در داخل کشور    41
۲-۳-۲)تحقیقات انجام شده هوش معنوی در خارج کشور    44
منابع    45