تبیین نقاط اشتراک و افتراق رویکرد تفکر انتقادی و مبانی تعلیم و تربیت اسلامی

هدف از این پایان نامه تبیین نقاط اشتراک و افتراق رویکرد تفکر انتقادی و مبانی تعلیم و تربیت اسلامی در باب هستی شناسی و انسان شناسی می باشد.

در این بخش نخست انسان شناسی در رویکرد تفکر انتقادی و طرح مدوّن آن یعنی برنامه آموزش فلسفه برای کودکان از منظر نظریه پردازان آن مورد واکاوی قرار گرفته و سپس با بنیادهای انسان شناسی نظام تعلیم و تربیت اسلام مقایسه خواهد شد.

انسان شناسی در رویکرد تفکر انتقادی
   رویکرد تفکر انتقادی با تأثیرپذیری از اندیشه اجتماعی جان دیویی و لئو ویگوتسکی روانشناس اجتماعی روسی، در زمینه های زیستی، فردی و اجتماعی، به مطالعه انسان می پردازد. این رویکرد با برداشتی زیستی، طبیعی و اجتماعی که از متربّیان دارد و اعطای نقش محوری که به آنها در ارتباط با اجتماعی که در آن زندگی می کنند، می دهد به دیویی گرایش دارد. از این رو اغلب داستانهای فلسفی که در بخش محتوایی رویکرد تفکر انتقادی لیپمن مشاهده می شود،  پیرامون دو موضوع «طبیعت» و «اجتماع» تنظیم گردیده (فیشر،۱۹۹۸: ۲۸)و ماهیت زیستی و تکاملی انسان در محتوای این برنامه منعکس شده است. این رویکرد تحت تأثیر مفروضات طبیعت گرایانه دیویی از طبیعت کودک، همراه با بازسازی تجارب او در جهان طبیعی، قرار گرفته است(جوسو، ۲۰۰۷: ۱۲۱)  در این منظر، مفهوم انسان به کودک، تحول یافته، و حتی آنان را  فیلسوفانی می شمرند که دارای تمایل طبیعی فلسفیدن بوده، و آموزه های جزمی بزرگسالان، شور شناسایی را در ایشان فرو ننشانده است. کودکان بعضی از این توانایی را از هنگام تولد به همراه دارند و فعالیت عقلانی در معنای مذکور حتی قبل از سنین پنج سالگی، هم ممکن و هم مطلوب می باشد.  

انسان شناسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی
    مراد از مبانی انسان شناختی، در ذیل مبانی اساسی تربیت، آن دسته از گزاره های توصیفی تبیینی مدلّل درباره ی واقعیت وجود انسان است، که از متون معتبر اسلامی یا معارف اصیل اسلامی یا از مباحث فلسفه ی اسلامی استخراج شده اند و باید آنها را به لحاظ نقش محوری تبیین و ترسیم سیمای انسان در هر نظریه ی فلسفی تربیت، سنگ بنای اصلی هرگونه توصیف و تبیینی از فلسفه ی تربیت با رویکرد اسلامی دانست. در ذیل به نقل از « مبانی نظری سند تحول بنیادین در نظام تعلیم تربیت جمهوری اسلامی ایران » و « نگاهی دوباره به تربیت اسلامی » (باقری،۱۳۹۱)به شرح و تبیین ویژگی های بنیادین وجود انسان می پردازیم.

فهرست مطالب
تبیین و تطبیق تحلیلی اهداف و مبانی
مقدمه 
۲-۳-۱- بررسی تطبیقی اهداف
 2-3-1-1-اهداف رویکرد تفکر انتقادی و آموزش فلسفه برای کودکان 
 2-3-1-2- اهداف نظام تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی
 2-3-1-3-تحلیل تطبیقی اهداف دو رویکرد 
۲-۳-۲- بررسی تطبیقی مبانی
۲-۳-۲-۱-مبانی هستی شناسی
۲-۳-۲-۱-۱-جهان شناسی در رویکرد تفکر انتقادی
۲-۳-۲-۱-۲- جهان شناسی در رویکرد تربیت اسلامی
۲-۳-۲-۱-۳- مقایسه جهان شناسی در هر دو دیدگاه 
 2-3-2-2-مبانی انسان شناسی
 2-3-2-2-1- انسان شناسی در رویکرد تفکر انتقادی
۲-۳-۲-۲-۲- انسان شناسی در رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی
۲-۳-۲-۲-۳- مقایسه انسان شناسی در هر دو دیدگاه

بخش: پیشینه پژوهش 
۲-۴-۱- تحقیقات انجام شده در ایران
۲-۴-۲- تحقیقات انجام شده در خارج از ایران
۲-۴-۳- تمایز تحقیق پیش رو از تحقیقات انجام شده

منابع