مبانی نظری بیع الکترونیکی در حقوق ایران

این مبانی نظری در مورد بیع الکترونیکی می باشد که به بررسی بیع الکترونیکی در نظام حقوقی ایران می پردازد.قانون مدنی در تعریف بیع مقرر می‌دارد؛ «بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم.» 

شیخ انصاری  تعریف بیع را به «انتقال عین به عوض معلوم بر وجه تراضی»، که بعضی از فقها  مطرح کرده اند، به این دلیل که اطلاق مسبَّب بر سبب تسامحی آشکار است، مردود شمرده است. وی از تعریف بیع به «ایجاب و قبولی که مفید نقل ملک به عوض معلوم است» بدین علت که بیع از مقوله معنی است انتقاد کرده و نیز تعریف بیع به «نقل عین به صیغه مخصوص» را، از آن رو که «نقل» مترادف بیع نیست بلکه از لوازم آن است، مقبول ندانسته و برای رفع ایراد، «انشاء تملیک عین در برابر مال» را پیشنهاد کرده است.

به عقیده برخی حقوق‌دانان،  تملیکی بودن عقد با تعریفی که ماده ۱۸۳ قانون مدنی مقرر نموده است، تعارض دارد. به موجب این ماده عقد توافقی است که از آن تعهد به وجود آید و چه گونه می‌توان توافقی که اثر آن تملیک است نه ایجاد دین، عقد نامید؟ برای جمع این دو حکم گفته شده؛  اگرچه عقد بیع علاوه بر نقل ملکیت، طرفین معامله را نیز ملزم به تسلیم مبیع و ثمن می‌نماید، ولی تعهد فرعی در باب تسلیم موضوع عقد، اشکال را رفع نمی کند. اثر همه ی قراردادها ایجاد تعهد است، ولی هرگاه این تعهد به محض ایجاد اجرا هم بشود عقد را تملیکی می نامند و چنانچه دین به وجود آید و اجرای آن به تأخیر افتد، عهدی است. 

با جمع‌بندی مطالب می‌توان گفت، عقد بیع در هر حال اقتضای تملیک را به وجود می‌آورد. اگر موضوع آن مالی باشد که قابل اختصاص به دیگری باشد، بدون هیچ شرطی تملیک حاصل می‌شود و چنانچه تملیک به دلیل مانع قراردادی یا مادی مستلزم تحقق شرط دیگر باشد، اثر عقد منوط به تحقق آن شرط است. 
 

مطالب
چکیده         1

فصل دوم: 
۲-۱ بیع            9
      2-1-1: مفهوم و تعریف بیع          9
      2-1-2: انواع بیع         15
۲-۲ شرایط مبیع (مسلمُ‏فیه) و ثمن           22
      2-2-1 شرایط ثمن         23
۲-۳: تجارت الکترونیک          26
      2-3-1: تعریف           26
      2-3-2: انواع تجارت الکترونیک        29
      2-3-4: اینترنت و بیع الکترونیک        31
۲-۴: قرارداد الکترونیک         32
      2-4-1:تعریف            33
      2-4-3: ماهیت قراردادهای الکترونیک       34
۲-۵: امضای الکترونیکی         36
      2-5-1: تعریف          36
      2-5-2: امضای الکترونیک مطمئن        37
۲-۶: پول الکترونیکی و ماهیت آن         40
      2-6-1: تعریف        40
      2-6-2: انواع پول        41
      2-6-3: پرداخت بها به صورت الکترونیکی        42
۲-۷ شرایط اساسی صحت معاملات        44
      2-7-1در بیع الکترونیکی         44
      2-7-2: توافق دو اراده در بیع الکترونیکی       46
۲-۸: اعتبار داده پیام‌ها  در ایجاد ماهیت حقوقی        49
      2-8-1: ایجاب و قبول از طریق داده پیام‌های الکترونیک       52
      2-8-2: تفکیک بین ایجاب و دعوت به معامله        54
      2-8-3: مقررات ایجاب و قبول از طریق داده پیام‌ها       55
      2-8-4: بیان اراده از طریق داده پیام در انواع عقود           60
      2-8-5: عقود رضایی           60
      2-8-6: عقود تشریفاتی        61
      2-8-7: تأمین تشریفات در قراردادهای الکترونیکی       63
      2-8-8: فقدان قصد و رضا         63
      2-8-9: اهلیت طرفین           64
۲-۹: موضوع معین مورد معامله         65
۲-۱۰: مشروعیت جهت معامله        71
۲-۱۱: زمان و مکان بیع الکترونیکی           72
      2-11-1: زمان بیع الکترونیکی           74
            2-11-1-1: زمان ارسال داده پیام‌ها          74
            2-11-1-2: زمان دریافت داده پیام‌ها         74
            2-11-1-3: مشخص کردن سیستم اطلاعاتی معین توسط مخاطب       75
            2-11-1-4 عدم مشخص کردن سیستم اطلاعاتی معین توسط مخاطب       75
      2-11-2: مکان بیع الکترونیکی           77
            2-11-2-1: مکان ارسال و دریافت داده پیام‌ها        77
            2-11-2-2: مکان ارسال داده پیام‌ها        78
            2-11-2-3: مکان دریافت داده پیام‌ها        78
۲-۱۲:  نتایج تعیین زمان و مکان تشکیل قرارداد        79
      2-12-1: نتایج تعیین زمان تشکیل قرارداد        79
      2-12-2: نتایج تعیین مکان تشکیل قرارداد        80
۲-۱۳: تعیین زمان و مکان تشکیل عقود غائبین        80
۲-۱۴: احکام خیارات در بیع الکترونیکی         82
      2-14-1: خیار مجلس          83
      2-14-2: خیار حیوان           84
      2-14-3: خیار شرط           84
      2-14-4: خیار تأخیر ثمن          86
      2-14-5: خیار رؤیت و تخلف وصف         86
      2-14-6: خیار غبن         88
      2-14-7: خیار عیب           89
      2-14-8: خیار تدلیس           89
      2-14-9: خیار تبعض صفقه         91
      2-14-10: خیارتخلف شرط          91
۲-۱۵: سوابق و پیشینه تحقیق          93

منابع         
چکیده انگلیسی