مبانی نظری و پیشینه تحقیق برنامه پیشگیری از نارضایتی زوجین

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق برنامه پیشگیری از نارضایتی زوجین را در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می دهد. 

کمیته پیشگیری موسسه طبی ، حوزه پیشگیری را در سه سطح عمومی ، انتخابی  و نشان داده شده ، مشخص کرده است. این طبقه بندی بر حضور و شدت عوامل خطر ساز برای ایجاد یک اختلال روانی مبتنی  می باشد. بنابراین، پیشگیری عمومی به جمعیت عمومی نظر دارد نه بر افرادی که در خطر هستند. راهبردهای پیشگیری انتخابی، بر گروههایی تمرکز دارد که خطر نسبتاً جدی برای ابتلا به یک اختلال روانی را نشان می دهند. و نهایتاً راهبردهای پیشگیری نشان داده شده، در مورد افراد یا گروههایی است که قبلاً برخی  نشانه ها را داشته اند و یا آنهایی که آمادگی های جسمی برای ابتلا به یک اختلال را نشان داده اند. در واقع مداخله های عمومی همان پیشگیری اول هستند، مداخله های انتخابی همان پیشگیری دوم و مداخله های نشان داده شده یا به عنوان پیشگیری دوم و یا پیشگیری سوم می باشد(برگر وهنا، ۱۹۹۹). 

جنبه های آموزشی – پیشگیری مدل رفتاری- ارتباطی در شش حوزه اساسی مورد بحث قرار می گیرند: ۱)فهم رفتار،۲) عینیت گرایی،۳) تبادل رفتاری،۴) مصالحه، ۵) ارتباطات، ۶) آموزش حل مساله.
فهم رفتار:
در رفتار دو هدف را می توان جستجو کرد: ۱- رفتار ممکن است فقط رفتار صرف باشد( یعنی تظاهر عملکرد شخص)؛۲- رفتار ممکن است ارزش رابطه ای داشته باشد(یعنی در درون رابطه معنی پیدا کند).

 در برنامه های پیشگیری، زوج ها باید یاد بگیرند تا رفتار را براساس رابطه ای بودنش درک کنند و رفتارهای خود و همسرشان را در چهارچوب تعاملی مورد ارزیابی قرار دهند. بنابراین آنها ممکن است سوالات زیر را از خود بپرسند:
 1- رفتار من بر رفتار همسرم چه اثری می تواند داشته باشد؟
۲- رفتار همسرم بر رفتار من چه اثری می تواند داشته باشد؟
۳- زمانیکه من رفتار (الف) را انجام دهم، همسرم با انجام دادن رفتار(ب) پاسخ می دهد. آیا آن نتیجه ای است که من دوست دارم بدست آورم.
۴- زمانیکه رفتار (ج) را انجام می دهد من عموماً بطور مشابهی رفتار (د) را انجام می دهم. آیا  شیوه های دیگری در دسترس من وجود دارد. 
۵- اگر من رفتار (ه) را انجام می دادم، احتمالاً در پاسخ به آن همسرم چه کار می کرد؟
۶- اگر همسرم رفتار (و) را انجام می داد، احتمالاً من در پاسخ به آن چه کار می کردم؟

 و وقتی زوج ها یاد گرفتند رفتار را در درون زمینه رابطه اش بفهمند، آنگاه آنها می توانند با روش بازتر  و بطور مشارکتی درباره پیامدها بحث و بررسی کنند. این اساس پیشگیری است. یعنی با موضوعات قبل از اینکه به مشکل تبدیل شوند، برخورد می شود. 

فهرست مطالب

فصل دوم چارچوب نظری و پیشینه پژوهش برنامه پیشگیری از نارضایتی زوجین

۲-۳- رویکردها و برنامههای پیشگیری    
۲-۳-۱- مدل مربوط به انجمن غنی سازی ازدواج (A. C. M. E)    3
۲-۳-۱-۱- ویژگی ها    5
۲-۳-۱-۲- ساختار برنامه    6
۲-۳-۱-۳- اهداف    6
۲-۳-۱-۴- مهارت ها    6
۲-۳-۲- رویکرد ارتباط زوج (C. C)    7
۲-۳-۲-۱- کیفیت برنامه ارتباط زوج    7
۲-۳-۲-۲- اهداف برنامه    8
۲-۳-۳- برنامه کاربردی عملی مهارت های مربوط به رابطه صمیمانه(P. A. I. R. S)    12
۲-۳-۳-۱- اهداف برنامه    13
۲-۳-۳-۲- چهارچوب عملی    15
۲-۳-۴- برنامه پیشگیری و تقویت رابطه (P. R. E. P)    16
۲-۳-۵- مدل رفتاری – ارتباطی    20
۲-۳-۵-۱- جنبه های پیشگیری مدل رفتاری- ارتباطی    22
۲-۵- پیشینه پژوهش    24
۲-۵-۱- پیشینه پژوهش در ایران    24
۲-۵-۲- پیشینه پژوهش در خارج از کشور    26
منابع و مآخذ:    32