مبانی نظری و پیشینه تحقیق ​​​​​​​راهبردهای مقابله ای با استرس

یکی از مواردی که در تعیین سلامت یا بیماری انسان، مهم ترین نقش و جایگاه را دارد، استرس است که با زندگی بشر امروز عجین شده است. پژوهشگران مختلف به شناسایی و معرفی منابع متعدد استرس اقدام کرده اند. عوامل تنش زا می توانند بیرونی یا درونی باشند. ویژگی های مشاغل موجود در جوامع پیچیده، گسترش نقش های متعدد و چندگانه ی اجتماعی از ویژگی های اختصاصی زندگی صنعتی است که همه ما را به نوعی تحت سیطره خود قرار داده و بالقوه سلامت و حتی بقای نوع بشر را زیر سؤال برده است.

 اما آنچه در این بین می تواند مایه خوش بینی و امیدواری باشد، «شیوه های مقابله با استرس» است که به عنوان متغیری میانجی، می تواند پیامدهای استرس را تحت تأثیر قرار دهد. با توجه به مفهوم «مقابله» در فرهنگ لغات علم روان‌شناسی، دیگر تغییرات و رویدادهای زندگی به خودی خود پیش بینی کننده احتمال بیماری ها نخواهند بود و در این زمینه فقط به عنوان شرط لازم عمل خواهند کرد، زیرا در کنار تمام منابع و عوامل تنش زا، سطحی از استرس که هر شخص تجربه می کند، به میزان زیادی به توانایی مقابله، نحوه ی ادراک و قضاوت وی درمورد این عوامل بستگی دارد.

راهبردهای مقابله به روش های آگاهانه و منطقی مدارا با استرس های موجود در زندگی اشاره دارد. این اصطلاح برای روش های مبارزه با منبع استرس مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال دانش‌آموزی که نگران امتحانات است، با مطالعه بیشتر با آن مدارا می کند (پورافکاری ، ۱۳۷۶).

برای طبقه بندی فرآیند مقابله دو رویکرد عمده وجود دارد؛ یکی از این رویکردها بر جایگاه تمرکز مقابله، جهت گیری و فعال بودن شخص در پاسخ گویی به عامل تنش زا تأکید دارد. این رویکرد درصدد پاسخ دهی به این سؤال است که آیا شخص می تواند به مسئله نزدیک شود و به طور فعال کوشش کند تا آن را حل کند یا از آن اجتناب می کند و عمدتاً بر مهار هیجانات مرتبط با آن متمرکز است. در رویکرد دوم، بر سبک مقابله تأکید می شود. در این رویکرد به این مسئله پرداخته می شود که آیا فرد با استفاده از روش های شناختی با رویدادهای تنش زا مواجه می شود یا از روش‌های رفتاری استفاده می کند.

با ترکیب این دو رویکرد به مفهوم منسجم تری دست خواهیم یافت، یعنی می توان جهت گیری فرد نسبت به عامل تنش زا را در نظر گرفت و مقابله را به دو حیطه اجتنابی و رویکردی تقسیم کرد. هرکدام از این دو حیطه شامل طبقاتی است که منعکس کننده ی مقابله ی رفتاری یا شناختی است که بر مبنای آن به مهارت در چهار نوع اساسی فرآیند مقابله دسترسی خواهیم داشت. این موارد عبارتند از: مقابله ی شناختی   رویکردی، مقابله ی رفتاری    رویکردی، مقابله ی شناختی   اجتنابی و مقابله ی رفتاری   اجتنابی.

فهرست مطالب

۱ ۴     تعریف مفهومی سبکهای مقابله    1

۱ ۵     تعریف عملیاتی سبکهای مقابله    2

۱ ۷ ۱  سبک مقابله    3
۱ ۷ ۲  سبک برخوردی    3
۱ ۷ ۳  سبک غیر برخوردی    3

مفاهیم بنیادی و پیشینه تحقیق سبکهای مقابله     5

مفهوم مقابله    5
۲ ۲ ۱۳  عوامل مؤثر بر انتخاب سبکهای مقابله    6
۲ ۲ ۱۳ ۱  تحول من    6
۲ ۲ ۱۳ ۲ کارآمدی    7
۲ ۲ ۱۳ ۳ خوشبینی    7
۲ ۲ ۱۳ ۴  احساس یکپارچگی    7
۲ ۲ ۱۳ ۵  شناخت    8
۲ ۲ ۱۳ ۶  مکانیسمهای دفاعی    9
۲ ۲ ۱۳ ۷  توانایی حل مسئله    11
۲ ۲ ۱۴  راهبردهای مقابله    11
۲ ۲ ۱۵  راهبردهای سازشیافته و سازشنایافته    18
۲ ۲ ۱۵ ۱  مقابلهی سازشیافته    19
۲ ۲ ۱۵ ۲  مقابلهی سازش نایافته    19
۲ ۲ ۱۶  مقابلهی غیرمؤثر    21
۲ ۲ ۱۷  سبکهای مقابله و نقش آن در بروز بیماریها    21
۲ ۲ ۱۸  ویژگیهای شخصیت و راهبردهای مقابله    23
۲ ۲ ۱۹  تیپهای شخصیت و راهبردهای مقابله    25
۲ ۲ ۲۰  نظریهی فروپاشی هویت    27
۲ ۲ ۲۱  نظریه تکامل و سازگاری رفتاری    28
۲ ۲ ۲۲  ووشو    29
۲ ۲ ۲۲ ۱  ساندا    30
۲ ۲ ۲۲ ۲  تالو    31
۲ ۳  پژوهشهای پیشین    31
۲ ۴  نتیجه گیری کلی    35
فهرست منابع و ماخذ    36
منابع فارسی    36
منابع انگلیسی    38