نظریه های روابط والدین و فرزندان و بررسی انواع آن

هدف از این پایان نامه نظریه های روابط والدین و فرزندان و بررسی انواع آن می باشد.

منظور از شیوه های فرزندپروری روشهایی است که والدین در تربیت کودکانشان بکار می برند یا در واقع توقعاتی است که والدین از فرزندانشان در سنین معینی انتظار رفتار خاصی را دارند . محققین کوشیده اند جنبه های رفتاری والدین وانواع تعاملات آنها با فرزندان خود رامورد بررسی ومطالعه قرار دهند در این زمینه تحقیقات متعددی انجام گرفته اما دو جنبه از ابعاد رفتاری والدین در همه این تحقیقات به صورت بارزی به چشم می خورد که عبارتند از :

به طور کلی دو نظریه در زمینه روابط والدین و فرزندان ارائه شده است:
۱- دیدگاه یکسویه
۲- دیدگاه دوسویه

در رویکرد یکسویه کودک موجودی کاملا منفعل است و والدین به صورت شکل دهندگان رفتار کودکان هستند، گویی کودک همانند تکه ای موم قابل تغییر است و ویژگی های کودکان پیامد مستقیم چگونگی فرزندپروری و خصوصیت ارتباطی والدین هستند. این فرض یکی از فرضهای علت و معلول خطی است. در این رویکرد به والدین به عنوان موجودات تثبیت شده با نیرو و قابلیت اجتماعی بیشتر نگریسته می شود. بنابراین وقتی صحبت از سازگاری به میان می آید، کودک تحت تأثیر نفوذدرخواستهای والدین قرار دارد. (استافورد ویه یر ۱۹۹۸ ترجمه دهقانپور، ۱۳۷۷) در رویکرد دو سویه تأثیر متقابل رفتار پدر و مادر و خلق و خوی کودک اصل مهمی در رشد است که به آن اصل دو سویه می گویند. به موجب این اصل همانگونه که والدین بر رفتار کودک تأثیرگذار هستند، کودکان نیز بر رفتار والدین تأثیر می گذارند. به عبارت دیگر رشد کودکان محصول کنش متقابل بین خصوصیات خودشان و افرادی است که با آنان سر و کار دارند(ماسن و دیگران۲۰۰۰ ترجمه یاسایی ،۱۳۸۰).

در دیدگاه دوسویه کودک، نقش جامعه پذیر کننده را ایفا می کند. رفتار کودکان ممکن است والدین را شکل یا تغییر دهد. بدین جهت اصطلاح آینه گونه مطرح شده است. در این دیدگاه رفتارهای تربیتی به سادگی می توانند به عنوان پاسخهای والدین به کودکان تعبیر شوند. برای مثال در پژوهشی که توسط بوگنتال، بلو، و کروزکوزا در سال۱۹۸۹ انجام شد این نتیجه حاصل شد که کودکانی که ذاتا بد قلق و ناسازگار بودند و با آنها بد رفتاری می شد عمدتا مادرانی داشتند که معتقد بودند برای کنترل رفتار کودکانشان چاره ای جز تنبیه بدنی نداشتند، و این نگرش باعث می شد که تا کودک ناسازگاری می کرد والدین به تنبیه بدنی روی آورند(برک۲۰۰۱ ترجمه سید محمدی ۱۳۸۲). در پژوهش مشابهی که لی و بیست (۱۹۸۵) انجام دادند به این نتیجه رسیدند که والدین کودکان نا سازگار در سال دوم زندگی اغلب به انضباط تهدید آمیز و تنبیهی متوسل می شوند و فرزند آنها با سرپیچی و عدم اطاعت واکنش نشان می دهد. بعد معمولا والدین به صورت بی ثبات رفتار می کنند، به این صورت که سرپیچی کودک را با تسلیم شدن تقویت می کنند؛ در حالیکه قبلا در برابر آن می استادند و به این ترتیب سبک تند خو و تعارض برانگیز کودک را حفظ و حتی تقویت می کنند.(برک۲۰۰۱ ترجمه سید محمدی۱۳۸۲).
تفاوت اساسی بین رویکرد بازتابی و یکسویه با قصد و انگیزه مرتبط است. اگرچه کودکان روی والدین خود تأثیر گذارند ولی قصد اجتماعی کردن آنها را ندارند، هرچند فقدان قصد و انگیزه تأثیر کودکان را نفی نمی کند. کودکان از طریق ویژگی های پیشرفتهای رشدی و رفتاریشان بر رفتار والدین، تعامل های والد- کودک و نیز بر روی رشد خود مؤثرند(استافورد ویه یر۱۹۹۸ترجمه دهقانپور۱۳۷۷).

فهرست مطالب

مقدمه    4
۲- ۱  تعریف خانواده    4
۲ – ۲ نقش والدین در رفتار فرزند    7
۲ – ۳ دلبستگی و پیوند والدینی    9
۲ – 4 تأثیر محیط و فضای خانواده بر کودکان    10
جدول ۲-۱  تأثیر فضای خانواده بر کودکان    11
۲ – ۵  شیوه های فرزند پروری    14
۲ – ۶ تاریخچه شیوه فرزند پروری    15
۲- ۷  تاریخچه فرزند پروری در ایران    18
۲ – ۸  بنیان نظری روشهای فرزند پروری و تحقیقات صورت پذیرفته در این زمینه    20
الگوهای مختلف روابط والد- فرزند در دیدگاه یکسویه    22
شیوه فرزند پروری شیفر    22
شکل ۲ – 1 الگوهای فرزندپروری شیفر    23
جدول۲-۲ ابعاد شیوه های  فرزند پروری والدین از نگاه شیفر ؛ اقتباس از شیرازی،۱۳۸۵    24
شیوه های فرزندپروری بامریند    25
پذیرندگی-  پاسخ دهندگی    27
توقع     داشتن    27
پایین    27
شکل ۲-۲     نمایش چهار شیوه فرزند پروری در دو بعد پذیرندگی و توقع داشتن    27
شیوه فرزندپروری مقتدرانه    27
شیوه فرزندپروری مستبدانه    29
شیوه فرزندپروری سهل گیرانه    30
شیوه فرزندپروری مسامحه کار    31
جدول ۲-۳: تاثیرات حاصل از شیوه های مختلف فرزند پروری در دوران کودکی وبزرگسالی، بامریند،۱۹۹۱به نقل از برنز،۲۰۰۶ ،ترجمه سعیدی،۱۳۹۱).    33
شیوه های جدید فرزندپروری بامریند    34
جدول ۲-۴ : ابعاد شیوه های فرزند پروری والدین دایانا باوم مریند؛ اقتباس از برنز،۲۰۰۶    36
الگوهای والد- فرزند در دیدگاه دو سویه    42
رویکرد بازتابی یا آینه گونه" تأثیر کودکان بر والدین"    42
نظریه تأثیرمتقابل    43
۲-۹عوامل تعیین کننده شیوه های فرزندپروری والدین    44
۲-۱۰نقش تفاوت های جنسی در نحوه برخورد والدین    46
۲-۱۱روش فرزندپروری ، دخالت والدین در فعالیتهای مدرسه و پیشرفت تحصیلی نوجوانان    56
۲-۱۲محیط خانه، خود پنداری و پیشرفت تحصیلی: یک هدف مدلسازی متداول    57
منابع فارسی    62

یشینه تحقیقاتی 
پیشینه داخلی
پیشینه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی