نقش شخصیت مرتکب در تعیین کیفرهای تعزیری با تاکید بر قانون مجازات اسلامی جدید

شناسایی شخصیت و تشکیل پرونده شخصیت از مهم ترین مسایلی است که در جرایم تعزیری باید به آن پرداخت، با وجود اینکه اصلاح پذیری و بازپروری مرتکب در جرایم تعزیری نقش اساسی ایفا می کند بنابراین به واسطه این هدف اصل فردی کردن مجازات ها ضروری و اساسی تلقی می گردد.

با بررسی نتایج به دست آمده در تحقیقات علمی که توسط نگارنده درخصوص ناکارآمدی قوانین تعزیری در زمینه شناسایی شخصیت و تناسب جرایم تعزیری و نیز همبستگی این دو در تعیین مجازات های تعزیری صورت گرفته به این نکته می توان دست یافت که قانونگذاران در گام نخست نمی بایست جرایم تعزیری را در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ از نوع مقدر و با تقسیم بندی درجات هشتگانه قید می نمودند چرا که از دیدگاه شرعی مجازات های تعزیری کیفرهای غیرمقدر معین گردیده است تا بتوان بواسطه شناسایی شخصیت که دربرگیرنده عوامل جسمی، روحی، روانی و… می باشد.

 مجازاتی متناسب با شخصیت مرتکب تعیین و سپس آن را اجرا نمود. این در حالی است که در قوانین موجود تناسب مجازات بر جرم تنها بر پایه استحقاق و سزادهی می باشد حکم فرماست و تعیین چنین مجازات هایی در راستای اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها می باشد. در مجازات های تعزیری اصل فردی کردن از اهمیت و جایگاه ویژه ای نسبت به اصل قانونی بودن برخوردار است.

به عبارتی دیگر مجازات های از پیش تعیین شده ای که قضات براساس حداقل ها و حداکثرها تعیین می نمایند هرگز نمی تواند در راستای اصلاح پذیری مرتکب و شناسایی شخصیت آن نقش مفیدی را ایفا نماید. همان گونه که در این پایان نامه به آن اشاره گردید چنین می توان نتیجه گرفت که در جرایم تعزیری شناسایی شخصیت از جایگاه ویژه ای برخوردار است و می بایست نوع، میزان و کیفیت مجازات ها را براساس مطالعه پرونده شخصیت مرتکب توسط قاضی تعیین گردد و نه به گونه ای که در ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ذکر گردیده است، زیرا چنین تعریفی از تعزیر نه تنها برای جامعه نامناسب بلکه در راستای اصلاح پذیری مرتکبان کارآمد نمی باشد. 

از این روی می بایست با ارایه آموزش های لازم قضات خبره را بر منصب قضاوت نشاند که با مطالعه پرونده شخصیتی مرتکب مجازاتی متناسب تعیین و اجرا نماید. بهتر است بگوییم شناسایی شخصیت می بایستی در مرحله تحقیقات مقدماتی پیش از صدور قرار مجرمیت اعمال شود اگرچه این امر به اطاله روند دادرسی می انجامد. اما می توان از برانگیخته شدن حس انتقام جویی مرتکبانی که پرونده آنها در مراحل صدور حکم منجر به برائت گردیده جلوگیری نمود. 

فهرست مطالب
چکیده    ۱

فصل اول- کلیات        ۲
مقدمه    ۳
۱) فرضیه های تحقیق    ۷
۲) اهداف و ضرورت های انجام تحقیق    ۸
۳) نوآوری تحقیق    ۸
۴) روش مطالعاتی    ۸

فصل دوم- شناخت نقش و مفهوم شخصیت مرتکب و تشکیل پرونده شخصیت    ۱۰
مقدمه    ۱۱
مبحث اول: تعریف شخصیت     ۱۲
۱- تعریف لغوی و اصطلاحی شخصیت     ۱۲
۲- تعریف عمومی شخصیت (معنای عام شخصیت)    ۱۳
۳- تعریف فلسفی شخصیت    ۱۴
۴- تعریف روانشناختی شخصیت     ۱۴
مبحث دوم: سازمان شخصیت     ۱۵
۱- عوامل سازنده سازمان شخصیت     ۱۶
۱-۱ محیط قبل از تولد     ۱۷
۲-۱ تجربیات نخستین    ۱۸
۳-۱ آموزشگاه     ۱۹
۴-۱ فرهنگ جامعه    ۱۹
مبحث سوم: بیماری های شخصیتی و ارتباط آن با جرایم    ۲۰
۱- توجه به شخصیت افراد در سیرتکاملی حقوق جزا    ۲۱
۱-۱ مرحله اول: عصر انتقام     ۲۱
۲-۱ مرحله دوم: دخالت دولت ها در امور کیفری    ۲۳
۳-۱ مرحله سوم: دوره معاصر (عصر اصلاحات در حقوق جزا)    ۲۳
مبحث چهارم: ابسرواسیون (شناخت شخصیت)    ۲۴
۱- طرز شناسایی شخصیت مرتکبان    ۲۴
۲- اقسام ابسرواسیون     ۲۶
۱-۲ ابسرواسیون در محیط آزاد    ۲۶
۲-۲ ابسرواسیون در محیط بسته     ۲۷
۳- ضرورت پرونده شناسایی شخصیت در مراحل مختلف رسیدگی کیفری (قبل از اجرای حکم)     ۲۸
۴- ابسرواسیون(شناخت شخصیت) قبل از دادرسی (در مرحله تحقیق)    ۲۹
۵- لزوم تشکیل پرونده شناسایی شخصیت در تحقیقات مقدماتی و تعقیب    ۳۰
۶- لزوم مراجعه به پرونده شناسایی شخصیت در مرحله تعیین مجازات
مبحث پنجم : پرونده شخصیت
۱-تاریخچه پرونده شخصیت
۲-طرز تشکیل پرونده شخصیت
۱-۲تحقیق و پژوهش اجتماعی
۲-۲آزمایش پزشکی
۳-۲آزمایش روانپزشکی
۴-۲آزمایش روان شناسی
۵-۲آزمایش های مختلف دیگر
۳-خصوصیت های اخلاقی مرتکب
۴-قانون جدید مجازات اسلامی و پرونده شخصیت
۵-نوسانات مجازات با توجه به شخصیت بزهکار    ۳۱

فصل سوم- مفهوم ، مبانی ، اهداف و اقسام تعزیر و مصادیق آن در قانون مجازات جدید    ۴۲
مقدمه    ۴۳
مبحث اول: کیفر و مبانی آن     ۴۳
۱- کیفر و چگونگی تعیین و صدور آن     ۴۳
۲-توجیه کیفر    ۴۴
۱-۲دیدگاه سودمدار    ۴۵
۱-۱-۲ بازدارندگی    ۴۵
۲-۱-۲توانگیری از بزهکاران
۳-۱-۲بازپروری
۲-۲دیدگاه تنبیه مدار ، سزامدار
۱-۲-۲جبران خسارت    ۴۶
مبحث دوم : مفهوم ، مبانی و اهداف تعزیر    ۴۷
۱- مفهوم تعزیر
۱-۱تعزیر در لغت
۲-۱تعزیر در بیان فقهای امامیه
۳-۱تعزیر در بیان فقهای عامه
۴-۱تعزیر در قانون مجازات اسلامی    ۴۷
۲- ملاک و مبنای اعمال تعزیر
۱-۲ارتکاب معصیت
۲-۲ارتکاب رفتار مفسده آمیز     ۵۴
۳- فلسفه تعزیر    ۵۵
۴-اهداف تعزیر    ۵۶
۱-۴هدف عینی مجازات(اصلاح و تربیت)    ۵۷
۲-۴هدف ذهنی مجازات(اجرای عدالت)    ۵۷
مبحث سوم : اقسام خصوصیات تعزیر و مصادیق آن در قانون مجازات جدید     ۶۰
۱٫ اقسام تعزیر    ۶۰
۱-۱تعزیر مقدر و غیر مقدر
۱-۱-۱تعزیر مقدر
۲-۱-۱تعزیر غیر مقدر
۲-۱تعزیر شرعی و حکومتی
۱-۲-۱تعزیر شرعی
۲-۲-۱تعزیر حکومتی
۳-۱تعزیر در حق الله و حق الناس
۲-خصوصیات تعزیر
۳-مصادیق تعزیر
۴-تقسیم جرایم از حیث تاثیر شخصیت مرتکب و نقش مجنی علیه در تعیین مجازات
۱-۴جرایمی که در آن شخصیت مرتکب و اراده و خواست مجنی علیه در تعیین مجازات بی تاثیر است
۲-۴جرایمی که در آن شخصیت مرتکب و اراده و خواست مجنی علیه در تعیین مجازات موثر است    ۶۰

فصل چهارم- تعامل کیفرهای تعزیری با شخصیت مرتکب    ۷۴
مقدمه    ۷۵
مبحث اول : اصل فردی کردن ، اهداف و شیوه ها     ۷۵
۱٫ فردی کردن مجازات    ۷۵
۲-۱اهداف اصل فردی کردن مجازات ها    ۷۷
۱-۲ اهداف شخصی    ۷۷
الف: رعایت عدالت     ۷۷
ب: اصلاح و بهبود مرتکب    ۷۸
پ: جلوگیری از ضرر و زیان خانواده مرتکب    ۷۸
ت: پیشگیری فردی    ۷۹
۲-۲ اهداف اجتماعی     ۷۹
الف: نوگرایی و نوآوری    ۷۹
ب: شناخت بزهکار     ۸۰
پ: تشخیص عوامل سازنده جرم     ۸۰
ت: تهیه و تدوین مقررات جزایی مناسب     ۸۱
۳٫ شیوه های فردی کردن مجازات ها    ۸۱
۱-۳ فردی کردن تقنینی مجازات ها    ۸۱
۱-۱-۳ موجبات فردی کردن تقنینی مجازات     ۸۱
۱-۱-۱-۳ به اعتبار خصوصیات فردی مرتکب یا زیان دیده از جرم     ۸۱
۲-۱-۱-۳ به اعتبار موقعیت و ابزار وقوع جرم    ۸۲
۳-۱-۱-۳ به اعتبار ماهیت جرم ارتکابی    ۸۲
۲-۱-۳ شیوه های فردی کردن تقنینی مجازات ها    ۸۲
۱-۲-۱-۳ شیوه های تعدیلی    ۸۲
الف- تخفیف مجازات    ۸۳
ب- تعلیق مجازات     ۸۴
۲-۲-۱-۳ شیوه های تشدیدی    ۸۴
الف- تکرار جرم     ۸۵
ب- تعدد جرم     ۸۵
۲-۳ فردی کردن قضایی مجازات     ۸۵
۳-۳ فردی کردن مجازات در مرحله اجرا    ۸۷
مبحث دوم : اصل فردی کردن مجازات در مکاتب و قانون مجازات    ۸۷
۱٫ فردی کردن مجازات در دفاع اجتماعی    ۸۷
۲٫ فردی کردن مجازات در حقوق کیفری اسلام    ۸۹
۳٫ فردی کردن مجازات در تعزیرات    ۸۹
۴٫ فردی کردن مجازات به موجب قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲    ۹۲
الف: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تخفیف مجازات و معافیت از آن    ۹۲
ب: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تعویق صدور حکم    ۹۴
پ: فردی کردن قضایی مجازات با لحاظ تعلیق مجازات     ۹۵
۵-نتایج تجزیه و تحلیل تحقیقات کاربردی آماری در سیستم حقوقی ایران     ۹۶

فصل پنجم- نتیجه گیری    ۹۷
۱٫ نتیجه گیری و پیشنهاد    ۹۸
۲٫ منابع     ۱۰۰
Abstract    ۱۰۵