هوش معنوی و ویژگی های روانشناختی آن

هدف از این پایان نامه هوش معنوی و ویژگی های روانشناختی آن می باشد.

هوش معنوی مجموعه ای از قابلیت های سازگارانه ذهنی است که براساس جنبه های غیرمادی و متعالی واقعیت قرار گرفته؛ به خصوص-آن جنبه هایی که مرتبط با طبیعت وجودی فرد، معنی سازی فردی، تعالی و حالات مبسوط هوشیاری است. این فرایندها نقشی سازگارانه در تسهیل معنی سازی فردی، حل مسئله، و استدلال انتزاعی دارند (کینگ، ۲۰۰۸).

بر اساس نظرات سیندى ویگلزورث (۲۰۰۴) زمانى که انسان به گونه اى رفتار مى کند که شناختى عمیق از خود و جایگاه خود در جهان به دست آورد، در واقع بخش مغزى مربوط به هوش معنوى او فعال است. هوش معنوى باعث می شود که بتوانیم خود را به چیزى فراتر از مادیات ارتباط دهیم. بى گمان، تصور موقت بودن مسائل فیزیکى و مادى، باعث مى شود که نتوانیم با اطمینان به آنها دل ببندیم و در نتیجه احساسى از یاس و سردرگمى ما را فرا مى گیرد. بر این اساس، کسى که بتواند دلیلى مهم، پایدار و ارزشمند و معنایى واقعى براى زندگى خود بیابد، با مشکلات و بحرا ن هاى زندگى صبورانه تر برخورد و احساس مثبتى نسبت به زندگى پیدا مى کند. هوش معنوى به ما این توانایى را مى دهد که به وجود نیرویى برتر در زندگى اعتقاد داشته باشیم و به آرامشى درونى برسیم. بنابراین، هوش معنوی به پدید آمدن حسی از آگاهی و معنا در ارتباط با موقعیت فرد در جهان و روابطش با دیگران کمک می کند (سیسک و تورنس ، ۲۰۰۱). در حقیقت، هوش معنوی مجموعه ای از فعالیت ها است که علاوه بر طاقت و انعطاف-پذیری در رفتار، سبب خودآگاهی و بینش عمیق فرد نسبت به زندگی و هدفدار نمودن آن می شود، به گونه ای که اهداف، فراتر از دنیای مادی ترسیم می شود (عابدی و سرخی، ۲۰۰۹).

کاربرد هوش معنوی در زندگی فرد می تواند ارتباط شخص را با خود، دیگران و خدا و به خصوص پرورش خودآگاهی فرد تسهیل کند. با تکیه بر اعتقادات فرد، هوش معنوی قادر به تسهیل و ارتقاء آگاهی و احساس ارتباط با خدا و حضور خدا می شود (نازل، ۲۰۰۴). ولمن (۲۰۰۱)، هوش معنوى را به عنوان ظرفیت جستجوى معنایى عمیق براى زندگى و بالا بردن کیفیت انسانیت و زندگى وجودى مى داند. هوش معنوى باعث مى شود که انسان نسبت به ابعاد وجودى خود، حساس شود. در نتیجه فرد مى تواند خود را فراتر از جسم خود ببیند و از لایه هاى وجودى خود آگاه شود. در این سطح از آگاهى که خودآگاهى  خوانده مى شود، فرد نسبت به نقشى که جسم، ذهن و روحش در زندگى او بازى مى کنند، بینش پیدا مى کند (سیسک و تورنس، ۲۰۰۱).

فهرست مطالب
۲-۳- مبانی هوش معنوی    3
۲-۳-۱- هوش    3
۲-۳-۳- معنویت    4
۲-۳-۲-۱- تفاوت مذهب و معنویت    7
۲-۳-۳- هوش معنوی    9
۲-۳-۳-۱- تمایز معنویت و هوش معنوی    12
۲-۳-۳-۲- تعاریف هوش معنوی از نظر برخی صاحبنظران    13
جدول۲-۲ تعاریف هوش معنوی به همراه نام محقق و سال ارائه    14
۲-۳-۳-۳- مؤلفه های هوش معنوی از نظر برخی صاحبنظران    16
جدول۲-۳ مؤلفه هاى هوش معنوى از نظر برخی صاحبنظران    17
۲-۳-۳-۴- مقایسه و اتباط هوش معنوی با هوشهای دیگر    23
شکل شماره ۲-۱رابطه هوشها (ویگزورث، ۲۰۰۴)    26
۲-۳-۳-۵- جایگاه عصبی- زیستی هوش معنوی    27
۲-۳-۳-۶- هوش معنوی و خصیصههای روانشناختی آن    29
۲-۳-۳-۶-۱- هوش معنوی و خودآگاهی    29
۲-۳-۳-۶-۲- هوش معنوی و سلامتی    30
۲-۳-۳-۶-۳- هوش معنوی و حل مسئله    31
۲-۳-۳-۶-۴- هوش معنوی و اخلاق    32
۲-۳-۳-۷- مؤلفه های هوش معنوی در دین اسلام    34
۲-۳-۳-۸- راه کارهای رشد و تقویت هوش معنوی از منظرآموزههای دین اسلام    36
۲-۵- پیشینه مطالعاتی    38
۲-۵-۱- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی تنظیم هیجان شناختی    38
۲-۵-۲- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی هوش معنوی    42
۲-۵-۳- پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی عمل به باورهای دینی    46
۲-۶- جمع بندی    50
فهرست منابع    53