علمی است که بدان استنباط احکام شرعی فرعی از ادله اجمالی آنها شناخته میشود وموضوع آن ادله شرعی کلی است ، از این نظر که چگونه از آنها احکام شرعی استنباط میشود و مبادی آن از علوم عربی و بعضی از علوم شرعی مانند اصول کلام و تفسیرو حدیث و برخی از علوم عقلی گرفته شده است و غرض ازآن بدست آوردن ملکه استنباط احکام شرعی و فرعی از ادله چهارگانه یعنی کتاب و سن
پایان نامه کارشناسی رشته حقوق با عنوان توصیف و ویژگی های علم فقه
تعریف علم فقه
اصول فقه – [ hw g tri ] – [ ]
آوا : اُ ل ِ ف ِقْه ْ
نوع لغت : ترکیب اضافی ، اِ مرکب
علمی است که بدان استنباط احکام شرعی فرعی از ادله اجمالی آنها شناخته میشود. وموضوع آن ادله شرعی کلی است ، از این نظر که چگونه از آنها احکام شرعی استنباط میشود. و مبادی آن از علوم عربی و بعضی از علوم شرعی مانند اصول کلام و تفسیرو حدیث و برخی از علوم عقلی گرفته شده است و غرض ازآن بدست آوردن ملکه استنباط احکام شرعی و فرعی از ادله چهارگانه یعنی کتاب و سنت و اجماع و قیاس است .و فایده آن استنباط این احکام بر وجه صحت است . و باید دانست که حوادث هرچند بنفس خود بسبب انقضای جهان تکلیف متناهی باشند ولی به علت فزونی و عدم انقطاع حوادث ، احکام آنها را بطور جزئی نمی توان دانست .
و چون برای هر یک از کردارهای انسان از قِبَل ِ شارع حکمی است وابسته و منوط به دلیلی که بدان اختصاص دارد، از اینرو آنها را قضایایی قرار داده اند که موضوعات آنها افعال مکلفان و محمولات آنها احکام شارع است از قبیل وجوب و نظایر آن ، و علم متعلق بدان را که از این ادله حاصل میشود فقه نامیدند، آنگاه در تفاصیل ادله و احکام و عموم یا شمول آنها درنگریستند و دیدند ادله راجع به کتاب و سنت و اجماع و قیاس و احکام راجع به وجوب و ندب و حرمت و کراهت و اباحه است و در کیفیت استدلال بدین ادله بر این احکام به اجمال و بی نگریستن به تفاصیل آنها جز بر طریق تمثیل ، اندیشیدند و درنتیجه قضایایی کلی بدست آوردند که به کیفیت استدلال بدین ادله بر احکام به اجمال تعلق داشت و هم مربوط به بیان طرق و شرایط آنها بود تا بتوان به وسیله همه این قضایا به استنباط بسیاری از این احکام جزئی ازادله تفصیلی آنها دست یافت ، آنگاه به ضبط آنها پرداختند و آنها را تدوین کردند و از لواحق نیز بدانها افزودند و دانش متعلق به آنها را اصول فقه نامیدند.
کلمات کلیدی:
علم فقه
استقلال فقهی
فقه در قرآن
معرفت شناسی و مبانی فقه
فهرست مطالب
تعریف علم فقه ۲
اصول علم فقه ۱۱
در قرآن و حدیث ۱۱
حکم تکلیفی و حکم وضعی ۱۳
تعبدی و توصلی ۱۴
عینی و کفایی ۱۵
تعینی و تخییری ۱۵
روش شناسی استنباط ۱۷
مفهوم فقه ۱۷
" 17
مفهوم فقه: ۱۸
معنای واژه ی فقه در قرآن: ۲۱
معنای فقه در روایات: ۲۴
مفهوم اصطلاحی " فقه" 27
مهمترین تفاوت میان تعریف اهل سنت و شیعه در تعریف فقه ۳۳
خلاصه تعریف اصطلاحی فقه ۳۴
معرفتشناسی و مبانی فقه ۳۴
د. رابطه فلسفه فقه یا فقه با علوم دیگر ۴۴
ه. ویژگیهای حقوق و فقه اسلامی ۴۸
ویژگیهای کلامی فقه شیعه ۵۰
اکنون به طور خلاصه و گذرا به امتیازات مبنایی و زیربنایی فقه شیعه اشاره میکنیم. ۵۱
ویژگی اول: بینیازی از حیث منابع استنباط ۵۱
ویژگی دوم: تدرج در بیان احکام ۵۲
ویژگی سوم: نیاز به عصر تطبیق ۵۳
ویژگی چهارم: محدودیت عصر نبی ۵۵
ویژگی پنجم: اهل بیت(ع) مرجع حل اختلاف ۵۶
ویژگی ششم: اهتمام به احادیث ۵۷
ویژگی هفتم: نیاز به عصر تبیین و توسعه ۵۹
ویژگی هشتم: استقلال فقهی ۶۴
ویژگی نهم: استناد به بیان معصوم ۷۰
ویژگی دهم: تدوین حدیث با نظارت معصوم ۷۲
ویژگی یازدهم: فتح باب اجتهاد ۷۴
ویژگی دوازدهم: افراط در تمسک به روح قانون ۷۶
ویژگی سیزدهم: اقتدا به رسول در تعمیم منابع ۷۶
ویژگی چهاردهم: وفور نصوص ۷۷
دیدگاه: برخی ویژگیها در فقه اسلامی ۷۸
حضرتعالی شروع علم فقه را از چه زمانی میدانید؟ آیا زمان پیامبر(ص) و ائمه(ع) رایج بوده است؟ ۱۰۲
آیا میتوان از علم فقه به عنوان فربهترین و رشدیافتهترین فراورده فکری شیعه یاد کرد؟ ۱۰۵
لطفاً در خصوص مکاتب و مدارس مهم فقهی شیعه توضیحاتی ارائه بفرمایید. ۱۰۶
وجه تمایز فقه شیعه و فقه اهل سنت چیست؟ ۱۰۸
در خصوص فلسفه فقه اگر توضیحی دارید بفرمایید. ۱۱۰
در جنبش نرمافزای و تولید علم، سهم اندیشههای فقهی چه اندازه و چگونه است؟ ۱۱۴
آیا ساختار کلی فقه هم باید تغییر کند؟ ۱۲۰
منابع: ۱۲۱
قوانین ارسال دیدگاه در سایت