پرسشنامه ارزیابی ارتباط فرهنگ سازمانی و استقرار مدیریت دانش

روش های گردآوری اطلاعات و تدوین پرسش‌نامه

در تعریف ابزار اندازه‌گیری می‌توان گفت: ابزار اندازه‌گیری، مقیاس‌ها و وسایلی هستند که محقق به کمک آن‌ها قادر است اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری، پبت و کمی نماید (حافظ‌نیا، ۱۳۸۳، ۱۴۴). در این تحقیق به‌منظور گردآوری داده‌های  مورد نیاز از روش میدانی استفاده شده است. روش‌های میدانی به روش‌هایی اطلاق می‌گردد که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است با مراجعه به افراد یا سازمان‌ها و غیره و نیز برقراری ارتباط مستقیم با آن‌ها اطلاعات مورد نیاز خود را جمع‌آوری نماید (حافظ‌نیا، ۱۳۸۳، ۱۷۹). ابزار گردآوری اطلاعات در تحقیق حاضر پرسش‌نامه می‌باشد که از پرسش‌نامه‌های مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی استفاده شده است. پرسش‌نامه مجموعه‌ای از سؤالات کتبی و غالبا مبتنی برگزینه‌های مشخص که پاسخ‌دهنده جواب‌های خود را برآن درج می‌کند (سکاران، ۱۳۸۸، ۲۶۰). در این تحقیق به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه مورد استفاده قرارگرفته شده از تحقیقات میدانی و هم‌چنین به‌منظور گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات مربوطه، از منابع کتابخانه‌ای همانند کتاب، مقالات، همایش ها و هم‌چنین منابع اینترنتی استفاده شد.

در طراحی پرسش‌نامه تا حد امکان سعی شده پرسش‌نامه کوتاه بوده و قابل فهم باشد. در طراحی این پرسش‌نامه از طیف پنج گزینه‌ای لیکرت استفاده شده که یکی از رایج‌ترین مقیاس‌های اندازه گیره‌گیری به‌شمار می‌رود. امتیاز‌بندی پرسش‌نامه به‌صورت زیر می‌باشد:

جدول(۳-۱)-  نحوه امتیازبندی در طیف لیکرت

۳-۷) روایی و پایایی

پیش از اطمینان نهایی به ابزارهای اندازه‌گیری و به‌کارگیری آن‌ها در مرحله اصلی جمع‌آوری داده‌ها، ضرورت دارد که پژوهشگر از طریق علمی، اطمینان نسبی لازم را نسبت به‌روا بودن به‌کارگیری ابزار مورد نظر و معتبر بودن آن پیداکند.

۳-۷-۱) اعتبار^[۱](روایی)ابزار

مفهوم اعتبار به این پرسش پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می‌سنجد بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه‌گیری نمی‌توان به‌دقت داده‌های حاصل از آن اطمینان داشت (سرمد، بازرگان و حجازی، ۱۳۸۶). روایی با این مساله سروکار دارد که یک ابزار اندازه گیری تا چه حد چیزی را اندازه می‌گیرد که ما فکر می‌کنیم. برای تعیین روایی از روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد.

اعتبار انواع گوناگونی دارد که عبارتند از:

۱-  صوری (براساس قضاوت افراد آگاه و مطلع)

۲-  محتوایی (توان سنجش میزان وجود اندازه صفت)

۳-   ملاکی (اثربخشی یک ابزار در پیش‌بینی رفتار یک آزمودنی در یک موقعیت خاص)

۴-  سازه‌ای (سنجشگر اجزای متغیر به تناسب سهم هر قسمت در کل ساختار متغیر) (خاکی، ۱۳۸۳، ۲۴۴).

در این تحقیق برای تعیین روایی از روایی صوری استفاده کرده‌ایم. روایی صوری به این مطلب اشاره دارد که سوال های آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه گیری آن تهیه شده اند (بیابان‌گرد،۱۳۸۷).

قابلیت اعتماد^[۲] (پایایی) ابزار

قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه‌گیری است و با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به‌دست می‌دهد. دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است (سرمد، بازرگان و حجازی، ۱۳۸۶). پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در در اندازه‌گیری هر آن‌چه اندازه می‌گیرد (بیابانگرد،۱۳۸۷). در این تحقیق برای تعیین پایایی پرسش‌نامه با تأکید بر همسانی درونی سؤالات، از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است که به‌وسیله نرم‌افزار Spss برای مجموعه سؤالات مربوط به‌هر متغیر محاسبه گردیده است. در عمل برای محاسبه ضریب پایایی از روش آلفای کرونباخ، ابتدا یک نمونه اولیه شامل ۲۰ پرسش‌نامه، پیش‌آزمون گردید، سپس با استفاده از داده‌های به‌دست آمده ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. برای محاسبه آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‌های زیرمجموعه سؤال‌های پرسش‌نامه و واریانس کل را محاسبه نمود. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می‌کنیم.

 = ضریب پایایی کل آزمون

J    = تعداد بخش‌های آزمون

 = واریانس نمرات درهر بخش

 = واریانس نمرات کل آزمون

جدول شماره۳-۲٫ضرایب آلفای کرونباخ