پرسشنامه ارزیابی شیوه های پرداخت پاداش در سازمانها

دانلود پرسشنامه پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت

پرسشنامه ارزیابی شیوه های پرداخت پاداش در سازمانها

هدف از این پژوهش ارزیابی شیوه های پرداخت پاداش در سازمانها و شرکتها با مطالعه موردی شرکت پارس خودرو بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد.

چکیده
فلسفه پرداخت پاداش را بطور خلاصه و براساس اصول می توان ایجاد یا تقویت انگیزه در افراد به منظور تحقق اهداف سازمان (شرکت) دانست. بر این مبنا جوهره پاداش هدف گرفتن انگیزش در افراد است و از آنجا که انسان موجودی با شعور، مقایسه گر و منفعت محور است فرآیند تحریک انگیزش در او فرآیندی آگاهانه و قابل تحلیل است. در صورتی که پرداخت و اعطای پاداش به افراد بر اساس ملاک و معیار روشن و شفافی انجام نشود و ابهام در آن زیاد باشد، احتمال ناکارآمدی و بی تأثیر بودن آن و یا حتی تبدیل شدنش به ابزاری ضد انگیزش افزایش می یابد. بنابراین تعیین ملاک های روشن و قابل اندازه گیری در اثربخشی سامانه پاداش نقش بسیار مهم و حیاتی دارد

.در این تحقیق به «ارزیابی روشهای پرداخت پاداش در شرکت پارس خودرو» پرداخته شد و بدین منظور با تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه که براساس مدل مدیریت پاداش برپایه ملاک (EBRM) طراحی شده بود، سامانه کنونی پرداخت پاداش این شرکت، مورد آزمون قرار گرفت.شایان ذکر است که این پژوهش در پی شناخت و تجزیه و تحلیل سامانه پاداش شرکت، تعیین ضابطه مند یا غیر ضابطه مند بودن آن و نیز علمی یا سنتی بودن سامانه پاداش و سایر موارد مربوط به طراحی و اجرای سامانه پاداش نیست، بلکه محور این پژوهش همانطور که در عنوان آن هویداست ارزیابی شیوه کنونی پرداخت پاداش براساس مدل اثربخشی سامانه پاداش است.  

در این تحقیق تلاش شد شیوه‌های مختلف پاداش‌دهی بر مبنای مدل چارچوب مدیریت پاداش برپایه ملاک (EBRM) در شرکت پارس خودرو بررسی شود.

نتایج تحقیق مشخص کرد که روشهای کنونی پاداش دهی در این شرکت اثربخش نبوده و تدوین سامانه جدید پاداش بر اساس استراتژی پاداش نشأت گرفته از استراتژی کسب و کار، بر پایه ملاکهای روشن و قابل اندازه گیری و با استفاده از نظرات مدیران و کارکنان لازم است. همچنین لزوم به رسمیت شناساندن پاداش های درونی و پاداش های غیر نقدی برای کارکنان، جلوگیری از یکنواخت شدن پاداش ها، توجه به نیازهای کارکنان در پاداش ها، اعطای امکان انتخاب نوع پاداش در سطوحی خاص، شناسایی و تعریف پاداش های معنوی (درونی)، تعریف ابزارهای متناسب تنبیه به عنوان حلقه مکمل سامانه پاداش، قراردادن برخی از تسهیلات و امکانات کنونی شرکت در طیف پاداشهای غیر نقدی و استفاده از ذهنیت مثبت غالب در شرکت درباره مقوله پاداش به عنوان پتانسیلی خوب برای اجرای اصلاحات سازمانی از نتایج این تحقیق است. 

واژگان کلیدی:
پاداش ، استراتژی پاداش ، سامانه پاداش ، ارزیابی عملکرد ، انگیزش‌ ، اثربخشی

ابزار اندازه‌گیری تحقیق
با توجه به اینکه پرسشنامه استاندارد در ارتباط با موضوع تحقیق وجود نداشت بعد از مطالعه دقیق منابع علمی موجود و انتخاب مدل معتبر، پرسشنامه‌ای جهت سنجش اثر بخشی سیستم پاداش طراحی شد.این پرسشنامه در مجموع شامل ۳۵ سوال است که به دو بخش ۲۵ سوال عمومی و ۱۰ سوال تخصصی  تقسیم شده است.

در این پرسشنامه، سوالاتی مربوط به جنسیت، سن، سابقه کار، تحصیلات و …. گنجانده شده است. همچنین در انتهای پرسشنامه یک سوال باز نیز مطرح شده است که به همراه پرسشنامه در قسمت ضمائم آورده شده است.

سوالات مربوط به هر یک از ده عامل سنجش اثربخشی سیستم پاداش به ترتیب زیر تقسیم بندی شده است:

عامل همگرایی: سوالات ۲۸، ۲۹، ۳۱ و ۳۴
عامل همکاری: سوالات ۵، ۱۰، ۲۰ و ۲۳
عامل تطبیق پذیری: سوالات ۲، ۱۱ و ۱۹
عامل متعهدکنندگی: سوالات ۴، ۱۵ و ۲۴
عامل مراوده پذیری: سوالات ۱، ۱۴، ۲۱ و ۲۲
عامل مقرون به صرفه بودن: سوالات ۲۶، ۳۰ و ۳۵
عامل تغییر پذیری: سوالات ۸، ۱۷ و ۱۸
عامل کنترل کنندگی: سوالات ۲۷، ۳۲ و۳۳
عامل قانع کنندگی: سوالات ۳، ۹، ۱۲، ۱۳ و ۱۶
عامل رقابت پذیری: سوالات  ۶، ۷ و ۲۵

سوالات ۳ و ۱۶ به عنوان سوالات کنترلی تنظیم شده‌اند تا میزان دقت پاسخگویان به پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. سوالات۷، ۱۳ و ۳۳  دارای مقیاس معکوس هستند.
همانطور که قبلاً ذکر شد سوالات براساس طیف لیکرت تنظیم شده است که شیوه نمره‌گذاری گزینه‌ها به این شرح است:

جدول۳-۱- ارزش گذاری پاسخها بر اساس طیف لیکرت
گزینه    خیلی کم    کم    متوسط    زیاد    خیلی زیاد
نمره    ۱    ۲    ۳    ۴    ۵

نحوه توزیع سؤالات پرسشنامه در قسمتی با همین عنوان قبل از بیان روشهای آماری در جدول ۳-۲ آورده شده است.

۳-۱۱- بررسی روایی و پایایی ابزارسنجش
ابزارسنجش باید از روایی و پایایی لازم برخوردار باشد تا محقق بتواند داده‌های متناسب با تحقیق را گردآوری نماید و از طریق این داده‌ها و تجزیه و تحلیل آنها، فرضیه‌های مورد نظر را بیازماید و به سؤال تحقیق پاسخ دهد. (حافظ‌نیا، ۱۳۸۷؛ ۱۵۵ ـ ۱۵۴)

– روایی پرسشنامه
مفهوم روایی یا اعتبار  به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می‌سنجد. بدون آگاهی از اعتبار اندازه‌گیری نمی‌توان به دقت داده‌های حاصل از آن اطمینان داشت. (بازرگان و دیگران، ۱۳۸۱؛ ۱۷۰)منظور از روایی این است که مقیاس و محتوای ابزار یا سؤالات مندرج در ابزار دقیقاً متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد؛ یعنی اینکه هم داده‌های گردآوری شده از طریق ابزار مازاد بر نیاز تحقیق نباشد و هم اینکه بخشی از داده‌های مورد نیاز در رابطه با سنجش متغیرها در محتوای ابزار حذف نشده باشد یا به عبارت دیگر، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد. (حافظ نیا، ۱۳۸۷؛ ۱۵۵)برای تعیین روایی پرسشنامه روشهای متعددی وجود دارد که از جمله آنها «روایی محتوا» است. روایی محتوا ایجاد اطمینان می‌کند که همه ابعاد و مؤلفه‌هایی که می‌تواند مفهوم مورد نظر ما را انعکاس دهند در آن نسخه وجود دارد. هر چه وجود این ابعاد و مؤلفه‌ها در نسخه جهت انعکاس مفهوم، بیشتر باشد، روایی محتوا بیشتر می‌شود. (دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۷؛ ۲۴۶)
در این تحقیق، روش روایی محتوا بکار گرفته شد. بدین منظور از نظرات متخصصین بخصوص اساتید راهنما و مشاور استفاده شد و در نتیجه تعدادی از سوالات حذف یا اصلاح شد تا اینکه پرسشنامه مورد نظر بدست آمد.

 پایایی پرسشنامه
مفهوم پایایی یا اعتماد  عبارت است از اینکه اگر یک وسیله اندازه‌گیری که برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مکان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود؛ به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاری است که از خاصیت تکرارپذیری  و سنجش نتایج یکسان برخوردار باشد.(حافظ نیا، ۱۳۸۷؛ ۱۵۵)پایایی یک سنجه، ثبات و هماهنگی منطقی پاسخ‌ها در ابزار اندازه‌گیری را نشان می‌دهد و به ارزیابی «درستی و خوب بودن» یک سنجه کمک می‌کند. (دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۷؛ ۲۵۰)برای بررسی پایایی پرسشنامه، یکی از راهها سنجش پایایی سازگاری منطقی بین سوالهاست. این پایایی نوعی آزمون از سازگاری منطقی پاسخ‌های پاسخ دهندگان به همه سوالها در یک سنجه یا یک پرسش‌نامه است. تا حدی که سوالها یا بندها، سنجه ‌های مستقلی از یک مفهوم هستند، با یکدیگر همبستگی خواهند داشت. معمول‌ترین آزمون پایایی هماهنگی منطقی درونی، ضریب آلفای کرونباخ است. (همان؛ ۲۵۱)

برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره‌های هر زیر مجموعه سوالهای پرسشنامه (یا زیرآزمون) و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه کرد. (بازرگان و دیگران، ۱۳۸۱؛ ۱۶۹)
r_α=J/(J-1)(1-(∑▒s_j^2 )/S^2 )
که در آن :
= J تعداد زیرمجموعه سوالهای پرسشنامه یا آزمون
s_j^2 = واریانس زیر آزمون j ام
S^2= واریانس کل آزمون

برای این منظور با استفاده از نرم‌افزار SPSS، آلفای کرونباخ دو بار، یکی برای مجموعه سوالات و دیگری برای ۱۰ عامل در برگیرنده سوالات محاسبه شد، که در نتیجه ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه برای کل سوالات ۸۷۵/۰ و برای ده عامل در برگیرنده سوالات ۸۲۷/۰ شد که نشان دهنده پایایی خوبی  است.

۳-۱۲- نحوه توزیع سؤالات پرسشنامه
سؤالات پرسشنامه با توجه به عوامل دهگانه چارچوب مدیریت پاداش برپایه ملاک (EBRM) ، مطابق جدول ۳-۲ توزیع شده است:

جدول ۳-۲-  نحوه توزیع سؤالات پرسشنامه
سؤالات    مشخصات عامل
۲۸، ۲۹، ۳۱ و ۳۴    همگرایی
با استراتژی کسب و کار ، ارزشها، مهارتها و رفتارهای مورد نیاز
۵، ۱۰، ۲۰ و ۲۳    همکاری
و کارآیی سیستم پاداش
۲، ۱۱ و ۱۹    تطبیق پذیری
با نیازهای گروه های مختلف کارکنان
۴، ۱۵ و ۲۴    متعهدکنندگی
و انگیزه بخشی به کارکنان
۱، ۱۴، ۲۱ و ۲۲    مراوده پذیری
درک خوب و ارزشمند تلقی شدن توسط کارمندان
۲۶، ۳۰ و ۳۵    مقرون به صرفگی
و قابل پرداخت بودن
۸، ۱۷ و ۱۸    تغییر پذیری
در واکنش به نیازهای مختلف
۲۷، ۳۲ و۳۳    کنترل کنندگی
موثر برای مدیریت و اداره کردن
۳، ۹، ۱۲، ۱۳ و ۱۶    قانع کنندگی
از لحاظ حقوقی، درونی ، منصفانه و خوب بودن
۶، ۷ و ۲۵    رقابت پذیری
بیرونی برای استخدام و نگهداشت نیرو