تحقیق مدرسه 70 ص
مدرسه 70 ص
دسته بندی | معماری |
فرمت فایل | docx |
حجم فایل | 54 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 84 |
تحقیق در مورد مدرسه دارای 84 صفحه و با فرمت ورد و قابل ویرایش
مدرسه
تاریخ نخستین گونه
مدرسه را به طور خلاصه میتوان: مؤسسهای برای آموزش عالی تعریف كرد كه در آن علوم سنتی اسلامی- حدیث، تفسیر، فقه و جز آن – آموزش داده میشود. این نوع مؤسسات آموزشی به طور مرسوم مسكونی هستند. مدرسه، بر خلاف انواع عمده بناهای اسلامی، حاصل دست و پنجه نرم كردن فرهنگ نوپای اسلامی با تمدنهای همجوار در آن قرن (قرن اول هجری) نیست. آنگونه كه سنتهای هزار ساله دنیاهای كلاسیك و خاور نزدیك كهن از طریق امپراطوریهای بیزانس و به روی معماری مسجد، مناره و مقبره بر جا گذارده بودند. ولی مدرسه، پاسخی به نیازهای معینی از جامعة اسلامی بود؛ مدرسه طراحی شده بود تا در خدمت یك نهاد كاملا ابداعی قرار گیرد. افزون بر آن، مدرسه مخلوق تمدنی خودباور، شكل یافته و نزدیك به اوج توفیق خود بود: نخستین مدارسی كه از آنها در متون یاد میشود مدارس قرن دهمی خاور ایران است. در این زمان معماری اسلامی سبكهای خود را توسعه داده و فكر تبدیلپذیری انواع بنا به یكدیگر نیز – با همین درجه اهمیت امری شناخته شده بود كه رباطهای تونسی نشانگر آن است. از این رو معماران قرن دهم برای الهام، اختیار جستجو در معماری خود را داشتند. ممكن است این تبدیلپذیری، همانگونه كه میتوان از حدیث منقول از ابوهریره استنباط كرد، در اعتقاد فرد مسلمان ریشه دوانده باشد: «هر كس به قصد تعلیم و تعلم نیكیها به مساجد ما گام نهد بسان مجاهدان فی سبیلالله است». بدین طریق فعالیتهای آموزشی، عبادی و به خصوص جهادی به یكدیگر پیوستهاند. عملا، بعضی از ریشههای مبهم مدرسه چنین به ذهن متبادر میسازد كه نمونههای اولیه این مدارس چیزی جز نهادهای دولتی نبودهاند، كه برای این امر خاص طراحی شده و در همین جهت عمل میكردند.
این نهاد به آرامی و با گامهایی طبیعی رشد كرد، و احتمالا متداول شدن آن به واسطة تغییر عمدهای بود كه در شیوة آموزش به وجود آمد. در سدههای نخستین اسلام اطلاعات صرفاً به طریق دیكته به شاگردان منتقل میشد. از قرن دهم، اگر پیش از آن نباشد، این شیوه آموزش همراه با تشریح و تفسیر «تدریس» شد كه به نوبة خود با مباحثه و مناظره توأم بود. بدیهی است كه مسجد برای چنین امری، فضایی مناسب نبود و این هم درست نبود كه طلاب فقیر در مناره مسجدی بخوابند كه در آن درس میخواندند. در آغاز، مدرسه اطاقی در خانه خود مدرس بود و طبعا مراد از آن صرفا فراهم آوردن فضایی برای درس خواندن طلاب بود نه اینكه در آن بخوابند. نمیتوان به دقت گفت كه چند سال طول كشید تا این حالت منتهی به تدبیری تا حدی رسمی و دائمی گردید. ولی شواهد بدست آمده از كاوشهای مورخین امروزی كه بر روی دورههای پیش از عهد سلجوقی كار میكنند، دلالت بر این امر دارد كه دورة حیات «پیش ازتاریخ» مدرسه حداقل به یك قرن و نیم پیش از زمانی برمیگردد كه سلاجقه به مدرسه شكل یك نهادی رسمی دادند. به هر حال، بسیار بعید به نظر میرسد كه این مدارس اولیه اساساً بناهایی عمومی بوده باشند. تعداد آنها خود دلالت بر این واقعیت دار. به سال 416/6-1025 بیش از بیست مدرسه در شهر كوچك ایالتی ختال گزارش داده شده كه هر كدام از آنها دارای موقوفاتی نیز بودهاند. حركت تبلیغی كرمیه، كه در سدة دهم و یازدهم در بخش خاوری ایران از قدرت زیادی برخوردار بود، تمایلات سیاسی و مذهبی مشخصی داشت و مدارس و خانقاههای متعددی از سوی پیروان آن فرقه ساخته شد. غزنویان نیز موقوفاتی را به مدارس اختصاص میدادند تا اسلام را در سرزمین معاندین كافر غور، احتمالا از طریق اعزام هیئتهایی از سوی كرمیه، انتشار دهند.
این گونه بنیادها، بیش از همه باید در بستر سنت پایدار شده مدرسهسازی در شهرهای بزرگ ایران شرقی دیده شود. بهترین مورد مستندسازی شده آن نیشابور است كه در آنجا حدود سی و هشت مدرسه پیش از تأسیس نظامیه بزرگ آن شهر (حدود 450/1068) گزارش شده است. ظاهرا قدیمیترین آنها، كه در منابع از آن یاد شده، مدرسه میان داهیه است. این مدرسه احتمالا در پایان قرن نهم بنیان گذارده شده و بولیه (Bulliet) دلایل قانعكنندهای آورده تا ثابت كند كه آن نخستین مدرسه نبوده است. بعضی از این بناها یا توسط معلمینی بر پا شده كه در آن آموزش میدادهاند، یا توسط اهل تصوف، یا توسط ثروتمندان برجستهای كه گاه تولیت مدرسه را در طول قرنها به اعضای خاندان خود میسپردند. اتصال مدرسه به خانة بانی آن امری معمول بود و گاه خود خانه تبدیل به مدرسه میشد. غالبا مدرسه در جوار و یا درون مسجدی قرار میگرفت و بانی و یا مدیر آن میتوانست در آن دفن شود. برخی از مدارس نیشابور چون تحت توجهات
حاكم وقت بودهاند، لذا دارای اهمیت خاصی هستند. مثلا پیش از سال 372/3-982، مدرسه این فورك را حاكم سیمجوری ایجاد كرد؛ برادر محمود غزنوی مدرسه السعیدی/ سعدیه را به سال 390/1000-999 بنیان گذارد؛ طغرل بیگ، سلطانی سلجوقی، مدرسه سلطانیه را به سال 437/6-1045 ساخت. در قرن بعد نیز میباید دیگر شاهزادگان سلجوقی مدارسی را در مرو، بغداد، اصفهان و همدان ساخته باشند. بدین ترتیب بنظر میرسد كه مقدم بر سرمایهگذاری حكومت، این نوع بناها دارای سابقهای قابل توجه بودهاند و نمونههایی كه شاید قدیمیترین مدارس باقیمانده از گذشته باشند- نظیر بنای سمرقند منتسب به 3/4 ابراهیم اول قرهخانی (60-444/68- 1052)، مدرسه معروف خواجه مشهد در تاجیكستان كه مشابه و شاید هم عصر بنای قبلی است- نمایانگر این نكته هستند، ولی برنامه ساختمانی در مقیاس عظیم و با اهداف سیاسی مشخص، كه توسط نظامالملك آغاز شد، اساسا پدیدهای نو بود.
قوانین ارسال دیدگاه در سایت