بررسی تأثیر معلولیت جسمی حركتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها

بررسی تأثیر معلولیت جسمی حركتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها

بررسی تأثیر معلولیت جسمی حركتی نوجوانان دختر 19-13 سال شهر تهران بر خلاقیت آنها

تحقیق حاضر بررسی تأثیر معلولیت جسمی- حركتی نوجوانان دختر بر خلاقیت آنها را مورد مطالعه قرار می‎دهد. هدف از این تحقیق نیز بررسی چگونگی تفكر خلاق در افراد معلول جسمی- حركتی و نیز یافتن همبستگی اجتماعی صفات شخصیت و نیروی خلاق در این افراد است.

در این تحقیق بعد از تعاریف متعدد از خلاقیت، مراحل و عوامل مؤثر بر خلاقیت به رابطه‌ی خلاقیت و ویژگی های شخصیتی اشاره شده است. همچنین با مطالعة مفهوم خودپنداری و نقش تصویر ذهنی بدن در خودپنداری نوجوانان این مسأله روشن می‎شود كه به طور كلی تصویر ذهنی بدن به عنوان آگاهی كامل شخص از بدن خودش و امكانات آن برای حركت و جنبش می‎باشد و محققان بر اهمیت نهایی تصویر ذهنی بدن بر سازگاری روانی و هیجانی تأكید كرده اند. اثر معلولیت فرد بر روی رفتارش بیشتر غیرمستقیم است تا مستقیم. همچنین سطح آرزوی فرد نهایتاً به خودپنداری او بستگی دارد. چگونگی واكنش افراد نسبت به یك فرد معلول مهمتر از معلولیت واقعی اوست. خودپنداری افراد بیشتر از ناتوانی آنها در رفتارشان تأثیر دارد.

از سوی دیگر مرور تحقیقاتی كه درباره جنبه های روانی معلولیت جسمی- حركتی به عمل آمده آشكار می سازد كه در اكثر افراد معلول ادراك «خود» و «خودپنداری» و ارزیابی از خود تحت تأثیر معلولیت جسمانی قرار می‎گیرد.

جامعة تحقیق ما معلولان جسمی- حركتی مراكز توانبخشی در مقطع نوجوانی است كه 50 نفر بودند و برای مقایسه نیز 50 نفر از دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان شهر تهران انتخاب شدند. در این تحقیق آزمون مورد استفاده قرار گرفت. 1- آزمون خلاقیت تورنس كه شامل 60 سؤال بود و 2- آزمون خودپذیری كه شامل 30 سؤال بود.

مقایسه و تجزیه و تحلیل نمرات دو گروه نشان داد كه گروه معلولان جسمی- حركتی به طور معنی داری از گروه مقایسه پایین تر بودند همچنین نمرات خودپذیری گروه معلولان نیز پایین تر از گروه مقایسه بود. محاسبه همبستگی بین خلاقیت و خودپذیری نیز رابطه مثبت را بین خلاقیت و خودپذیری را نشان می‎دهد.

فهرست مطالب:

فصل اول

مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 2

بیان مسئله………………………………………………………………………………………………. 6

هدف تحقیق……………………………………………………………………………………………… 8

اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………… 10

فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………………….. 11

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………… 12

نمونه آماری……………………………………………………………………………………………. 12

ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………… 12

تعریف اصطلاحات……………………………………………………………………………………. 13

معلولیت…………………………………………………………………………………………………… 13

معلولیت جسمی- حركتی…………………………………………………………………………… 13

خلاقیت (تفكر خلاق)………………………………………………………………………………….. 14

خودپذیری………………………………………………………………………………………………. 14

خود…………………………………………………………………………………………………………. 15

خودپنداری……………………………………………………………………………………………… 16

روان‌نژندی (روان رنجوری)……………………………………………………………………… 16

خودشكوفایی…………………………………………………………………………………………… 17

توانبخشی………………………………………………………………………………………………… 17

فصل دوم

پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………… 19

بررسی تاریخی………………………………………………………………………………………… 21

تعریف خلاقیت…………………………………………………………………………………………. 21

عوامل موثر بر خلاقیت……………………………………………………………………………… 27

رابطه خلاقیت و ویژگی‌های شخصیتی………………………………………………………… 27

دیدگاه روانكاوی از خلاقیت………………………………………………………………………. 29

دیدگاه گیلفورد درباره خلاقیت…………………………………………………………………… 30

دیدگاه تورنس درباره خلاقیت……………………………………………………………………. 31

خلاصه‌ای از تاریخچه نظریه‌های خود………………………………………………………… 32

مازلو و نظریه خود………………………………………………………………………………….. 33

چگونگی شكل‌گیری خود…………………………………………………………………………… 34

خودپنداری……………………………………………………………………………………………… 35

رشد خودپنداری در نوجوانی……………………………………………………………………. 36

خودواقعی و خود آرمانی………………………………………………………………………….. 37

خودشكوفایی و خلاقیت…………………………………………………………………………….. 38

نقش تصویر ذهنی بدن در خودپنداری نوجوان……………………………………………. 40

مروری بر دنیای معلولین………………………………………………………………………….. 41

معلول چیست؟…………………………………………………………………………………………. 43

علل معلولیت‌ها…………………………………………………………………………………………. 45

انواع معلولیت…………………………………………………………………………………………… 45

جنبه‌های روانی معلولیت جسمی- حركتی……………………………………………………. 46

معلولیت جسمی- حركتی و خودپنداری………………………………………………………. 47

مشكلات ناشی از معلولیت و نقایص بدنی……………………………………………………. 48

تأثیر والدین بر شخصیت افراد معلول جسمی- حركتی…………………………………. 49

توان بخشی معلولین جسمی- حركتی………………………………………………………….. 50

فصل سوم

موضوع تحقیق …………………………………………………………………………………………… 53

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………… 53

گروه مقایسه……………………………………………………………………………………………. 53

روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………………… 54

روش تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 54

ابزار تحقیق……………………………………………………………………………………………… 55

1- آزمون خلاقیت تورنس………………………………………………………………………… 55

نمره‌گذاری پرسشنامه………………………………………………………………………………. 55

آزمون خودپذیری……………………………………………………………………………………. 56

نمره‌گذاری آزمون خودپذیری…………………………………………………………………… 56

روش آماری……………………………………………………………………………………………. 57

نحوه اجرای آزمون………………………………………………………………………………….. 57

فصل چهارم

نقد و اعتبار فرضیه‌ها……………………………………………………………………………….. 60

فرضیه شماره 1………………………………………………………………………………………. 60

فرضیه شماره 2………………………………………………………………………………………. 65

فرضیه شماره 3………………………………………………………………………………………. 70

فصل پنجم

خلاصه فصول قبل…………………………………………………………………………………… 76

تفسیر و نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………….. 78

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………….. 81

محدودیت‌ها…………………………………………………………………………………………….. 83

ضمائم……………………………………………………………………………………………………. 84

منابع مورد مطالعه……………………………………………………………………………………. 85

فهرست جداول

جدول 1-4: مقایسه میانگین خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و نوجوانان دختر غیرمعلول 60

جدول 2-4: داده‌های مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و خلاقیت نوجوانان دخترغیرمعلول……………………………………………………………………………………………………………… 62

جدول 2-4: داده‌های مربوط به خلاقیت نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و خلاقیت نوجوانان دختر غیرمعلول……………………………………………………………………………………………………………… 63

جدول 3-4: مقایسه میانگین خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و غیر معلول……………………………………………………………………………………………………………… 65

جدول 4-4: داده‌های مربوط به خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و نوجوانان دختر غیرمعلول …………………………………………………………………………. 67

ادامه جدول 4-4: داده‌های مربوط به خصوصیت‌های منفی شخصیتی بین نوجوانان دختر معلول جسمی- حركتی و نوجوانان دختر غیرمعلول+……………………………………………………………………….. 68

جدول 5-4: مقایسه همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوان معلول با خود پذیری كمتر آنها 70

جدول 6-4: داده‌های مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری كمتر آنها 72

ادامه جدول 6-4: داده‌های مربوط به همبستگی پایین بودن خلاقیت نوجوانان معلول با خودپذیری كمتر آنها 73