اثرات بودجه بر رشد اقتصادی

رشد اقتصادی كشورهایی كه تورم را كنترل كرده اند سریع تر و زودتر حاصل شده است كشورهای با رشد یكدست بطور متوسط دارای میزان پایین تری از تورم هستند عامل مهم دیگر در پیشرفت، اصلاحات یا آزادسازی بازار است

عوامل تعیین كننده رشد در كشورهای در حال گذار

احتمالا كارآمدترین معیار برآورد موفقیت در دوره گذار افزایش پایدار تولید است كه از طریق كنترل تورم و آزاد سازی بازار بدست می آید.

گذار (Transiton) فرآیند تاریخی پویایی است كه تقریبا تمامی عناصر جامعه را وادار به تغییر می كند. ارزیابی پیشرفت تعداد زیادی از كشورهای در حال گذار در هزینه حاصی مانند اقتصاد امری پیچیده است. این امر تنها به خاطر لزوم آن در افزایش رفاه مردم و یا اهمیتی نیست كه سیاستگذاران برای آن قایل هستند.

معنای گذار:

گذر در مفهوم وسیع در برگیرنده موارد زیر است:

1- آزاد سازی فعالیتهای اقتصادی قیمت ها و عملیات بازار همراه با اختصاص مجدد منابع به كار آمدترین كاربرد آنها.

2- پدید آوردن ابزارهای غیر مستقیم متمایل به بازار برای ثبات كلان اقتصادی

3- بدست آوردن مدیریت موثر تجاری و كلایی اقتصادی-معمولا از طریق خصوصی سازی

4- اعمال محدودیت های سخت در بودجه كه موجب بودجه آمدن انگیزه های كارایی می گردد.

5- استقرار چارچوب حقوقی و نهادی برای حفظ حقوق مالكیت حاكمیت قانون و قوانین شفاف و رو به بازار.

عوامل رشد:

تجربه كشورهای در حال گذر هیچ الگوی واحدی را مشخص نمی كند. در حقیقت تفاوتهای فراوانی در تجارب كشورهای اروپایی مركزی، حوزه بالتیك و 12 عضو كشورهای حوزه مالتیك در بعضی از تجربیات ان دو گروه دیگر شریك هستند كه می توان شخصا از سقوط زیاد كشورهای مشترك المنفع و بهبود سریع كشورهای اروپایی مركزی نام بود. برای سهولت كار می توان 25 كشور در حال گذار را در چند گروه جای داد. كشوهای دارای رشد یكدست، دارای وارونگی رشد و كشورهایی با رشد كم یا صفر. این سه گروه از نظر آهنگ رشد با یكدیگر تفاوتهای فراوانی دارند.

رشد اقتصادی كشورهایی كه تورم را كنترل كرده اند سریع تر و زودتر حاصل شده است. كشورهای با رشد یكدست بطور متوسط دارای میزان پایین تری از تورم هستند. عامل مهم دیگر در پیشرفت، اصلاحات یا آزادسازی بازار است.

كشورهایی كه قیمتها را خیلی زود به طور جامعی آزاد كرده اند سریع ترین بهبود را در تولیدات داشته اند. تولید در كشورهایی كه دارای سرعت رشد متوسط بالایی در صادرات بوده اند افزایش یافته است.

در كشورهایی كه رشد سریع و یكدستی داشته اند نقش بخش خصوصی در تولید ناخالص داخلی بسیار بیشتر از كشورهایی است كه رشد كند یا غیر یكنواخت را تجربه كرده اند. اما همیشه می توان استثناهایی را بر این قاعده برشمرد.

مشاهدات دیگری از مقوله رشد:

اولا دوران گذار را می توان به دو دوره اولیه به اصطلاح افت اقتصادی (93-1990) و دوره ثانویه بهبود اقتصادی (98-1994) تقسیم كرد. تناسب آماری اغلب متغیرها در دوره بهبود سیار قویتر از دوره افت است. ثانیا تاثیر تولیدات بر بسیاری از متغییرهای اصلی شاخص اصلاحات نیز در دوره بهبود قویتر از دوره اول است. ثانیا حق با آنانی است كه میگویند اصلاحات دردناك است. زیرا تولیدات كاهش می یابد و در اصلاحات سریع تر كاهش تولید بیشتر است. اما اصلاحات هر چه زودتر انجام گیرد بهبود نیز سریع تر حاصل می شود و رشد ناشی از آن قدرتمندتر خواهد بود.

رابعا تنها سرمایه گذاری برای بهبود و رشد سریع كافی نیست. با توجه به انیكه زمانی طول می كشد تا سرمایه گذاری به نتیجه طبیعی است كه دو یا سه سال بعد از افزایش سرمایه گذاری شاهد افزایش رشد باشیم. اما در كشورهای درحال گذار چنین الگویی را نمی توان مشاهده كرد. در این كشورها نسبت سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی آنگاه شروع به افزایش میكند كه رشد اقتصادی شروع شده باشد. توضیح این امر این است كه رشد اولیه به خاطر كسب كارایی ناشی از اصلاحات مناسب یعنی محدودیتهای –جت در بودجه و آزادسازی0 است كشاورزی باعث بوجود آمدن انگیزه برای تولیدات و كارآمدی بیشتر می گردد. اما این به آن معنی نیست كه سرمایه گذاری اهمیت ندارد. بعضی سرمایه گذارهای جدید كه در سطح مستحكم یا در بخش حاصی انجام گیرد برای رشد اولیه لازم است. علاوه بهمحض اینكه بهبود شروع گردد برای حفظ و پایداری رشد به مقادیر بیشتری از سرمایه گذاری نیاز است. اما تا زمانی كه شرایط برای اقتصاد بازار مبتنی بركارآمدی مهیا نشده است، سرمایه گذاری به تنهایی برای بدست آورن رشد پایدار كافی نیست.