اصول سرپرستی

گر چه مدیریت به مفهوم كلی آن سابقه‌ای به قدمت زندگی انسان و حتی بیشتر از آن را دارد، اما آنچه كه به نام دانش مدیریت برای مدیریت سازمانها و مؤسسات، به خصوص مؤسسات انتفاعی تكامل پیدا كرده است

مقدمه

گر چه مدیریت به مفهوم كلی آن سابقه‌ای به قدمت زندگی انسان و حتی بیشتر از آن را دارد، اما آنچه كه به نام دانش مدیریت برای مدیریت سازمانها و مؤسسات، به خصوص مؤسسات انتفاعی تكامل پیدا كرده است، مربوط به اواخر قرن نوزدهم و عمدتاً قرن بیستم است. تا قبل از قرن بیستم سازمانها در مقیاسی كوچك و با استفاده از روشهای ساده اداره می‌شدند و هنوز پیچیدگی امروز خود را پیدا نكرده بودند، در حالی كه امروز مدیریت‌ها با مسایل گوناگونی همچون جمعیت فزاینده ، ركود، آگاهی اجتماعی، كمبود منابع ـ به خصوص منابع انرژی، تورم، تأمین رفاه، رقابت و نظایر آن روبرو هستند. رعایت همة این مسایل ، همراه با بزرگ شدن نسبی سازمانها و پیشرفت تكنولوژی و استفاده از علوم ریاضی، اقتصاد و كامپیوتر پیچیدگی مدیریت را بیشتر كرده است.

پیشرفت مدیریت تا انقلاب صنعتی ، هماهنگ و محسوس نبود. در سال 1776، آدام اسمیت با اطلاعاتی كه از كارخانة سنجاق‌سازی به دست آورده بود محسنات تقسیم كار را اعلام كرد كه خود گامی در جهت سازماندهی و میریت بود. البته قبل از آدام اسمیت نیز در زمینة مدیریت، در برخی كشورها روشهایی آزمایش شده بود مثل روشی كه در «كارخانة كشتی‌سازی» و نیز در ایتالیا در قرن پانزدهم به كار گرفته شد یعنی روش «خط زنجیر» كه در آن قطعات برای ساختن كشتی، با نظم پشت سر هم قرار می‌گرفتند.

در سال 1832چارلز بابیج (1871ـ1792) ریاضی‌دان انگلیسی و سازندة ماشین حساب مقاله‌ای به نام «دربارة اقتصاد ماشینها و كارخانه‌ها»در زمینة تولید نوشت. بابیج در این مقاله برای اولین بار موضوع اختلاف در مهارت و نقش آن در تعیین مقدار دستمزد و نیز مفاهیمی از مهندسی صنعتی را به بحث گذاشت. به اعتقاد چارلز بیرد نوشته‌های بابیج مبنای كارها و مطالعات تیلور برای تدوین مدیریت علمی قرار گرفت.

علاوه بر بابیج، هنری تاون نیز یكی از نویسندگان مدیریت علمی است كه قبل از تیلور و همزمان با او، با بهره‌گیری از تجربة طولانی خود در مدیریت شركت صنعتی «ییل و تاون» در سال1921 مقاله‌ای به نام «مهندس به عنوان یك اقتصاددان» را به نگارش در آورد. در ابن مقاله او نیاز مدیران را به قدرت تشخیص و تجزیه و تحلیل اطلاعات و طبقه‌بندی اطلاعات به منظور رفع مشكلات و همچنین نیاز آنها را به دیدن دوره‌های آموزش مدیریت در دانشگاهها، مورد تأكید قرار می‌دهد. به این ترتیب نویسندگان مختلف در گوشه و كنار مطالبی می‌نوشتند، اما آنچه كه به صورت مدون در زمینة مدیریت تهیه و ارائه شد توسط تیلور انجام گرفت كه به عنوان بنیانگذار مكتب كلاسیك در مدیریت شناخته شده است.