انسان كامل از دیدگاه مولوی

انسان كامل از دیدگاه مولوی

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول

مقدمه

بیان كلی مسئله

هدف- ضرورت تحقیق

فصل دوم

مقدمه

انسان كامل در سیر تاریخ

ریشه گرایش به انسان كامل

نگاهی به ویژگیهای انسان كامل

انسان كامل از دیدگاه مولوی

عظمت انسان

انسان میان دو بینهایت

ارزیابی خود

موانع رشد و كمال

راه و روشهای نیل به كمال

انسان از دیدگاه مولوی

ویژگی های انسان كامل

حواس جسمانی و حس نهانی انسان

آدم شناسی از هر علم و فنی دشوارتر است

حل مشكل

خودشناسی، كلید رمز غیرشناسی است

آدمی دید است، باقی گوشت و پوست

نتیجة اخلاقی

راه لذت و الم از درون است نه از بیرون

دفع توهم و جواب شبهة احتمالی

حس و اندیشه انسانی اسیر عقل، و عقل اسیر روح است

درمان دردهای درونی بشر

فصل سوم

انسان با كنش كامل

زندگی راجرز

نگرش راجرز به شخصیت

انگیزش شخصیت سالم: فعلیت بخشیدن

خود و تحقق خود

ویژگیهای افراد كامل

1. آگاهی از تمام تجربیات
2. تازگی درك در مورد تمام تجربیات
3. اعتماد كردن به رفتار و احساسهای خویش
4. آزادی انتخاب بدون بازداریها
5. خلاقیت و خودانگیختگی
6. نیاز مستمر به رشد

اظهار نظر شخصی

عملكرد كامل فرد

توجه بی قید و شرط

شرایط با ارزش بودن

اصول كلی نظریه راجرز

نظر راجرز در مورد انسان

همسانی و همخوانی خویشتن

تحقیق در همسان و همخوانی خویشتن

نیاز به توجه مثبت

دیدگاه یك درمانگر از زندگی خوب

انسان كارآمد

یك مشاهدة منفی

یك مشاهدة مثبت

ویژگیهای فرایند

بازبودن فرایند نسبت به تجربه

افزایش زندگی هستی گرایانه

یك اعتماد فزاینده نسبت به ارگانیسم

فرایند كارآمدی كاملتر

پاره ای پیامدها

چشم انداز نو در بارة آزادی در برابر جبر علمی

آفرینندگی به عنوان یك عنصر زندگی خوب

پایة اطمینان بخش طبیعت انسان

پرباری عظیم زندگی

فرایند آفرینندگی

انگیزش برای آفرینندگی

شرایط درونی آفرینندگی سازنده

فصل چهارم

مقدمه

بحث و نتیجه گیری

نظریة مولوی

نظریة راجرز

محدودیتها

پیشنهادات

فهرست منابع

«فصل اول»

بیان كلی مسئله

بحث در مورد انسان و ماهیت او از ریشه دارترین مباحث عمومی فرهنگی، در اندیشه بشر است. این موضوع، همواره مورد مداقه و مناقشه فلاسفه یونان و پس از آن فلاسفه اسلامی، و در قرون اخیر، فلاسفه غرب نیز قرار گرفته است.

مقدمه

اینكه انسان نمونه و ایده آل باید دارای چه خصوصیات و ویژگیهایی باشد تا بعنوان یك الگو برای همة انسانها مطرح شود، در همة ادیان الهی و عمومی مكاتب بشری مورد توجه قرار گرفته است. اساساً هر مذهب و مكتبی كه داعیة انسان سازی و انسان شناسی دارد باید انسانی را با ویژگیها و صفات خاصی بعنوان یك الگو معرفی كند و اگر مكتبی نتواند از عهدة چنین مهمی برآید، هیچگاه نمی توان از آن مكتب بعنوان یك مكتب عاری از عیب و نقص یاد كرد. هر مكتبی نه تنها باید «انسان ایده آل» خود را معرفی نماید، بلكه باید «جامعة نمونه» خود را نیز معرفی كند.

توجه به انسان و شناسائی وی مسئله ای است كه از قدیم الایام مورد توجه مذاهب و مكاتب و فرهنگهای گوناگون بوده است و كمتر سیستم فكری و فلسفی را می توان سراغ گرفت كه به گونه ای به شناسائی انسان پرداخته باشد. جملة معروف «خودت را بشناس» كه از سقراط نقل شده، اما با تعابیر دیگر در تفكرات و اندیشه های قبل از سقراط وجود داشته، نمایشگر این مسئله است كه آدمی نسبت به «خود» و حقیقت وجودی خود همواره بی اعتنا نبوده است و اگر هم بر بعضی از مكاتب فكری ایراد گرفته می شود كه به انسان توجه نكرده اند، این نه به آن معناس كه آن مكاتب اصلاً توجهی به انسان نداشته اند، بلكه مراد آنست كه از اندیشیدن در بارة انسان آن گونه كه شایستة مقام آدمی بوده است، خودداری كرده اند.

از مكاتب و مذاهب هند گرفته تا فلسفة یونان و رم، از تفكرات اندیشمندان قرون وسطائی مسیحی گرفته تا ندیشه های اصیل اسلامی، از رنسانس گرفته تا عصر حاضر، همواره شناسائی انسان و توجه به ابعاد وجودی وی مورد نظر بوده است. اگر چه توجهی كه اسلام یا مذاهب هندی به انسان دارند، هیچگاه نمی توان با تئجه فیلسوفان یونانی به انسان یكی دانست، اما اینقدر هست كه بتوان گفت شناسائی انسان مورد توجه همة سیستمهای فكری و عقیدتی بوده است.

بیان كلی مسئله

همانگونه كه ذكر گردید، توجه به انسان كامل از جمله مطالبی است كهن ظرگاه بسیاری از مكاتب و مذاهب و همچنین بسیاری از فلاسفه و دانشمندان را به خود معطوف كرده است. روان شناس انسانی در مشرق زمین ریشه های ژرفی داشته و این گفتة راجرز كه «هر كس سرانجام باید بر تجربه های خویش تكیه كند. اعتقاد و اعتماد به تجربه های شخصی تنها واقعیتی است كه هر فرد می تواند بشناسد.» (شولتس، دوآن- روان شناسی كمال- 1362، ص 49)، نوعی خودشناسی علمی است كه هر چند راجرز آن را ضرورتاً پایة خداشناسی به شمار نمی آورد و اصلاً او وارد قلمرو الهیات و عرفان نمی شود، با این وجود اندیشه های او در بارة انسان با تجربه های عرفا و سالكان خدا نزدیك می شود.

از اصطلاح «خود درمانی مراجع»، نیك پیداست كه نظریة راجرز بر این فرض بنا شده است كه فرد مبتلا به اختلال روانی از توانائی و هوشیاری معینی برخوردار می باشد. او مسئول بهبود شخصیت خویش است و توانائی این كار را دارد.

جلال الدین محمد مولوی شاعر پرآوازة قرن هفتم هجری، مفاهیم بالا را در بیت زیبای خود، چنین آورده است:

«آنانكه طلبكار خدائید، خدائید حاجت به طلب نیست شمائید، شمائید»

(دیوان شمس تبریز)

از مختصر فوق محرض است كه نظرگاه كارل رنسام راجرز تا حدود بسیار زیادی با عقاید دانشمندان و فلاسفة مشرق زمین، بخصوص با دانشمندان و عرفای ایرانی مشابهت داشته و شاید بتوان گفت كه تا حدود زیادی یك كلام د ردو بیان است.

در این تحقیق، محقق در پی آن است تا هر چه بیشتر نقاط اشتراك و تفارق دو دانشمند بزرگ شرق و غرب جهان یعنی جلال الدین محمد مولوی، عارف و شاعر نامدار ایرانی و كارل راجرز را جستجو كرده و به بررسی هر چه دقیق تر نظرگاههای این دو دانشمند بپردازد.