بررسی ارزیابی عملکرد و رتبه بندی صنعت بیمه

دانلود پایان نامه رشته مدیریت

بررسی ارزیابی عملکرد و رتبه بندی صنعت بیمه

هدف از این پایان نامه بررسی ارزیابی عملکرد و رتبه بندی صنعت بیمه بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد.

مقدمه :
با توجه به تأثیر بسیار بالای صنعت بیمه بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها، ارزیابی عملکرد در شرکت های بیمه ای از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار می باشد و از آنجائیکه شرکت های بیمه از لحاظ ساختاری و نوع فعالیت بسیار گسترده می باشند لذا نیاز به کنترل و ارزیابی عملکرد در آنها مضاعف می گردد. از این رو ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه با بررسی کیفیت و چگونگی عملکرد و مقایسه آن ها گامی برای بهبود مستمر عملکرد شعب می باشد.سازمان های امروزی با افزایش روزافزون رقابت به علّت جهانی شدن تجارت، انفجار تکنولوژی و دانش سازمانی، خلق دانش و توانایی نوآوری با چالش های عدیده ای از جمله؛ منابع مالی محدود و در حال اتمام، افزایش انتظارات مشتریان و فشار برای شفافیت و پاسخگویی بیشتر، افزایش وظایف و فعالیت ها و هجوم راه حل های مدیریتی متفاوت برای بهبود وضعیت سازمان مواجه هستند. در چنین فضایی ارزیابی عملکرد بسیار پیچیده و دشوار می باشد. از این رو یکی از دغدغه های اساسی سازمان های امروزی دست یابی به شیوه ارزیابی عملکرد جامع، قابل اعتماد و انعطاف پذیر می باشد (طبری، ۱۳۸۷، ص ۱۲). 

با ظهور عصر اطلاعات، ارزیابی عملکرد سازمان ها تنها با به کارگیری معیارهای مالی گذشته امکان پذیر نمی باشد و سازمان ها نیازمند ارزیابی در کلیه ابعاد مالی و غیرمالی خود می باشند. لذا ایجاد تحول در سیستم ارزیابی و بهره گیری از روش های ارزیابی عملکرد نوین اجتناب ناپذیر می باشد (صفری و مداح، ۱۳۸۲، ص ۲۵).تاکنون ابزارهای مختلفی جهت پوشش به این خلأ ارائه شده است که مشهورترین آنها ابزاری با نام کارت امتیازی متوازن (BSC)  می باشد. روش ارزیابی عملکرد متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی عملکرد، علاوه بر ارزیابی مالی که متکی بر مقیاس های حسابداری سنتی می باشد، عملکرد سازمان را از کلیه ابعاد اعم از مالی و غیر مالی مورد ارزیابی قرار می دهد.صنعت بیمه  از جمله صنایعی است که در اقتصاد جدید و تجارت داخلی و خارجی و نقش اساسی که در تولید ناخالص داخلی ایفا می کند، از اعتبار و اهمیّت بالایی برخوردار است. ارزیابی عملکرد شرکت های بیمه علاوه بر مشخص کردن جایگاه کلی بنگاه در صنعت و بازار و آگاهی دادن به ذینفعان، باعث افزایش رقابت و پویایی صنعت و توسعه جامعه می گردد (حاجیانی، ۱۳۸۹، ص ۷۷).شیوه های ارزیابی عملکرد در صنعت بیمه شامل شیوه های مورد استفاده از سوی شرکت های بیمه در داخل سازمان جهت ارزیابی واحدها، شعب و نمایندگی های شرکت و شیوه هایی که از سوی عوامل بیرون سازمان اعمال می شود، می باشد. 

ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه با بررسی کیفیت و چگونگی عملکرد و مقاسیه آن ها گامی برای بهبود مستمر عملکرد این شعب می باشد، لذا تحقیق حاضر بر آن است که جهت ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شعب شرکت های بیمه بر اساس عملکردشان به ارزیابی آنها بپردازد. بدین خاطر، جهت ارزیابی عملکرد شعب شرکت های بیمه پس از بررسی مدل های متنوع ارزیابی عملکرد، مدل ارزیابی عملکرد متوازن، به عنوان چارچوب تحقیق در نظر گرفته شد.

منظور از رتبه بندی در صنعت بیمه، ارزیابی پیچیده از شرایط و وضعیت مالی و غیر مالی شرکت بیمه است، که توسط متخصصین مستقل انجام می شود و به عنوان یکی از عناصر اصلی رقابت غیر قیمتی در بازار تلقی می شود. به بیان ساده؛ با رتبه بندی، موقعیت و وضعیت فعلی و آتی شرکت بیمه از ابعاد مختلف به ویژه ابعاد مالی روشن می شود. یا به عبارتی، رتبه بندی رویدادی جهت شفافیت موقعیت و وضعیت مؤسسه بیمه در بازار عمل می کند (میرزائی و صفری، ۱۳۸۸، ص ۱۶).

 دلایل و ضرورت رتبه بندی در صنعت بیمه ایران:
ضرورت رتبه بندی انتشارات صحیح و به موقع از شرکت هایی است که برای ارائه خدمات در آینده به جامعه متعهد می شوند. شرکت های بیمه با فروش بیمه متهعد می شوند که اگر در آینده برای مشتریان خسارتی جانی یا مالی به وجود آمد جبران خسارت وارده را بنماید (rahimaher@yahoo.com).از آنجا که بین فروش بیمه نامه و در یافت حق بیمه از یک سو و ایفای تعهدات بیمه گر در صورت وقوع خسارت از سوی دیگر فاصله زمانی وجود دارد، بنابراین بیمه گذار (مشتری) باید اطمینان داشته باشد تا زمان وقوع حادثه شرکت بیمه گر ادامه فعالیت خواهد داشت و در صورت حیات شرکت از توانایی فنی و مالی لازم جهت ایفای تعهدات خود برخوردار خواهد بود. لذا بررسی توانایی شرکت های بیمه جهت حصول اطمینان بیمه گذار از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. از آنجایی که شرکت های بیمه علاوه بر اینکه خریدار ریسک های جامعه هستند؛ به منظور خرید انواع دارایی ها با ریسک های مختلف مبادرت می ورزند. با توجه به اینکه بررسی و شناسایی شدت و تعادل ریسک ها در بخش بدهی ها و دارایی ها و نحوه مدیریت آنها از عهده افراد معمولی و حتی شرکت های بزرگ اقتصادی خارج است لذا وجود نهاد های تخصصی و مستقل رتبه بندی و بهره گیری از متدهای علمی رتبه بندی از اهمیت و ارزش ویژه ای برخوردار است (rahimaher@yahoo.com).

رتبه بندی شرکت های بیمه، اطلاعات کلیدی و ضروری را در اختیار فعالان اقتصادی قرار می دهد تا علاوه بر بیمه گذاران ذینفعانی از قبیل سرمایه گذاران، سهامداران، مدیران مؤسسات بیمه ای، کارکنان، نمایندگان و کارگزاران، مشاوران اقتصادی، ناظران، بیمه گران اتکایی و دولت از نتایج آن در خصوص تنظیم رابطه خود با شرکت بیمه و اخذ تصمیمات صحیح اقتصادی بهره لازم را ببرند. با آغاز برنامه اصلاح نظام نظارت تعرفه ای و حرکت به سمت استقرار نظام مالی در صنعت بیمه، رتبه بندی مؤسسات بیمه به عنوان مکملی برای اجرای برنامه نظارت مالی عمل می کند. لذا از رتبه بندی به عنوان ابزار نظارتی و کنترلی، به مقام ناظر (دولت) این امکان را می دهد که به طور دقیق ریسک، بازدهی و ضعف های شرکت های بیمه را شناسایی کرده و هشدارهای لازم را قبل از هر گونه وضعیت نامناسب در صنعت بیمه اعمال و اقدامات اصلاحی لازم را اخذ کند. در ضمن رتبه بندی اطلاعات دقیقی پیرامون وضعیت فعلی و آتی شرکت بیمه ارائه می دهد و شرکت های بیمه نیز می توانند از اطلاعات رتبه بندی، به عنوان ابزار خود کنترلی استفاده بنماید (میرزائی و صفری، ۱۳۸۸، ص ۲۴-۲۳).

هدف از این پایان نامه بررسی ارزیابی عملکرد و رتبه بندی صنعت بیمه بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد.

فهرست مطالب
۲-۱- مروری بر صنعت بیمه۱۹
۲-۱-۱- مقدمه.۱۹
۲-۱-۲- تعریف بیمه۲۰
۲-۱-۲-۱-تعریف بیمه از لحاظ لغوی۲۰
۲-۱-۲-۲- تعریف بیمه از لحاظ قانون بیمه۲۱
۲-۱-۲-۳- تعریف بیمه از لحاظ فنی۲۱
۲-۱-۲-۴- تعریف بیمه از لحاظ مالی.۲۱
۲-۱-۲-۵- تعریف بیمه در فرهنگستان ایران۲۱
۲-۱-۳- تارخچه بیمه۲۲
۲-۱-۳-۱- تارخچه بیمه در جهان.۲۲
۲-۱-۳-۲- تاریخچه بیمه در ایران.۲۵
۲-۱-۳-۳- جایگاه بیمه بعد از انقلاب اسلامی.۲۷
۲-۱-۳-۴- بیمه در جهان امروز۲۸
۲-۱-۴- انواع بیمه.۲۹
۲-۱-۴-۱- بیمه های اجتماعی.۲۹
۲-۱-۴-۲-  بیمه های بازرگانی.۳۰
۲-۱-۴-۳- مقایسه بیمه های بازرگانی و اجتماعی.۳۱
۲-۱-۵- برخی از تعاریف و اصطلاحات بیمه ای۳۱

۲-۲- مروری بر ارزیابی عملکرد۳۳
۲-۲-۱- مقدمه۳۳
۲-۲-۲-تاریخچه ارزیابی عملکرد۳۴
۲-۲-۲-۱- تاریخچه ارزیابی عملکرد در جهان۳۴
۲-۲-۲-۲- تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران.۳۵
۲-۲-۳- تعریف اندازه گیری۳۶
۲-۲-۴- دلایل اندازه گیری۳۶
۲-۲-۵- تعریف و مفهوم عملکرد۳۶
۲-۲-۶- انواع ارزیابی۳۷
۲-۲-۶-۱-ارزیابی آینده نگر.۳۷
۲-۲-۶-۲-ارزیابی گذشته نگر.۳۷
۲-۲-۷- مراحل ارزیابی.۳۸
۲-۲-۸- تعریف و مفهوم ارزیابی عملکرد.۳۹
۲-۲-۹- کارکردهای ارزیابی عملکرد۴۰
۲-۲-۱۰- دلایل ارزیابی عملکرد۴۱
۲-۲-۱۱- اهداف ارزیابی عملکرد۴۲
۲-۲-۱۲- ضرورت و اهمیّت ارزیابی عملکرد۴۲
۲-۲-۱۳- ابعاد ارزیابی عملکرد.۴۳
۲-۲-۱۴- فرآیند ارزیابی عملکرد۴۵

۲-۲-۱۵- شاخص ها و استانداردهای ارزیابی عملکرد.۴۸
۲-۲-۱۵-۱-تعریف استاندارد۴۸
۲-۲-۱۵-۲- تعریف شاخص۴۸
۲-۲-۱۵-۳- انواع شاخص های عملکردی۴۹
۲-۲-۱۵-۴- خصوصیات شاخص های عملکرد ایده آل.۵۰
۲-۲-۱۵-۴-۱- شاخص های مطلوب عملکرد از نظر پیتر دراکر.۵۰
۲-۲-۱۵-۴-۲- خصوصیات شاخص های عملکرد از نظر گلوبرسون.۵۰
۲-۲-۱۵-۴-۳- اصول شاخص های عملکرد از نظر ماسکل۵۱
۲-۲-۱۵-۴-۴- شاخص های عملکرد در مدل سینک و تاتل۵۲
۲-۲-۱۵-۴-۵- شاخص های عملکرد در مدل نتایج و تعیین کننده ها۵۲
۲-۲-۱۵-۴-۶- شاخص های عملکرد در مدل هرم عملکرد.۵۳

۲-۲-۱۶- مدیریت عملکرد۵۴
۲-۲-۱۶-۱- تعریف مدیریت عملکرد.۵۴
۲-۲-۱۶-۲- مزیّت های مدیریت عملکرد.۵۵
۲-۲-۱۶-۳- پیش نیازهای مدیریت عملکرد۵۶
۲-۲-۱۶-۴- حرکت از ارزیابی عملکرد به مدیریت عملکرد۵۶
۲-۲-۱۶-۵- شرایط حرکت مؤثر از ارزیابی عملکرد به مدیریت عملکرد.۵۶
۲-۲-۱۶-۶- تفاوت مدیریت عملکرد با ارزیابی عملکرد.۵۷
۲-۲-۱۷- دیدگاه های سنتی و نوین درباره ارزیابی عملکرد۵۹
۲-۲-۱۷-۱- مقایسه معیارهای سنتی و نوین ارزیابی عملکرد.۶۰
۲-۲-۱۷-۲- اشکالات سیستم های سنتی ارزیابی۶۱

۲-۳- مدل های ارزیابی عملکرد۶۱
۲-۳-۱-الگوی مناسب برای ارزیابی عملکرد.۶۲
۲-۳-۲- ویژگی های یک سیستم  ارزیابی عملکرد مناسب۶۲
۲-۳-۳- انواع مدل های ارزیابی عملکرد.۶۴
۲-۳-۳-۱- مدل های ارزیابی عملکرد مالی۶۶
۲-۳-۳-۱-۱- تاریخچه سیستم‎های ارزیابی مالی.۶۶
۲-۳-۳-۱-۲- تجزیه و تحلیل صورت های مالی.۶۷
۲-۳-۳-۱-۳- انواع نسبت‎های مالی.۷۰
۲-۳-۳-۱-۳-۱- نسبت‎های نقدینگی۷۰
۲-۳-۳-۱-۳-۲- نسبت‎های فعالیت (کارآیی)۷۲
۲-۳-۳-۱-۳-۳- نسبت‎های ساختار سرمایه (توانایی پردراخت بدهی ها)۷۶
۲-۳-۳-۱-۳-۴- نسبت‎های سودآوری۷۸
۲-۳-۳-۱-۵- نسبت‎های مالی مربوط به سرمایه‎گذاری سهامداران (ارزش بازار)۸۱
۲-۳-۳-۱-۴- نقاط قوت و ضعف نسبت‎های مالی۸۴
۲-۳-۳-۲- مدل های ارزیابی بهره‎وری۸۵
۲-۳-۳-۲-۱- تاریخچه بهره‎وری.۸۵
۲-۳-۳-۲-۲- تعریف بهره‎وری۸۶
۲-۳-۳-۲-۳- انواع بهره‎وری۸۶
۲-۳-۳-۲-۴- سطوح بهره‎وری۸۸
۲-۳-۳-۲-۵- مراحل ایجاد معیارهای بهره‎وری۸۸
۲-۳-۳-۲-۶- مفهوم ارزش افزوده در بهره‎وری.۹۰
۲-۳-۳-۲-۷- شاخص‎های بهره‎وری ارزش افزوده۹۰
۲-۳-۳-۲-۸- روش سریع ارزیابی بهره‎وری.۹۳
۲-۳-۳-۲-۹- محدودیت‎های ارزیابی بهره‎وری شرکت‎ها۹۵
۲-۳-۳-۳- مدل های اثربخشی سازمانی۹۷
۲-۳-۳-۳-۱- رویکرد نیل به هدف.۹۷
۲-۳-۳-۳-۲- رویکرد سیستمی۹۷
۲-۳-۳-۳-۳- رویکرد عوامل استراتژیک.۹۸
۲-۳-۳-۳-۴- رویکرد ارزش‎های رقابتی۹۸
۲-۳-۳-۳-۵- محدودیت مدل‎های ارزیابی اثربخشی سازمانی.۹۸
۲-۳-۳-۴- مدل‎های ارزیابی تعالی سازمانی.۹۹
۲-۳-۳-۴-۱- مدل جایزه اروپایی کیفیت (EQA).99
۲-۳-۳-۴-۲- مدل جایزه ملی دمینگ.۱۰۲
۲-۳- ۳-۴-۳- مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج۱۰۴
۲-۳-۳-۴-۵- محدودیتهای مدل‎های ارزیابی تعالی سازمانی.۱۰۶

۲-۴- مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۰۷
۲-۴-۱- مقدمه۱۰۷
۲-۴-۲- ابعاد مدل ارزیابی عملکرد متوازن.۱۰۸
۲-۴-۳- انواع شاخص ها در مدل ارزیابی عملکرد متوازن.۱۱۰
۲-۴-۴- دلایل استفاده از مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۱۱
۲-۴-۵- کاربردهای ارزیابی عملکرد متوازن۱۱۳
۲-۴-۶- گام های پیاده سازی و توسعه مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۱۵
۲-۴-۷- سیر تکاملى مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۱۸
۲-۴-۸- مزایای مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۲۳
۲-۴-۹- محدودیت های مدل ارزیابی عملکرد متوازن۱۲۴

۲-۵- مروری بر رتبه بندی در صنعت بیمه.۱۲۴
۲-۵-۱- مقدمه.۱۲۵
۲-۵-۲- تعریف رتبه بندی۱۲۵
۲-۵-۳- منظور از رتبه بندی در صنعت بیمه.۱۲۵
۲-۵-۴- تفاوت مفهوم رتبه بندی با رده بندی.۱۲۶
۲-۵-۵- دلایل و ضرورت رتبه بندی در صنعت بیمه ایران۱۲۶
۲-۵-۶- اهداف رتبه بندی شرکت های بیمه۱۲۸
۲-۵-۷- مزایا و اثرات رتبه بندی شرکت های بیمه.۱۲۸
۲-۵-۸- چالش ها و محدودیت های رتبه بندی شرکت های بیمه در ایران۱۲۹
۲-۵-۹- مشکلات اجرایی رتبه بندی مؤسسات بیمه در ایران۱۳۳
۲-۵-۱۰- متدولوژی (روش شناسی) رتبه بندی شرکت های بیمه۱۳۳
۲-۵-۱۱- طبقات روش شناسی رتبه بندی.۱۳۴
۲-۵-۱۲- مهم ترین فاکتور های مؤثر در تعیین نوع متدولوژی رتبه بندی۱۳۵
۲-۶- مطالعات تجربی ارزیابی عملکرد بیمه۱۳۵
۲-۶-۱- جمع بندی ادبیات تحقیق.۱۴۹

۲-۷- مدل پیشنهادی تحقیق.۱۵۲
۲-۷-۱- مدل کلان (مفهومی)۱۵۲
۲-۷-۲- مدل خرد (عملیاتی)۱۵۳

منابع و مأخذ
منابع فارسی
منابع انگلیسی