بررسی انواع اخلاق در سازمانها و عوامل موثر بر رعایت اخلاق کاری

اخلاق هر سازمان نشان دهنده ارزش ها و باورهای آن سازمان و در مجموع گویای فرهنگ سازمانی حاکم بر آن است (الوانی و همکاران،۱۳۸۸: ۴۰۵). توجه به اخلاق در محیط کار منافع بسیار زیادی برای رهبران و مدیران دارد؛ اعم از منافع عملکردی و منافع اخلاقی. این مطلب بخصوص در عصر حاضر که مدیران با ارزشهای بسیار متنوعی در محیط کار سروکار دارند صادق است.

در این بخش سعی شده است تا تعدادی از انواع اخلاق در سازمان‬ها تشریح گردد.

•    اخلاق سازمانی 
مقوله اخلاق سازمانی در جوامع توسعه یافته طی یک و نیم قرن گذشته به عنوان بخشی از علم مدیریت به مرور نهادینه شده است. در شکل گیری اخلاق سازمانی سه دسته عوامل فردی، سازمانی و فراسازمانی دخیل هستند. عوامل فردی شامل اخلاق شخصی، خودشناسی و خودکنترلی که به عنوان خمیرمایه اصلی زمینه‬های شکل گیری مدیریت اخلاقی در سازمان می باشد. عوامل سازمانی شامل ضوابط و مقررات سازمانی، فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی که مدیریت اخلاقی را نهادینه می کند و عوامل فراسازمانی شامل دولت، شرایط اقتصادی، محیط کاری و محیط های بین المللی می باشد که موجب جهت گیری مدیریت اخلاقی شده و نهایتاً مدیریت اخلاقی را در سازمان کاربردی و عملی می کند (الوانی و همکاران،۱۳۸۸: ۴۰۶).

•    اخلاق کسب و کار 
اخلاق تجاری به عنوان یک مفهوم علمی در غرب از نیمه دوم قرن بیستم ظهور نموده است (سونسون و وود ،۲۰۰۴: ۱۸۹). نفوذ روزافزون شرکتهای چندملیتی و فراملی در سطح جهان باعث تقویت نقش حیاتی اخلاق تجاری در مشارکت حکومت ها شده است (کام لانگ و تک‬چای ،۲۰۱۰: ۲۲۵).
اخلاق بازار یا اخلاق بازرگانی و کسب و کار را مجموعه معیارها، استانداردها، سنت ها و قواعدی می توان دانست که هدایت کسب و کار را به عهده دارند. ضمناً اخلاق بنگاه ها با مسئولیت اجتماعی آنان ارتباط دارد، امّا کاملاً بر آن منطبق نمی باشد؛ زیرا مسئولیت اجتماعی بازاریان، انواع وظایف اقتصادی، قانونی و اخلاقی ای را شامل می شود، که آنها نسبت به جامعه به عهده دارند (دادگر،۱۳۸۵: ۹۲). مبنای اخلاق کسب و کار استفاده از قواعد اخلاقی در تجارت است. بنابراین اخلاق کسب و کار به رعایت اصول و هنجارهای اخلاقی در فعالیت های تجاری ارتباط دارد (منتقمی،۱۳۸۹: ۲۴).  

فهرست مطالب

تعریف مفهومی اخلاق کار

تعریف عملیاتی اخلاق کار

۲-۱-۱) اخلاق    9
جدول ۲-۱) تعاریف مختلف از اخلاق    12
۲-۱-۱-۲) انواع اخلاق در سازمان‬ها    16
۲-۱-۲) کار    24
۲-۱-۲-۱) تعریف کار    25
۲-۱-۲-۲) تفاوت کار و حرفه    27
۲-۱-۳) اخلاقکار    29
۲-۱-۳-۱)تعریف اخلاق‬کار    29
۲-۱-۳-۲) ابعاد اخلاق‬کار    31
۲-۱-۳-۳) اهمیت و ضرورت پرداختن به اخلاق‬کار    36
۲-۱-۳-۴) عوامل مؤثر بر رعایت اخلاقکاری    38
۲-۱-۳-۵) اخلاق‬کار در ایران    45
۲-۲) بخش دوم: سوابق تحقیق    47
۲-۲-۱) تحقیقات داخلی    47
۲-۲-۱-۱) تحقیقات داخلی پیرامون اخلاق‬کار    47
۲-۲-۱-۲) تحقیقات داخلی پیرامون هوش سازمانی    54
۲-۲-۱-۳) تحقیقات داخلی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاقکار و هوش سازمانی    58
۲-۲-۲) تحقیقات خارجی    60
۲-۲-۲-۱) تحقیقات خارجی پیرامون اخلاقکار    60
۲-۲-۲-۲) تحقیقات خارجی پیرامون هوش سازمانی    65
۲-۲-۲-۳) تحقیقات خارجی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاقکار و هوش سازمانی    69
جدول ۲-۲) خلاصه تحقیقات داخلی    73
جدول ۲-۳) خلاصه تحقیقات خارجی    77
منابع و مآخذ    
الف) منابع فارسی    
ب) منابع غیرفارسی