بررسی حسادت و ریشه های آن در دین و علم روانشناسی

این پایان نامه در مورد حسادت و با عنوان بررسی حسادت و ریشه های آن در دین و علم روانشناسی می باشد.بخیل کسی است که به مال خودش بخل می ورزد و صاحب بخل شدید کسی است که به مال دیگران بخل می ورزدو این دومی به نعمت هایی که خداوند به بندگانش داده که میان آنها و شخص حسود هیچ دشمنی و ارتباطی نیست بخل می کندو چنین عملی انگیزۀ آشکاریجز پلیدی نفس و پستی طبع نداردو بخل در سرشت او قرار دارد. و چنین فردی با گرفتاری دیگران خشنود و فرحناک و از وسعت زندگی دیگران محزون و ناراحت می‌گردد، چنین فردی وقتی می‌شنود که از فردی نعمتی زائل شده است، خوشحال شده و حتی در بعضی موارد ناخودآگاه می‌خندد و متأسفانه علاج این نوع حسد،(چون درون ذات بشر است) بسیار سخت خواهد بود، زیرا این امر درون نفس و به نوعی جزئی از شخصیت شده است.

یکی از رذائل اخلاقی که در علم اخلاق مورد بررسی قرار می گیرد ؛ رذیلۀ حسادت است .حسد صفت بسیار زشتی است که آدمی را به پست ترین مرحلۀ رذالت می رساند تا جائی که شخص حسود تحمل شا دکامی و بهره مندی دیگران را ندارد. دانشمندان اسلامی ، حسادت را برای آدمی بسیار مضر می دانند و از آن نهی کرده اند، چرا که حسادت به روح و روان انسان ضربات جبران ناپذیری وارد کرده و تأثیرات منفی در رفتار و کردار آدمی می گذارد و این صفت زشت و ناپسند ممکن است سالها و شاید تا آخر عمر، انسان را با مشکلات و خطرات روحی و روانی همراه کند و به سادگی از وجود او خارج نشود تا جائی که دوست دارد‌دیگران‌را‌نیز‌منحرف‌کند. 

حسد از دیدگاه قرآن

در این باره در قرآن ، حسد به عنوان دستاویزی برای اهل کتاب جهت انحراف مؤمنان قلمداد شده است . آنجائی که خداوند می فرماید : 
وَدَّ کَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ ، « بسیارى از اهل کتاب پس از اینکه حق برایشان آشکار شد از روى حسدى که در وجودشان بود ، آرزو مى‏کردند که شما را ، بعد از ایمانتان ، کافر گردانند . پس عفو کنید و درگذرید ، تا خدا فرمان خویش را بیاورد ، که خدا بر هر کارى تواناست »  . 

پیام هایی که در این آیۀ نهفته است :
۱٫    شعلۀ حسادت چنان خطرناک است که بعد از علم و آگاهی نیز فرو نمی نشیند.« حسداً » « مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ »
۲٫     شما با ایمان آوردن به اسلام ، عظمت و عزتی می یابیدکه دشمنان به شما رشک و حسد می ورزند و می خواهند شما به جهل ، شرک و تفرقۀ زمان جاهلیت برگردید. « وَدَّ کَثِیرٌ » «لَوْ یَرُدُّونَکُمْ »
۳٫    با مخالفان نباید فوراً به خشونت برخورد کرد ، گاهی لازم استحتّی با علم به کینه و حسادت آنها ، با ایشان مدارا نمود. « فَاعْفُوا »

فهرست مطالب                                
۲-۱- واژه شناسی حسد    12
۲-۲- تعریف حسادت در علم اخلاق    14
۲-۳- تفاوت های غبطه و حسادت    18
۲-۴- ضد حسادت نصح و خیرخواهی    19
۲-۵- سلامت و بیماری روان    22
۲-۵-۱- سلامت از دیدگاه اهل لغت    22
۲-۵-۲- روان    23
۲-۵-۳- روح وبدن و تأثیر آنها بر همدیگر    24
۲-۵-۴- سلامت روان از دیدگاه قرآن و حدیث    25
۲-۵-۵- تعریف بیماری روانی    26
۲-۵-۶- نشانه‌های بیماری روانی از نظر آیات و روایات    27
۲-۶- نشانه های حسود    30
۲-۶-۱- نفاق    31
۲-۶-۲- احساس نارضایتی و اندوه    32
۲-۶-۳- احساس خشم    33
۲-۶-۴- احساس رنج    34
۲-۶-۵- احساس حسرت    35
۲-۷- مراتب حسادت    35
۲-۸- زمینه های رشد حسادت    39
۲-۸-۱- زمینه های خانوادگی    39
۲-۸-۱-۳- علل و انگیزه های حسادت در کودکان    43
۲-۸-۱-۳-۱-حسادت فرزند اوّل نسبت به کودکان بعدی    43
۲-۸-۱-۳-۲- برخوردهای تبعیض آمیز    45
۲-۸-۱-۳-۳- احساس محرومیّت    47
۲-۸-۱-۳-۴- توجه نکردن به استعدادها و توانایی فرزندان    49
۲-۸-۲- زمینه های فامیلی حسادت    49
حسادت به آشنایان:    50
۲-۸-۳- زمینه رشد حسادت در محیط تحصیلی و محیط کار    52
۲-۸-۴-زمینه رشد حسادت و توارث    54
۲-۹- ریشه های حسادت از نظر علمای اخلاق    61
۲-۹-۱- خباثت نفس و بخل ذاتی نسبت به بندگان خدا    61
۲-۹-۲- عداوت و دشمنی    61
۲-۹- ۳- حب مشهور شدن وآوازه یافتن    62
۲-۹-۴- ترس از باز ماندن از مقصود خود    63
۲-۹-۵- تعزّز    63
۲-۹-۶- تکبّر    64
۲-۹-۷- تعجّب واستعباد    65
۲-۱۰- ریشه‌یابی حسادت در ضعف باورهای دینی    66
۲-۱۰- ۱- ضعف ایمان به حکمت خداوند    68
۲-۱۰- ۲-تزلزل در پایه‌های ایمان به پروردگار    71
۲-۱۰- ۳- عدم توجّه به عظمت خداوند    73
۲-۱۱- تعریف حسادت در روانشناسی    74
۲-۱۱-۱- ریشه های تربیتی حسادت:عوامل تربیتی حسادت از دیدگاه روانشناسان    77
۲-۱۱-۱- ۱- احساس حقارت    77
۲-۱۱-۱-۲- ضعف اعتماد به نفس و نداشتن امنیت    78
۲-۱۱-۱-۳- رابطۀ عزت نفس و حسد    79
۲-۱۱-۱-۳-۱- نشانه‌های عدم عزت نفس    80
۲-۱۱-۱-۳-۲- نقش عزت نفس در از بین رفتن حسد    81

منابع و مراجع