بررسی حق دفاع متهم

بررسی حق دفاع متهم

مقدمه

جرم موجب بروز كشمكش بین مرتكب و جامعه است و نفع جامعه انسانی در این است كه برای جلوگیری از ارتكاب جرم و اصلاح مجرم با سیاست جنایی خاص در صدد مجازات مرتكب جرم برآیند. ناگزیر در این راه، جامعه برای تحقق عدالت كیفری علاوه بر استفاده از قوانین ماهوی، از قوانین شكلی (آیین دادرسی كیفری) استفاده می‌نماید، زیرا برای حفظ حقوق فردی، آسایش و آرامش حقوقی شهروندان و تامین امنیت قضایی، قوانین ماهوی را باید در كنار قوانین شكلی بكار برد. و از این طریق اشتباهات قضایی، به حداقل ممكن برسد.

قانونگذار در انشاء قوانین شكلی (آیین دادرسی كیفری) همواره دو هدف عمده، یعنی تامین نظم عمومی و تامین منافع و حقوق متهم را مد نظر قرار می‌دهد. قوانین مزبور باید طوری وضع شود كه هیچ بی‌گناهی گرفتار عقاب نگردد و هیچ مجرمی نتواند از چنگال عدالت فرار كند. بدین منظور برای حسن جریان دادرسی كیفری، تضمین حقوق متهم، رعایت حقوق و آزادی فردی و آسایش حقوق شهروندان هر روز نظریه‌های جدیدی در این رشته مهم از علم حقوق پا به منصه ظهور می‌گذارد، تا دستگاه عدالت در كنار تأمین نظم عمومی و مصالح اجتماع بتواند بی‌گناهان را از تعقیب و مجازات برهاند.

مقدمه1

انگیزه انتخاب موضوع 3

اهمیت موضوع 5

بخش اول: تعاریف و كلیات 6

گفتار اول: واژه شناسی، تعریف حق 6

الف- تعریف حق 6

ب- تعریف دفاع7

ج- تعریف حق دفاع متهم 8

گفتار دوم: اصل برائت و حق دفاع 9

گفتار سوم: منابع حق دفاعی متهم 13

الف- اعلامیه‌های جهانی و منطقه‌ای حقوق بشر13

1- اعلامیه جهانی حقوق بشر 13

2- میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی 14

ب- در حقوق داخلی 16

1- قانون اساسی 16

2- قوانین عادی 17

ج- حق دفاع متهم در فقه شیعه 18

بخش دوم: موارد حقوق دفاعی متهم در مراحل مختلف دادرسی كیفری 19

گفتار اول: تفهیم حقوق دفاعی 19

الف- اعلام حق داشتن وكیل 20

گفتار دوم: تفهیم موضوع و دلایل اتهام یا اتهامت وارده 24

الف- در مرحله تحقیق 25

ب- در مراحل قبل از اخذ آخرین دفاع در مرحلة تحقیق 25

گفتار سوم: حق داشتن وكیل مدافع27

الف- اهمیت شركت وكیل مدافع.. 27

ب- شركت وكیل مدافع در مراحل مختلف دادرسی كیفری 30

گفتار چهارم: آخرین دفاع متهم 31

گفتار پنجم: حق شكایت از آراء كیفری 33

گفتار ششم: موارد جزیی دیگر حق دفاع متهم 35

الف- آزادانه بودن دفاع 35

ب- دادن فرصت معقول جهت دفاع 36

بخش سوم: مواردی كه بر حق دفاع متهم تاثیر می گذارند38

گفتار اول: شیوه احضار و جلب 38

گفتار دوم: شیوه بازجویی 38

گفتار سوم: اصل تفكیك مراحل مختلف دادرسی كیفری 40

گفتار چهارم: قرار بازداشت موقت 41

گفتار پنجم: خصوصیات دادرسی 43

الف- علنی بودن دادرسی 43

ب- ترافعی بودن محاكمه44

گفتار ششم: هیات منصفه 44

نتیجه‌گیری: 46

منابع و ماخذ48