تحقیق رابطه آب و گیاه

تحقیق رابطه آب و گیاه

تنش آبی
تنش آبی در گیاهان (Water stress) با كمبود آب به وضعیتی اطلاق می شود كه در آن سلول ها از حالت آماس خارج شده باشند. دامنه تنش آبی از كاهش جزئی پتانسیل اب در اواسط روز تا پژمردگی دائم و خشك شدن گیاه متغیر است. به عبارت ساده تر تنش آبی زمانی رخ می دهد كه سرعت تعرق بیش از سرعت جذب باشد با كاهش مقدار آب در خاك و عدم جایزگزینی آن پتانسیل آب در منطقه توسعه ریشه ها كاهش یافته و پتانسیل آب در گیاه نیز به طور مشابهی تقلیل می یابد و اگر شدت تنش آب زیاد باشد این امر باعث كاهش شدید فتوسنتز مختل شدن فرآیندهای فیزیولوژیكی و سرانجام خشك شدن و مرگ گیاه می گردد.
علت اصلی ایجاد تنش آبی در گیاهان تعریق یا كافی نبودن جدب آب و یا تركیبی از این دو می باشد. در اواسط روز همیشه بین تعرق و جذب تاخیروجو دارد و علت این تاخیر همانطور كه قبلا گفته شد مقاومت گیاه در مقابل حركت آب است. می دانیم كه تعرق به وسیله عواملی مانند ساختمان و سطح برگ ها اندازه منافذ روزنه ها، تعداد روزنه ها و دیگر عوامل موثر بر شیب فشار بخار بین گیاه و هوا كنترل می گردد. حال آنكه جذب آب به سیستم ریشه ای گیاه هدایت موئینگی خاك و مفاومت سلول های ریشه بستگی داشته و مسلم است كه بین فرآیندهایی كه با عوامل مختلف كنترل می شوند هماهنگی وجود ندارد و لذا تعرق و جاذب نمی توانند دقیقا منطبق بر یكدیگر باشند.
چگونگی پیدایش تنش آبی
اگر تعرق زیاد باشد تنش آبی ممكن است در طی كمتر از یك ساعت در گیاه ظاهر شود ولی اكثر صدماتی كه به گیاه وارد یمآید در اثر تنش هایی است كه تداوم آنها بیش از چندین روز است چنانچه فرضا یك گیاه را آبیاری و سپس به مدت چند روز تا رسیدن به مرحله پژمردگی خود رها نمائیم در روز نخست پتانسیل آب در خك صفر بوده و پتانسیل آب ریشه نیز در همین حد است. پتانسیل آب برگ در یكی دو روز پس از آبیاری در اواسط روز پائین آمده و سپس در شب همگی بر هم منطبق می شوند. تا 5 روز اول هر چند تمام پتانسیل ها نسبت به روز اول كاهش نشان می دهند اما تفاوت بین پتانسیل آب برگ و خاك در طول روز در حدی است كه باعث جذب آب می گردد. تا این كه بسته به نوع خاك تقریبا از روز ششم به بعد پتانسیل آب برگ و خاك و ریشه همگی در حدود 15- بار بوده و هیچ گونه اختلاف پتانسیلی برای این كه آب به داخل گیاه وارد شود وجود نخواهد داشت. از این مرحله به بعد گیاه قادر به ادامه حیات نمی باشد. البته تاثیر تنش در قسمت های مختلف گیاه یكسان نمی باشد. یعنی اگر تنش آبی از حد معینی فراتر رود نمی توان انتظار داشت كه كل گیاه یك دفعه خشك شود زیرا در داخل خود گیاه نیز رقابت برای آب وجود دارد. مثلا برگ های جوان آب مورد نیاز خود را ا ز برگ های مسن می گیرند و هنگامی كه گیاه با تنش آبی مواجه می شود ابتدا برگ های مسن از بین می رود و راس ساقه تا آخرین مراحل كه تمام برگ ها پژمرده شوند به نمو خود ادامه می دهند. همچنین در پاره ای از گیاهان آب جمع شده در میوه به سایر قسمت های گیاه منتقل می شود از جائی كه رشد میوه ها در بسیاری از گیاهان در شب كه تعرق گیاه كم است صورت می گیرد چنانچه ملاحظه شود میوه رشد چندانی ندارد. باید متوجه شد كه گیاه با تنش آبی مواجه است ولو این كه ظاهرا امر در برگ ها مشخص نباشد.