تحقیق سود و زیان شركتهای سهامی عام

در اصطلاح حسابداری سود افزایش در ثروت است در نتیجه فعالیت یك تصدی اقتصادی نفع خالص معمولا عبارتست از تفاوت میان قیمت فروش و قیمت مایه هرگاه مخارج فروش و مخارج اداری از نقع كل ناخالص كسر شود سود خالص یا عایدی خالص بدست می آید

فهرست مطالب

عنوان

تعریف سود و زیان ……………………. 1

سود زیان از دید اقتصادانان – آدام اسمیت ، دیوید ریكاردو ، ماركس .. 1

جنبه های حقوقی سود و زیان شركتهای سهامی عام 8

مفهوم درآمد………………………… 10

درآمد حاصل از فروش در حقوق ایران …….. 10

مفهوم سال مالی …………………….. 14

مفهوم هزینه ……………………….. 16

مفهوم ذخیره ……………………….. 16

مفهوم سود …………………………. 17

ماهیت حقوقی سود ……………………. 17

ماهیت حقوقی زیان …………………… 18

اندوخته قانونی …………………….. 19

تقسیم سود …………………………. 21

تقسیم سود سهام …………………….. 22

سود سهمی ………………………….. 23

تعیین مبلغ سود قابل تقسیم …………… 24

نحوه پرداخت سود و مدت آن ……………. 25

سود موهوم …………………………. 26

سود موهوم از نظر قانون تجارت ………… 26

مصادیق سود موهوم در شركتهای سهامی ایران . 26

ضایعات عادی تولید ………………….. 26

ضایعات غیر عادی تولید ………………. 27

مطالعه تطبیقی ……………………… 28

روند تقسیم سود سهام در آمریكا ……….. 29

اعلان سود ………………………….. 32

تئوریهای تقسیم سود …………………. 33

سود و زیان شركت سهامی عام و مقررات مالیاتی 36

نتیجه گیری ………………………… 54

منابع ……………………………. 56

قبل از ورود به بحث سود و زیان شركت سهامی عام تعاریف كلی و عام سود وزیان را ارئه می نمایم :

در فرهنگ فارسی عمید سود مساوی با بهره ، نفع ، ضد زیان و فایده معنی شده و زیان معادل نقصان ، خسارت ، ضرر و ضد سود

در فرهنگ علوم اقتصادی Prfit) ) را عبارت از سود، نفع و منفعت می داند و چنین ادامه می دهد در اصطلاح علم اقتصاد نظری بخش باقیمانده عواید یك تصدی است پس از وضع پرداخت به عوامل سرمایه بهره زمین ( اجاره ) و كار و مدیریت ( مزد و حقوق ) كه بدان اصطلاح سود خالص یا نفع خالص PureProfit داده اند.

در اصطلاح حسابداری سود افزایش در ثروت است در نتیجه فعالیت یك تصدی اقتصادی نفع خالص معمولا عبارتست از تفاوت میان قیمت فروش و قیمت مایه هرگاه مخارج فروش و مخارج اداری از نقع كل ( ناخالص ) كسر شود سود خالص یا عایدی خالص بدست می آید .

سود و زیان از نظر افتصادانان :

اقتصادانان هر كدام بسته به مورد در كتابهای خود مباحثی را به موضوع سود یا زیان ( سرمایه ) اختصاص داده اند ذیلا به اختصار قسمتی از نطربات بعضی از معروف ترین اقتصاددانان جهان را در خصوص موضوع ارائه می گردد .

نظریه آدام اسمیت : آدام اسمیت اقتصادان شهیر انگلیسی و پدر علم اقتصاد سود را چنین تعریف كرده است : هر كس از پول خود درآمدی بدست می اورد باید یا از كار خودش یا از سرمایه خود یا از زمین خودش آن درامد را به دست آورده باشد … درآمدی كه ناشی از سرمایه است به وسیله شخصی كه آن سرمایه را به كار انداخته یا مدیریت كرده سود نامیده می شود .

درمورد علل افزایش یا كاهش سود اسمیت معتقد است :(( بالا رفتن و پایین آمدن سود سرمایه بستگی به همان عللی دارد كه باعث بالا رفتن و سقوط مزد كارگر می شود یعنی افزایش ویا كاهش موقعیت ثروت جامعه ولی اثر همین علل روی این هر دو به یكسان نیست .

افزایش ثروت كه باعث بالارفتن مزدهاست باعث كاهش سود می گردد وقتی سرمایه بسیاری از بازرگانان ثروتمند به یك نوع دادوستد سوق داده شود رقابت طبیعی آنان خواه ناخواه باعث پایین آمدن سود می گردد هنگامی كه درتمامی دادوسندهای مختلف انجام شده در جامعه افزایش مشابه ای در سرمایه به وجود اید همان رفابت اثر مشابه ای را در همه آنها پدید می آورد .

اسمیت نه فقط كاهش سود را موجب زوال تجارت و عدم ترقی اقتصادی كشور نمیداند بلكه بر این باور است كه وقتیكه سود كاهش می یابد بازرگانان شكایت برمی دارند كه تجارت رو به تنزل است گو اینكه تنزل سود اثر طبیعی و قهری ترقی روز افزون است و یا اینكه نشانه آن است كه سرمایه ای بیشتر از گذشته به كار افتاده است .

صنایع مادر با بالا رفتن قیمت همیشه شكایت از آثار بد مترتب بر مزدهای زیاد دارند و می گویند این امر باعث كاهش فروش كالاهایشان در داخل و خارج كشور شده است ولی چیزی راجع به آثار بد سودهای كلان خود بر زبان نمی اورند این بازرگانان درباره آثار زیان آور و مخرب سودهای خود سكوت می كنند وفقط درباره اثرات بد ناشی از كار سایر مردم شكایت دارند .

نظریه دیوید ریكاردو : اقتصادان انگلیسی مسئله ارزش را به حق از جمله مسائل بسیار مهم علم اقتصاد دانسته است و دلایلی كه در توجیه این نكته ارائه كرده است كه ملاك رشد اقتصادی تجمع سرمایه است و تجمع سرمایه منوط است به اهمیت سود سرمایه و اضافه می كند كه اگر بهره مالكانه را كنار بگذاریم سود عبارتست از حاصل تفریق ببن قیمت فروش
و قیمت تمام شده كالا و به مقیاس كل جامعه قیمت تمام شده و تولید خالص عبارت خواهد بود از حاصل جمع مزدهای پرداختی .

اگر مزدها براساس بعضی قوانین طبیعی تعیین می شوند سود از نظر ریكاردو پس مانده درآمدی است كه پس از توزیع مزد و رانت عاید سرمایه دار می گردد و در این صورت لزومی نمی بیند كه در جستجوی قانون یا قوانین تعیین كننده میزان سود باشد زیرا رانت همان طور كه قبلا دیدیم براساس قانون خاص تعیین می شود و تمایل به افزایش حتمی آن است پس سود سرمایه دار به نسبتی كه مزدها كمتر پرداخت شود بیشتر خواهد شد .

ریكاردو سود كافی را شرط لازم و كافی برای رشد اقتصادی می داند و می گوید اگر درآمد حاصل از بكار انداختن سرمایه كافی باشد حجم پس انداز افزایش خواهد یافت و توسعه اقتصادی از طریق افزایش اشتغال و بهبود وضع تكنیك تضمین خواهد شد و تا زمانی كه سرمایه سود آور است حدی برای تقاضا و حدی برای بكارگرفتن سرمایه نیست بدین ترتیب آهنگ رشد اقتصادی تحت سیطره نرخ سود قرار می گیرد و تا زمانی كه نزخ سود كافی و رضایت بخش است توسعه اقتصادی تامین خواهد بود و سیر تكامل نرخ سود به سیر تكاملی سهم كاپیتالیست از درآمد ملی بستگی دارد كه خود تابع سهم تحصیل شده مزد بگیران و رانت خواران است .

از نظر ریكاردو هیچ گونه تهدیدی از جانب مزدبگیران برای سود بران وجود ندارد زیرا مزدها اگر تمایل به پایین آمدن نداشته باشند اقلا در سطح حداقل معیشت تثبیت خواهند شد ولی تهدید بیشتر از جانب رانت است و چون رانت طیق قانون مستقل متمایل به افزایش است سود تقلیل می یابد با این ترتیب تمایل نرخ سود رو به تنزل است و این قانونی است اساسی در سیر تكامل اقتصاد و براساس این قانون رشد اقتصادی مورد تهدید قرار می گیرد .

همان گونه كه كارگر بدون مزد نمی تواند ادامه حیات دهد وجود صاحب صنعت و كشاورز مستاجر به وجود سود وابسته است وچون ثروت بدون هدف انباشته نمیشود لذا هدفی كه سرمایه دار را وادار به انباشتن سرمایه میكند با هر تخفیف نوع سود تخفیف میابد تا بالاخره بقدری ناچیز شود كه سود حاصله جبران اجر وریسك به كار بردن سرمایه را نكند.

كارل ماكس اقتصادان آ لمانی نیز سود را تعریف كرد این تعریف مبتنی بر مقدماتی است كه عیناذكر میگردد او ابتدا سرمایه را به دو بخش تقسیم می كند : (( بنابراین آن جزء از سرمایه كه به وسایل تولید یعنی مواد خام ، مواد كمكی و وسایل كار تبدیل می شود مقدار ارزشی خود را در پروسه تولید تغییر نمی دهد از این جهت من انرا بخش ثابت سرمایه یا به اختصار سرمایه ثابت می نامم .

اما بعكس آن قسمت سرمایه كه به نیروی كار تبدیل شده است ارزش خود را در پروسه تولید تغییر می دهد این جزء از سرمایه هم معادل خود مجددا تولید می كند و هم چیزی اضافه بر آن یعنی اضافه ارزش كه خود تغییر ومی تواند بزرگتر یا كوچكتر باشد . این بخش از سرمایه از مقدار ثابتی كه هست دایما به مقدار متغیری تبدیل می شود بدین سبب من آن را بخش متغیر سرمایه یا بطور اختصار سرمایه متغیر می نامم پس ارزش اضافی را كه یكی از مبانی بنیادی اقتصاد ماركسیستی است توضیح می دهد و نسبت اضافه ارزش به سرمایه متغیر مانند نسبت اضافه كار است بر كار لازم بنابراین نرخ اضافه ارزش بیان دقیقی برای تعیین درجه بهره كشی از نیروی كار بوسیله سرمایه یا از كارگر بوسیله سرمایه دار .

وبلاخره سود را چنین تعریف می نماید :(( در بادی امر سود برای ما جیزی جز نام دیگر یا مقوله دیگری برای اضافه ارزش نیست نظر به اینكه در شكل دستمزد مجموع كار مانند كار پرداخت شده جلوه می كند ، ضرورتا چنین بنظر می اید كه قسمت پرداخت نشده این كار، نه از كار بلكه از سرمایه ناشی شده است آن هم نه از بخش متغیر آن بلكه از مجموع سرمایه از آنجا است كه اضافه ارزش شكل سود به خود می گیرد ، بدون آنكه از لحاظ كمی بین آنها فرق گذارده شود .

ودر ادامه به تعریف خود از سود وضوح بیشتری می دهد :(( پس حصه ای از سرمایه مصرف شده در تولید كالا ( سرمایه پیش ریخته برای تولید كالا سرمایه ثابت ومتغیر منهای قسمتی از سرمایه استوار كه مورد استفاده قرار گرفته ولی مصرف نشده است ) ماننند قیمت تمام شده كالا جلوه می كند زیرا برای سرمایه دار آن قسمت از ارزش كالا كه برای وی مستلزم مخارج بوده است قیمت تمام شده او را تشكیل می دهد و بعكس .

كار پرداخت نشده وارد در كالا، از نقطه نظر سرمایه دار در قیمت تمام شده اش وارد نمی گردد .