تحلیل تاریخى تورم و كاهش ارزش پول
هر پدیده اى كه موضوع یا متعلق حكم فقهى قرار گیرد و در صدر اسلام سابقه نداشته باشد مستحدثه شمرده مى شود(1) و حكم آن را نه در ادله خاص بلكه باید در قواعد و اصول عامه فقه یا عقل جست و جو نمود
| دسته بندی | اقتصاد |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 14 کیلو بایت |
| تعداد صفحات | 17 |
تحلیل تاریخى تورم و كاهش ارزش پول
هر پدیده اى كه موضوع یا متعلق حكم فقهى قرار گیرد و در صدر اسلام سابقه نداشته باشد مستحدثه شمرده مى شود(1) و حكم آن را نه در ادله خاص بلكه باید در قواعد و اصول عامه فقه یا عقل جست و جو نمود. به خلاف مسائلى كه در منظر معصومین (علیهم السلام) به و قوع پیوسته و آیه یا روایتى در مورد آن وجود دارد در این مسائل علاوه بر طرق فوق مى توان از آیه و روایت نیز براى استنباط حكم استفاده كرد. اما اگر پدیده در صدر اسلام وجود داشته و مردم در زندگى اجتماعى یا فردى خود به نحوى با آن مواجه بوده اند ولى در ارتباط با آن هیچ سوالى از معصومین (علیهم السلام) نپرسیده اند از عدم پرسش آن ها نیز مى توان حكم فعلى آن را استفاده نمود.
برخى از محققان مسئله وجود تورم و كاهش ارزش پول یا عدم وجود آن در عصر تشریع را یكى از مولفه هاى تعیین كننده حكم ((جبران كاهش ارزش پول)) مى دانند. بعضى با ارائه نظریه عدم تغییر سطح عمومى قیمت ها حتى قیمت هاى نسبى مى خواهند نشان دهند كه اگر معصومین (علیهم السلام) دستور به جبران كاهش ارزش پول نداده اند این امر بدان علت است كه در صدر اسلام تورم شدید اتفاق نمى افتاد و گرنه معصوم (ع) به عللى كه براى لزوم جبران كاهش ارزش پول وجود دارد به جبران كاهش ارزش پول حكم مى نمودند.(2) برخى دیگر با ارائه نظریه وجود تورم و كاهش ارزش پول در عصر تشریع از عدم حكم معصومین (علیهم السلام) به لزوم جبران كاهش ارزش پول استفاده مى كنند كه جبران كاهش ارزش پول جایز نیست.(3)
ثمرات مترتب بر بحث و كاستى هاى موجود در نظریه ها بررسى صحیح مسئله ((وجود یا عدم وجود تغییر سطح عمومى قیمت ها و قیمت هاى نسبى)) را امرى ضرورى و مطلوب مى نمایاند.
در این نوشتار تحولات قیمت ها در عصر تشریع بررسى شده آن گاه ارتباط نتیجه آن با حكم مسئله ((جبران كاهش ارزش پول)) نشان داده مى شود و در بررسى تحولات قیمت ها دنبال پاسخ پرسش هاى ذیل خواهیم بود:
1ـ آیا قیمت ها در صدر اسلام نوسان محسوس پیدا مى كرد؟
2ـ آیا در صدر اسلام تورم (افزایش سطح عمومى قیمت ها) رخ مى داد؟
3ـ آیا تورم هاى صدر اسلام تنها كوتاه مدت بود یا در بلند مدت هم رخ مى داد؟
4ـ میزان و شدت نوسانات قیمت ها چگونه بود؟
5 ـ واكنش عرف در قبال افزایش قیمت ها باز پرداخت دیون جبران كاهش ارزش پول و … چگونه بود؟
همین طور برخى از محققان براى اثبات وجود تورم در صدر اسلام از تغییر رابطه قیمتى درهم و دینار استفاده كرده و نتایجى فقهى و اقتصادى بر آن مترتب نموده اند. (4) براى آن كه این مطلب به نحو صحیح بررسى گردد لازم است پرسش هاى زیر در این رابطه پاسخ داده شود:
1ـ آیا رابطه قیمتى درهم و دینار تغییر مى كرد؟
2ـ این تغییرات تنها در كوتاه مدت بود یا در بلندمدت هم پیش می‌آمد؟
3ـ این تغییرات از كجا ناشى مى شد؟
4ـ آیا این تغییرات مى تواند دلیل وجود تورم باشد؟
البته برخى از نویسندگان از بحث تحولات قیمت ها در عصر تشریع استفاده هاى فقهى دیگرى نیز مى كنند كه ما فعلا در مقام طرح آن ها نیستیم.(5)
روشن است ارائه پاسخ و پرسش هاى مذكور و داورى در مورد وجود تورم و حكم كاهش ارزش پول نیازمند شناخت وضعیت تجارى و نظام پولى صدر اسلام است. از این رو قبل از بررسى وضعیت قیمت ها ابتدا به جریان پولى وسپس براى ورود به بحث به دو مسئله موضوع شناسى اشاره مى كنیم.
انواع تورم
در نظریه هاى اقتصادى تورم را به سه نوع تقسیم مى كنند:
مطالب زیر را حتما بخوانید:
قوانین ارسال دیدگاه در سایت