تشریح رویکردهای مختلف مدیریت استراتژیک با تمرکز بر رویکردهای SWOT و مبتنی بر منابع

دانلود پروژه و پایان نامه رشته مدیریت

تشریح رویکردهای مختلف مدیریت استراتژیک با تمرکز بر رویکردهای SWOT و مبتنی بر منابع

هدف از این پایان نامه تشریح رویکردهای مختلف مدیریت استراتژیک با تمرکز بر رویکردهای SWOT و مبتنی بر منابع بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

مقدمه
پس از انقلاب صنعتی در غرب، مسأله عمده ای که شرکت ها با آن گریبان-گیر بودند، امور مالی شرکت، نحوه برنامه ریزی ، سازماندهی و هدایت آن جهت سودآور نگه داشتن سازمان بود. چرا که در این زمان شرکت ها با تغییرات زیاد محیطی مواجه نبودند و تقاضا بسیار بیشتر از عرضه برای تولید آنها وجود داشت و هر چه که تولید می کردند به فروش می رفت. بنابراین تنها دغدغه و تمرکز آنها بر تهیه بودجه مالی با افق زمانی یکساله بود.  بر همین اساس به “بودجه ریزی و کنترل مالی” روی آوردند.در دهه ۱۹۵۰ ، شرکت ها کم کم با ورود تعداد زیاد رقبا، کاهش تقاضا، افزایش آگاهی مشتریان، تحولات محیطی و… مواجه شدند.

در چنین وضعیتی تمرکز صرف بر امور مالی و تأکید بر برنامه ریزی مالی ممکن بود سازمان ها را به سرمنزل مقصود نرساند. بر این اساس سازمان ها متوجه شدند که باید از افق زمانی یکساله به افق زمانی بلند مدت تر رو آورده و دست به پیش بینی  آینده بزنند، چرا که در غیر این صورت ممکن بود با رویدادهای پیش بینی نشده ای مواجه شوند که خطرات زیادی برای آنها ایجاد کند. از این رو “برنامه ریزی بلندمدت” یا “برنامه ریزی مبتنی بر پیش بینی فروش” شکل گرفت.از دهه ۱۹۶۰ به بعد تغییرات محیطی زیادی رخ داد و رقابت در بازار شدت بیشتری گرفت. در این زمان با توجه به پیچیدگی و عدم ثبات و اطمینان محیطی، امکان پیش بینی صحیح آینده بر مبنای روند گذشته مقدور نبود. در دهه ۱۹۷۰ بحث شکستن سازمان های بزرگ به واحد های مستقل کوچک توسط شرکت جنرال استیل مطرح گردید و “برنامه-ریزی در واحدهای استراتژیک کسب و کار ” شکل گرفت. در این واحدهای کوچک خودمختار، به دلیل پیچیدگی های کمتر سازمانی و مدیریتی، امکان برنامه ریزی به صورت کاراتری فراهم گردید.

اگرچه هریک از واحدهای کسب و کار ممکن بود سودآور عمل نمایند، اما در مجموع ایجاد همگرایی بین اهداف و عملکرد این واحدها تا حدی مشکل بود، از این رو مفهوم جدیدی تحت عنوان “برنامه ریزی استراتژیک کسب و کار ” مطرح گردید. در این روش، برنامه ریزی نه تنها در سطح واحدهای استراتژیک کسب و کار ، بلکه در سطح یک بنگاه اقتصادی مد نظر بود. این روش که در دهه ۱۹۸۰ معرفی گردید، امکان برقراری ارتباط بین واحدهای استراتژیک کسب و کار و واحدهای وظیفه ای را از طریق برنامه ریزی در سطوح مختلف مدیریتی میسر ساخت. در واقع طی این روش، برنامه ریزی در سه سطح بنگاه ، کسب و کار  و   وظیفه ای  صورت می پذیرد. در مسیر تکاملی فرآیند برنامه ریزی، در دهه ۱۹۸۰ بحث “مدیریت استراتژیک” مطرح شد. مدیریت استراتژیک مفهوم برنامه ریزی را در ارتباط با سایر اجزای سازمانی نظیر فرهنگ، ساختار، فرآیندها و سیستم ها می‌بیند. در واقع در صورت عدم توجه به سایر اجزای سازمان، فرآیند برنامه ریزی ممکن است منجر به شکست شود. 

در این نوشتار ضمن توصیف مفاهیم مدیریت استراتژیک به شرح رویکردهای مختلف آن با تمرکز بر رویکردهای SWOT و مبتنی بر منابع پرداخته و مطالبی در مورد مزیت رقابتی بیان می گردد.

مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک عبارتست از :

“تصمیمات و فعالیت های یکپارچه شده در جهت تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی های مؤثر”[۱]. مدیریت استراتژیک به سازمان این امکان را میدهد که به شیوهای خلاق و نوآور عمل کند و برای شکل دادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل ننماید. این شیوه برنامه ریزی باعث میشود که سازمان دارای ابتکار عمل بوده و فعالیت هایش به گونهای درآیدکه‮ ‬به‮ ‬صورتی‮ ‬مبتکرانه‮ ‬و‮ ‬پیش گامانه‮ ‬در‮ ‬صنعت‮ ‬مربوطه اعمال نفوذکند  (نه اینکه تنها در برابرکنشها واکنش نشان دهد) و بدین گونه سرنوشت خود را رقم زده وآینده را تحت کنترل خود درآورد .از‮ ‬نگاه‮ ‬کلی، منفعت اصلی مدیریت استراتژیک، کمک به سازمان برای انتخاب راه ها یا گزینههای استراتژیک از طریق روش های منظمتر، معقولتر و منطقیتر می باشد. بدین گونه سازمان می تواند استراتژی های بهتری را تدوین نماید‮.‬یکی از هدف های اصلی مدیریت استراتژیک، ایجاد تفاهم و تعهد هرچه بیشتر مدیران و کارکنان می‌باشد. به‮ ‬باور‮ ‬بعضی‮ ‬از‮ ‬استراتژیست ها مسئله تفاهم از مهمترین منافع مدیریت استراتژیک است‮ ‬و‮ ‬حتی‮ ‬در‮ ‬مواردی تعهد پس ازآن قرار می گیرد[۲].

سازمان ها با پی بردن به این واقعیت که برنامه ریزی باید با مشارکت کارکنان و مدیران سطوح پائینتر انجام شود، میکوشند فرآیند مدیریت استراتژیک را هرچه بیشتر غیرمتمرکز نمایند. در سازمان هایی‮ ‬که‮ ‬مدیریت‮ ‬بر پایه‮ ‬برنامه ریزی‮ ‬استراتژیک‮ ‬عمل‮ ‬می کند، برنامهریزی غیرمتمرکز بوسیله مدیران صف، جایگزین برنامهریزی متمرکز بوسیله مدیران ستادی شده است. فرآیند مزبور مبتنی بر فعالیت هایی است که در زمینه یادگیری، کمک کردن، آموزش دادن و حمایت نمودن انجام میشود و تنها درچارچوب یا قالب کاغذ بازیهایی نیست که بین مدیران ارشد اجرایی انجام میگیرد .درمورد منافع اقتصادی، نتیجه تحقیقات نشان میدهدکه سازمان هایی که از مدیریت استراتژیک استفاده میکنند (درمقایسه با سازمان هایی که از این شیوه مدیریت یا مفاهیم آن استفاده نمیکنند) سودآورترند[۲]. سازمان-هایی که عملکردی عالی دارند بصورتی منظم برنامهریزی میکنند تا همواره آماده رویارویی با نوسانات وتغییراتی باشندکه درمحیط های داخلی و خارجی سازمان رخ میدهند. سازمان هایی که سیستم های برنامهریزی آنها با تئوری مدیریت استراتژیک همخوانی زیادی دارد معمولاً در دورههای بلندمدت، از نظر مالی عملکرد بسیار بهتری داشته و با توجه به انتظاراتی که از نتایج کوتاه مدت و بلندمدت دارند، تصمیماتی آگاهانهتر اتخاذ مینمایند. از سوی دیگر اغلب سازمان هایی که عملکردی ضعیف دارند، عموماً شرایط آینده را پیشبینی نمیکنند و به فعالیت هایی با دید کوتاه مدت میپردازند که بازتابی از شرایط احتمالی آینده نیست[۲].

منافع غیراقتصادی برنامه ریزی و بالتبع آن مدیریت استراتژیک این‮ ‬است که علاوه بر اینکه به سازمان ها کمک میکند‮ ‬تا دچار مشکلات مالی نشوند،‮ منافع محسوس دیگری‮ ‬مانند افزایش آگاهی آنها از تمهیدات خارجی، درکی بهتراز استراتژیهای سازمان های رقیب، افزایش بهرهوری کارکنان، کاهش مقاومت در‮ برابر‮ تغییرات و …‮ ‬را در پی دارد. مدیریت استراتژیک بر میزان توانایی سازمان برای جلوگیری از بروز مسائل میافزاید، زیرا این‮ ‬شیوه‮ ‬مدیریتی باعث میشود که روابط متقابل بیشتری بین مدیران بخش ها و دوایر گوناگون ایجاد شود. این‮ رابطه متقابل یا تعامل، سازمان ها را قادر میسازدکه مدیران وکارکنان خود را تقویت (تغذیه فکری) نمایند، زیرا آنها در تعیین هدف های سازمانی سهیم میشوند و به آنها تفویض اختیار میشود تا خدمات و محصولات بهتری را ارائه نمایند و به نقشی که در امور ایفا مینمایند ارج  نهاده می شود[۲]. 

فهرست مطالب

۱-۱    مقدمه    ۳
۱-۲    مدیریت استراتژیک    ۵
۱-۳    رویکردهای تدوین استراتژی    ۹
۱-۳-۱    تئوری سازمان صنعتی    ۱۲
۱-۳-۲    رویکرد مبتنی بر سناریو    ۱۲
۱-۳-۳    نگرش جبرگرایی محیطی    ۱۳
۱-۳-۴    نگرش اعمال قدرت    ۱۳
۱-۳-۵    نظریه اقتصادی چامبرلین    ۱۴
۱-۳-۶    نظریه اقتضایی    ۱۴
۱-۳-۷    رویکرد تدوین استراتژی مبتنی بر ذینفعان    ۱۵
۱-۳-۸    تجزیه و تحلیل SWOT    ۱۶
۱-۳-۹    رویکرد مبتنی بر منابع    ۲۴
۱-۴    مزیتهای رقابتی    ۳۵
۱-۴-۱    مزیت رقابتی پایدار    ۳۸
۱-۴-۲    چارچوب VRIO    ۴۳
۱-۴-۳    تعیین وضعیت رقابتی منابع توسط چارچوب VRIO    ۴۶
۱-۵    جمعبندی    ۴۸

 مراجع    

فهرست جداول
جدول ۲-۱ : تقسیم بندی منابع از دیدگاه والنتین    ۲۴

فهرست اشکال
شکل ۲-۱ : ماتریس SWOT     ۱۷
شکل۲-۲  : زنجیره ارزش پورتر      ۲۵
شکل ۲-۳ : چارچوب ۷S       ۲۵
شکل ۲-۴ : مدل گرانت به صورت خلاصه شده     ۲۶
شکل ۲-۵ : مدل هانت و مورگان    ۲۷
شکل ۲-۶: چگونگی تعیین وضعیت رقابتی منابع  توسط چارچوب VRIO    ۳۵