درآمدی بر روش پژوهش فراتحلیل در تحقیقات آموزشی

در دهه اول سال ۱۹۸۰ (دلاور ۱۳۸۹  ص۲۸۹)وضعیت پژوهش های انجام شده در علوم اجتماعی و انسانی موجب نگرانی علمای علوم ذکر شده گردید.بخشی ازاین دردسر و بحران به ویژگیهای خاص روش شناختی این علوم مربوط می شد. دلاور(۱۳۸۹) در کتاب مبانی نظری وعملی پژوهش در علوم انسانی واجتماعی به برخی ازاین ویژگیهای خاص روش شناسی در علوم اجتماعی و رفتاری اشاره و آن را با علوم فیزیکی و طبیعی مقایسه می کند. مسائل پژوهشی در علوم طبیعی، فیزیک و زیست شناختی غالباً به صورتی شفاف تعریف و با بهره گیری از فنون و روش های درست وپذیرفته شده آزمون می شوند.

این ویژگی های علوم یاد شده باعث می شوند پاسخ هایی که به پرسش های پژوهشی داده می شوند سر راست و منظم باشند و به شیوه های منطقی و پیاپی بر روی هم انباشته شوند که در نهایت به پیشرفت درک تجربی دراین علوم میانجامد. در علوم اجتماعی رفتاری برخلاف علوم طبیعی، تبیین رفتار انسان غالباً دشوارتر و کنترل محیط پژوهش سخت تر است و تعاریف پذیرفته شده عمومی غالباً در دسترس نیست. روشها، فنون و خصوصیات نمونه گیری نیزدر بین مطالعات متفاوت است.

 این ویژگیها در تحقیقات علوم رفتاری و اجتماعی سبب شد در کشورهای پیشرفته، انبوهی از پژوهش ها در این علوم بر روی هم انباشته گردند. علی رغم آنکه پژوهش ها به بررسی فرضیه های یکسانی می پرداختند، به نتایج متناقض و ناهماهنگ دست می یافتند. در واقع بحران مذکور عبارت بود از انباشته شدن کوهی از پژوهشها بر روی هم، بدون آنکه نتیجۀ مشخص و قابل اتکایی از درون آنها بیرون آید. از طرفی پرسشهایی که این پژوهش ها بدان می پرداختند با هدف توسعۀ نظریه یا اعمال سیاستهای اجتماعی مهم مطرح شده بودند ( هانتر و اشمیت،۲۰۰۴ ) .

برای مثال، آیا درمان شناختی – رفتاری در کاهش استرس شغلی موثر است ؟آیا ورزش عزت نفس را بهبود می بخشد؟ هر چند در علوم طبیعی و پزشکی نیز نتایج متناقض وجود دارد، لکن وضعیت بحرانی ناشی از تنوع وتعدداین تناقضات در علوم اجتماعی تدریجاً مؤسسات مالی و ادارات عمومی و دولتی را به این نتیجه رساندکه نتایج تحقیقات در علوم رفتاری و اجتماعی آشفته، بی حاصل و غیرقابل اتکاست (هانتر واشمیت، ۲۰۰۴) به طوری که در سال ۱۹۸۱ مدیر بودجۀ فدرال ایالات متحده کاهش۸۰ درصدی بودجۀ تحقیقات علوم اجتماعی و رفتاری را پیشنهاد داد. تصویب این پیشنهاد، به قول گلاس واسمیت  خانۀ ویران پژوهش علوم اجتماعی را با خاک یکسان می کرد.

فهرست
فراتحلیل :    10
تعریف فرا تحلیل:    13
تاریخچه فرا تحلیل:    16
ضرورت فرا تحلیل :    18
فراتحلیل و مرورنظاممند:    20
فراتحلیل    22
مرور نظاممند    22
جدول۱-۲ فراتحلیل در مقایسه با مرور نظاممند و مرور روایتی  ( سنتی)    23
امتیازات فراتحلیل :    23
مراحل اجرای روش  فراتحلیل :    24
مدل های فراتحلیل:    30
روش های تلفیق احتمالات(ترکیب نتایج)    31
تشخیص متغیر های میانجی.    34
ارزشیابی نتایج فراتحلیل به منظور کاهش خطا:    36
استنباط آماری در فراتحلیل    40
مسائل و مشکلات فراتحلیل :    42
کارکردهای فراتحلیل  :  44
پیشینه پژوهش های خارجی:    47
پیشینه پژوهش های داخلی:    52
منابع :    56