رویکردها، نظریه های و مدل های خط مشی گذاری عمومی در جهت تدوین خط مشی گذاری زیست محیطی

پیدایش رشته خط مشی‌گذاری (سیاست‌گذاری)، ریشه در آثار «لاسول» و «لرنر» داشته؛ اما گسترش و نهادینه‌شدن آن در دانشگاه‌های غربی، پانزده تا بیست سال بعد؛ یعنی در اواسط دهه‌ی شصت، به‌ویژه در اواخر این دهه‌، آغاز شد و زمینه را برای ارتباط میان علوم سیاسی و دیگر رشته‌های اصلی علوم اجتماعی؛ مانند اقتصاد، جامعه‌شناسی، تاریخ، فلسفه و … به منظور شناخت و بهبود سیاست‌گذاری‌ها فراهم کرد.

(اشتریان، ۱۳۸۶، ص۱۳)مفاهیم اساسی در تعریف «خط مشی‌گذاری عمومی» عبارتند از مفاهیم «سیاست یا خط مشی»، «عمومی»، «حقوق عمومی» و «اداره امور عمومی» که نهایتاً منجر به ایجاد تعریف خط مشی‌گذاری عمومی می‌شوند. 

هدف از ارائه این بخش ارائه مهمترین تئوری ها و مبانی نظری حوزه خط مشی گذاری عمومی بوده است چرا که راهکارهای نظری خط مشی گذاری زیست محیطی به عنوان یکی از موضوعات خط مشی گذاری عمومی را باید از میان تئوری ها و مبانی تجمیع شده در ادبیات نظری موضوع جستجو نمود. به دلیل حجم بالای منابع و مبانی نظری در این بخش، مطالب ارائه شده به صورت اجمالی و گزینشی از میان انبوه مطالب موجود انتخاب شده‌اند به طوری که چارچوب اصلی در «تدوین خط مشی های زیست محیطی» را فراروی مخاطب قرار دهد.

نکته حائز اهمیت دیگر توجه به سطوح خط مشی‌گذاری عمومی است. در یک تقسیم‌بندی می‌توان سطوح سه گانه «خُرد»، «زیرسیستمی» و «کلان» را برای خط مشی‌گذاری در نظر گرفت. منظور از سطح خرد تلاش افراد، گروه‌های خاص برای هدایت اعمال مورد نظر حکومت در راستای منافع خودشان است. سطح زیرسیستمی نیز تمرکز بر موضوع یا حوزه‌ای خاص نظیر حمل و نقل یا محیط زیست یا … را مدّ نظر دارد. در این سطح الگوی روابط میان نهادها، سازمان‌های اداری و بازیگران آن موضوع به عنوان یک زیرسیستم سیاسی طرح می‌شود. سطح کلان نیز شامل اجتماع به عنوان یک کل (رئیس جمهور، وزارتخانه‌ها، رسانه‌ها و …) در تدوین خط مشی‌ها (سیاست‌ها) است.

فهرست مطالب
۲-۲- خط مشی گذاری زیست محیطی    ۳
۲-۲-۱- تعریف خط مشی گذاری    ۴
۲-۲-۱-۱- تعریف خط مشی گذاری عمومی    ۴
۲-۲-۱-۲- تعریف خط مشی گذاری زیست محیطی    ۷
۲-۲-۲- رویکردها، نظریه‌ها و مدلهای خط‌مشی گذاری عمومی    ۸
۲-۲-۲-۱- رویکردهای خط مشی گذاری عمومی    ۹
۲-۲-۲-۲- نظریه‌های خط مشی گذاری عمومی    ۱۱
۲-۲-۲-۳- مدل‌های خط مشی گذاری عمومی    ۱۸
۲-۲-۳- بازیگران و گروه‌های ذینفع    ۲۳
۲-۲-۳-۱- نشست‌ها و اجلاس‌های زیست محیطی    ۲۹
۲-۲-۳-۲- سازمان‌ها و نهادهای زیست محیطی    ۳۱
۲-۲-۴- مرحله تدوین در خط مشی گذاری زیست محیطی    ۳۳
۲-۲-۴-۱- زیر مراحل تدوین خط مشی زیست محیطی    ۳۳
۲-۲-۴-۲- مسئله‌یابی در خط مشی گذاری زیست محیطی    ۳۵
۲-۲-۴-۳- دستورکار گذاری خط مشی‌های زیست محیطی    ۴۲
۲-۲-۴-۴- رهیافت‌های مدیریت زیست محیطی    ۵۰
۲-۲-۵- مطالعات تطبیقی جایگاه (ساختاری) محیط زیست    ۵۴
۲-۲-۶- جمع‌بندی    ۵۶
کتابنامه    ۵۹