قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مجازات بازدارنده

هدف از این پایان نامه بررسی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مجازات بازدارنده می باشد.بر این اساس، مطالب این نوشتار را به دو بخش کلی تقسیم کرده ایم:

1. 1.      موارد تعمد قانونگذار ۱۳۹۲ در تمایز مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی

1.     موارد غفلت قانونگذار ۱۳۹۲ از تمایز مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی

وجوه غفلت از تمایز

علاوه بر مواردی که قانونگذار سال ۱۳۹۲ آگاهانه و تعمداً به تمایز میان مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی اشاره داشته، گاه در برخی مواد و تأسیسات مندرج در این قانون به مواردی برخورد می کنیم که از این تمایزات غفلت شده است و این غفلت تا حدود زیادی قابل انتقاد به نظر می رسد.

در توجیه این موارد شاید گفته شود نظام تعزیرات اسلامی آنچنان انعطاف پذیری و گستره ای دارد که بتواند تاب تحمل چنین تغییراتی را نیز داشته باشد. اما پاسخ بدون شک این خواهد بود که صرفنظر از انعطاف پذیری نظام تعزیرات، دین اسلام به عنوان خاتمه رسالت پیامبران در هدایت و ارشاد انسان ها، پیش از هر چیز می بایست واجد یک ساختار کلی ثابت نیز باشد که با تغییر شرایط زمانی و مکانی دچار تغییر و تحول نشود. بدین معنا که اگر بخواهیم احکام حکومتی جزایی را بدون هیچگونه تمایز و تفاوتی مترادف با تعزیرات شرعی قلمداد کنیم، می بایست عکس این قضیه نیز صادق باشد. یعنی تعزیرات شرعی نیز مترادف و همسان با تعزیرات حکومتی و دارای همان ویژگی ها و مقتضیات احکام حکومتی نظیر موقتی و متغیر بودن قلمداد شوند.

 اما چنین نتیجه ای با واقعیت های دین اسلام به عنوان یک دین الهی همخوانی چندانی ندارد. اگر تعزیرات شرعی را بخواهیم مترادف با تعزیرات حکومتی قلمداد کنیم به یک معنا در اصول اخلاقی صادره از سوی شارع تردید کرده ایم. آیا ممکن است تصور نمود روزی اعمالی نظیر وطی با میت یا تقبیل و مضاجعه با نامحرم از دیدگاه شرع اسلام حلال تلقی شده و قابل کیفر نباشند؟ حتی اگر مصلحت مجازات چنین اعمالی به اقتضای شرایط زمانی و مکانی از میان برود، نفس جرم بودن این اعمال قابل تردید نخواهد بود. قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در مواردی چند بدون توجه به تمایز میان تعزیرات شرعی و مجازات های بازدارنده هر دوی این عناوین را ذیل احکام مشترکی قرار داده که بی شک مشکلاتی را در عرصه اجرا نیز فراروی دستگاه قضایی قرار خواهد داد. 

این موارد که موضوع بخش های این مبحث را به خود اختصاص داده است از این قرارند:
۱٫    توبه
۲٫    مرور زمان
۳٫    شهادت بر شهادت

فهرست مطالب

قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مجازات بازدارنده
۳-۱- وجوه آگاهی از تمایز
۳-۱-۱- اسباب مجازات در تعزیرات شرعی و مجازات های بازدارنده
۳-۱-۲- عطف بما سبق نشدن قوانین جزایی و قاعده قبح عقاب بلا بیان
۳-۱-۳- نسخ قانون
۳-۱-۴- عدم نسخ ماده ۶۳۸ کتاب پنجم
۳-۲- وجوه غفلت از تمایز
۳-۲-۱- توبه
۳-۲-۲- مرور زمان
۳-۲-۳- شهادت بر شهادت    

نتیجه گیری     

فهرست منابع