مبانی نظری و پیشینه تحقیق نظریه ها و انواع سبک های دلبستگی

جان باولبی روانکاو بریتانیایی (۱۹۹۰- ۱۹۰۷) برای نخستین بار مفهوم دلبستگی را به کار برد. مفهوم محوری و اصلی این نظریه به توضیح این نکته می پردازد که چگونه نوزاد از نظر هیجانی به شخصی که وظیفه مراقبت و نگهداری از وی را بر عهده دارد، دلبسته می شود و هنگام جدایی از این شخص دچار تنش می شود. زندگی انسان حول محور یک شخص خاص که قابل دسترس است و منظماً به نیازهای مراقبتی او پاسخ می دهد، می چرخد و به این ترتیب رفتار جستجوی مراقبت نوزاد با پاسخدهی منظم تصویر مادرانه تکمیل می شود و در واقع این رفتار جستجوی مراقبت نوزاد است که دلبستگی نامیده می شود.

 پس از آن، آینس ورث و همکارانش با انجام یکسری مطالعات آزمایشی، کودکان ۱ تا ۲ ساله را در موقعیت ناآشنا قرار دادند و بر اساس نوع پاسخ آنان در رویارویی با این موقعیت (موقعیتی که نخست والد برای مدت کوتاهی اتاق را ترک می کند و کودک با یک بزرگسال غریبه تنها می شود و سپس والد دوباره باز می گردد) کیفیت دلبستگی آنها را طبقه بندی کردند و سه نوع سبک دلبستگی ایمن، اجتنابی، مضطرب – دو سوگرا را تشخیص دادند. بارثولومیوو هوروویتز چهار سبک دلبستگی را بر اساس دو محور اضطراب و اجتناب عنوان کردند. به باور ایشان در بعد اجتناب، ترس و نفی دو حد انتهایی پیوستار را تشکیل می دهند و در واقع دو نوع اجتناب یعنی اجتناب ناشی از ترس از دیگران و اجتناب ناشی از نفی دیگران وجود دارد. ایشان لغت اجتناب را برداشتند و دو گروه ترسان و نفی کننده را جایگزین ساختند. در مورد بعد اضطراب نیز چنین عنوان کردند که در این بعد ایمنی و دلمشغولی دو حد انتهایی را تشکیل می دهند و لغت مضطرب را با دلمشغول جایگزین ساختند. به این ترتیب چهار سبک دلبستگی مفروض ایشان عبارتند از: دلبستگی ایمن، دلبستگی دلمشغول، دلبستگی ترسان و دلبستگی نفی کننده. 

نوع سبکهای دلبستگی در این نظریه بر اساس محور اضطراب و اجتناب و یا مدل کاری مثبت و منفی از خود و دیگران (مادر) حاصل می شود. در این فصل طرح الگوی دو بعدی و چهار سبک دلبستگی آمده است. در آنجا ملاحظه می شود که افراد ایمن دارای مدل مثبت از خود و دیگران و همچنین در بعد اضطراب و اجتناب دارای اضطراب و اجتناب کم می باشند. افراد دلمشغول دارای مدل مثبت از مادر و مدل منفی از خویشتن می باشند. همچنین دارای اجتناب کم و اضطراب زیاد هستند. در مورد افراد نفی کننده و ترسان هم به همین ترتیب می توان مشاهده کرد که افراد نفی کننده دارای اضطراب کم و اجتناب زیاد هستند؛ در حالیکه افراد ترسان علاوه بر اجتناب زیاد، اضطراب زیادی را هم تجربه می کنند و مدل کاری از خود و دیگران منفی است؛ بر خلاف افراد نفی کننده که مدل کاری از خودشان مثبت است (میرنوش، ۱۳۸۳). 

فهرست مطالب

تعریف مفهومی سبک های دلبستگی

تعریف عملیاتی سبک های دلبستگی

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیقاتی سبک های دلبستگی  4

۲-۶-مبانی نظری در باب سازه  دلبستگی  5

۲-۶-۱- مؤلفه های اصلی دلبستگی  11
۲-۷- مبانی روان پویشی نظریه دلبستگی:  12
۲-۸-نظریه یادگیری  13
۲-۹- نظریه تحول شناختی  14
۲-۱۰- نظریه کردارشناسی  15
۲-۱۱-  نظریه دلبستگی بالبی  17
۲-۱۲-  نظریه دلبستگی  باولبی  17
۲-۱۴- سبک های دلبستگی از دیدگاههای مختلف  22
۲-۱۵-  انواع سبک های دلبستگی  25
۲-۱۵-۱- سبک دلبستگی ایمن  25
۲-۱۵-۳- سبک دلبستگی نا ایمن – اجتنابی  27
۲-۱۵-۳- سبک دلبستگی نا ایمن – دو سو گرا  28
۲-۱۶- مراحل شکل گیری دلبستگی در نوزادان  30
۲-۱۷ – تحول دلبستگی در نوجوانی  33
۲-۱۸- تداوم دلبستگی از کودکی تا نوجوانی:  33
۲-۱۹-  معیارهای تشخیص دلبستگی:  36
۲-۲۳- پیشینه تحقیقاتی :  37
۲-۲۳-۱- رابطه ی سبک های دلبستگی با تاب آوری  37
۲-۲۳-۲- رابطه ی سبک های دلبستگی با شیوه های مهارت های مقابله ای  39
۲-۲۳-۳-رابطه ی مهارت های مقابله ای با استرس و  تاب آوری  40
فهرست منابع و ماخذ:  46