مجازات بازدارنده در قانون مجازات اسلامی جدید سال ۱۳۹۲

هدف از این پایان نامه بررسی مجازات بازدارنده در قانون مجازات اسلامی جدید مصوب ۱۳۹۲ می باشد.در ابتدا سیر تحول تعزیر در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ تشریح می شود. در فصل دوم ضرورت وجودی و مبنایی مجازات های بازدارنده بررسی خواهد شد و در فصل سوم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مجازات بازدارنده صحبت خواهد شد.

آنچه در نظام قانونگذاری ایران به عنوان مجازات بازدارنده شناخته می شود دسته ای از واکنش های جزایی است که به علت ماهیت نوین و بی سابقه اسباب آن ها در حقوق کیفری ایران بعد از انقلاب به عنوانی مجازاتی مستقل از مجازات های سنتی فقهی معرفی شدند.

معهذا اگر آنگونه که قانونگذار جزایی ایران در سال ۱۳۹۲ ابراز داشته، به استناد سعه و تساهل فقه جزایی اسلامی در قلمروی تعزیرات، بخواهیم مجازات های بازدارنده را به عنوان قسمی از تعزیرات در نظر بگیریم، پرسشی که برای ما ایجاد می شود این خواهد بود که آیا میان این دسته از مجازات ها با آنچه به طور سنتی در فقه جزایی از تعزیر یاد می شود هیچ تفاوتی وجود ندارد؟ 

تحقیق حاضر با پذیرش قرار داشتن مجازات های بازدارنده ذیل عنوان کلی «تعزیر» به بررسی وجوه تمایز این دسته از مجازات ها با تعزیرات شرعی که واجد مفهومی شرعی و اخروی بوده و مترادف با مفهوم معصیت در فقه جزایی شیعه قلمداد می شوند می پردازد. بررسی تحولات تعزیر در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و جایگاه مجازات های بازدارنده در میان انواع تعزیرات ذکر شده در این قانون، تبیین ضرورت وجودی و وجه تمایز مبنایی این مجازات ها با تعزیرات شرعی به مفهوم سنتی، و در نهایت  تحلیل دیدگاه قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در خصوص این مجازات ها، با بررسی ماده به ماده این قانون مطالب این پایان نامه را تشکیل می دهد.

فهرست مطالب

فصل اول: مقدمه
تحول تعزیر در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲    ۱۰
۱-۱- تعریف تعزیر     ۱۲
۱-۲- انواع تعزیرات     ۱۴
۱-۲-۱- تعزیرات مقدر و نامقدر    ۱۴
۱-۲-۱-۱- مصادیق اسباب و واکنش ها در تعزیرات مقدر    ۱۵
۱-۲-۱-۲- امکان یا عدم امکان تقدیر همه تعزیرات    ۱۹
۱-۲-۲- تعزیرات شرعی و حکومتی     ۲۳
۱-۳-  نسبت مجازات های بازدارنده با تعزیرات شرعی مقدر و نامقدر    ۲۷

فصل دوم: ضرورت وجودی و مبنایی مجازات های بازدارنده
۲-۱- تفاوت های کلی تعزیرات شرعی و مجازات های بازدارنده     ۲۹
۲-۲- فقه جزایی و حقوق کیفری اسلامی     ۳۱
۲-۳- ضرورت مجازات های بازدارنده     ۳۵
۲-۴- تمایز مبانی مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی     ۳۸
۲-۴-۱- مصلحت    ۳۹
۲-۴-۲- دفع مفسده یا واکنش در برابر اعمال قبیح    ۴۴
۲-۵- افتراق تاریخی مجازات های بازدارنده و تعزیرات شرعی    ۴۷
۲-۵-۱- شیعه و حکومت    ۴۷
۲-۵-۲- مهدویت    ۴۸
۲-۵-۳- شکل گیری مباحث پیرامون امام عادل    ۵۰
۲-۵-۴- دوره های تاریخی فقه سیاسی تشیع    ۵۱
۲-۵-۵- سیاسی شدن نهاد روحانیت    ۵۴
۲-۵-۶- پیدایش نظریه سیاسی در فقه شیعه    ۵۶
۲-۵-۷ جمهوری اسلامی و قانونگذاری جزایی به سبک اسلامی     ۵۷

فصل سوم: قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و مجازات بازدارنده
۳-۱- وجوه آگاهی از تمایز    ۶۱
۳-۱-۱- اسباب مجازات در تعزیرات شرعی و مجازات های بازدارنده    ۶۱
۳-۱-۲- عطف بما سبق نشدن قوانین جزایی و قاعده قبح عقاب بلا بیان    ۶۸
۳-۱-۳- نسخ قانون    ۷۴
۳-۱-۴- عدم نسخ ماده ۶۳۸ کتاب پنجم    ۷۷
۳-۲- وجوه غفلت از تمایز    ۸۳
۳-۲-۱- توبه    ۸۴
۳-۲-۲- مرور زمان    ۸۷
۳-۲-۳- شهادت بر شهادت    ۹۵

نتیجه گیری     ۱۰۰

منابع