نگرش بومی به خط مشی گذاری زیست محیطی

ارائه بخشی از نظام ارزشی و مقتضیات خاص کشور که بر تدوین خط مشی های زیست محیطی حاکم می باشد، بوده است. بر همین مبنا دو مولفه اساسی تشکیل دهنده نظام ارزشی کشور در خط مشی گذاری عمومی به شکل زیر مورد تشریح و بررسی قرار گرفت:

۱٫    تأثیر باورهای دینی و نظام ارزشی اسلام.
۲٫    تأثیر شرایط اقلیمی خاص کشور (وسعت، جنگل ها و مراتع، آلودگی هوا، فرسایش خاک و …) و شرایط سیاستی خاص کشور در موضوع محیط زیست.

علوم خط مشی‌گذاری را می‌بایست به لحاظ محتوا و نیز مدّ نظر قرار دادن ارزش‌های انسانی درون آن، ماهیتاً علوم هنجاری دانست. به تعبیر لاسول «رویکرد علوم خط مشی‌گذاری به وضوح اهداف مبتنی بر ارزش‌ها را به شکل قابل ملاحظه‌ای در خود به کار می‌برد.»

لاسول و کاپلان (۱۹۵۱) یکپارچگی آگاهانه ارزش‌های برآمده از ارتباطات میان‌فردی را به عنوان مبنای تعریف علوم خط مشی‌گذاری ارائه می‌کنند. دیدگاه لاسول به خط مشی‌گذاری دیدگاهی چندوجهی بوده  و ماهیتی مفهومی و مسئله‌گرا دارد. از منظر وی باید به هنجارها و ارزش‌ها توجه کنیم.‌ لاسول تأکید می‌کند دیدگاه نظری و کاربردی باید با یکدیگر ترکیب شوند. پیش از آن چنین مطرح بود که خط مشی باید عاری از ارزش‌ها بوده و دیدگاه عقلانیت ابزاری حاکم بر آن باشد. (Deleon and Overman, 2008, p418) 

طبیعتاً‌ مطابق با این رویکرد، به کارگیری خط مشی‌های واحد در بسترهای فرهنگی و ارزشی متفاوت، بدون در نظر گرفتن این زمینه‌ها توفیق چندانی نخواهد داشت. چنین خط مشی‌هایی عموماً‌ در مرحله اجرا با شکست روبرو می‌شوند. هر قدر تطابق خط مشی با فرهنگ و ارزش‌های موجود جامعه بیشتر باشد، میزان تحقق کارکردهای خط مشی بیشتر خواهد بود. نمودار زیر منعکس کننده ارتباط مستقیم فرهنگ و ارزش‌ها در اثربخش بودن کارکردهای خط مشی عمومی است. (قلی‌پور، ۱۳۸۸، ص ۱۰۰)

فهرست مطالب    ۴
۲-۳- نگرش بومی به خط مشی‌گذاری زیست‌محیطی    ۴
۲-۳-۱- ارزش‌های برآمده از مبانی رویکرد اسلام به محیط زیست    ۵
۲-۳-۱-۱- تعریف اسلام از انسان؛ مبنای نگاه متفاوت انسان به محیط زیست    ۹
۲-۳-۱-۲- ابعاد سه‌گانه مباحث محیط زیست در فرهنگ وحی    ۱۱
۲-۳-۱-۳- ضرورت وجود اذن الهی جهت تصرّف در مخلوقات    ۱۳
۲-۳-۱-۴- رابطه مستقیم اعمال انسان و طبیعت    ۱۷
۲-۳-۱-۵- اهمیت پویایی افراد و کار (عمران و آبادانی) در نظام ارزشی اسلام    ۲۳
۲-۳-۱-۶- مباحث حقوق محیط زیست در اسلام    ۲۵
۲-۳-۲- اقتضائات خاص خط مشی‌گذاری زیست‌محیطی در ایران    ۲۶
۲-۳-۲-۱- روند شکل‌گیری سازمان حفاظت محیط زیست ایران    ۲۷
۲-۳-۲-۲- شرایط اقلیمی- زیست‌محیطی خاص کشور    ۲۹
۲-۳-۲-۳- شرایط سیاستی- زیست‌محیطی خاص کشور    ۳۵
۲-۳-۲-۴- تطوّر موضوع «محیط زیست» در برنامه‌های توسعه کشور    ۳۹
۲-۳-۳- جمع‌بندی مبحث    ۵۰
۲-۴- جمع‌بندی     ۵۱
کتابنا مه    ۵۲